...
Λευτέρης Τηλιγάδας
Στο κατώφλι της σύγκρουσης
Ο φόβος του στρατού και η αντοχή των καπνοπαραγωγών
απέναντι στις κυβερνητικές πιέσεις
Στην Αμφιλοχία κυκλοφόρησαν φήμες που τροφοδότησαν τον φόβο και την ανησυχία των κατοίκων: στρατιωτικές δυνάμεις, έλεγαν, αναμενόταν να κινηθούν προς το Ξηρόμερο και τον Βάλτο, με αδιευκρίνιστους στόχους. Η παρουσία του στρατού στο πεδίο της καθημερινής ζωής δεν ήταν ποτέ αθώα αφού πάντα λειτουργούσε ως προειδοποίηση, εκφοβισμός και προσπάθεια να υποταχθεί ο λαός που αγωνιζόταν για το ψωμί του και τις ιδέες του.
Ο βουλευτής της Ένωσης Κέντρου, Σ. Χούτας, που δέχθηκε δημοσιογράφους στο σπίτι του στην Αμφιλοχία, τόνισε ότι δεν είχε επίσημη επιβεβαίωση για την άφιξη στρατιωτικών δυνάμεων, αλλά προειδοποίησε για την επικίνδυνη πορεία της χώρας. Μετά το «εκλογικό πραξικόπημα» της 29ης Οκτωβρίου, όπως παρατήρησε (αντιπολιτευτική αναφορά της εποχής στις εκλογές βίας και νοθείας του Καραμανλή) και την εμμονή των σφετεριστών να κρατούν την εξουσία, η Ελλάδα για πολλούς κινούνταν απροκάλυπτα προς νέο εθνικό διχασμό. Ωστόσο, όπως είπε, υπήρχε ελπίδα ότι οι αρμόδιοι θα ενεργούσαν σύμφωνα με το Σύνταγμα, δίνοντας την ηθικά επιβεβλημένη λύση που απαιτούσε η Ένωση Κέντρου.
Στο μέτωπο της κοινωνικής αντίστασης, το φρόνημα των καπνοπαραγωγών παρέμεινε ακμαίο. Παρά τις πιέσεις των εμπόρων και τις χαμηλές τιμές, οι αγρότες δεν προχώρησαν σε πωλήσεις, δείχνοντας ότι η κοινωνική αλληλεγγύη και η αγωνιστική ενότητα δεν είχαν καταρρεύσει. Τα γεγονότα του Ξηρομέρου, όμως, επηρέασαν και τη διοίκηση της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών, η οποία διέγραψε προσωρινά τους συνεταιρισμούς που είχαν στηρίξει την εξέγερση, ενόψει των εκλογών. Η πίεση των εκλογικών σκοπιμοτήτων δεν μπόρεσε να σβήσει τη λαϊκή δύναμη που αμφισβητούσε τις εξουσιαστικές μεθοδεύσεις.
Από την Αθήνα, οι κυβερνητικές δηλώσεις προσπάθησαν να κατευνάσουν τους φόβους: ο υφυπουργός Εσωτερικών, Δ. Δαβάκης, διευκρίνισε ότι η μετακίνηση της χωροφυλακής στην Αμφιλοχία είχε μόνο στεγαστικό χαρακτήρα, ενώ το αρχηγείο της χωροφυλακής υποστήριξε ότι οι μετακινήσεις αφορούσαν αντικατάσταση προσωπικού και όχι στρατιωτική δράση. Οπλισμός, τάγματα, λόχοι και πολυβόλα τύπου «Μπρέντ» όμως, παρέμεναν στους δρόμους, υπενθυμίζοντας στους πολίτες ποιος είχε τον έλεγχο.
Η Αιτωλοακαρνανία εκείνη την εποχή βρέθηκε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι: η κυβέρνηση προσπάθησε να ελέγξει με στρατιωτικά μέσα την κοινωνία, ενώ οι αγρότες και οι καπνοπαραγωγοί διατηρούσαν ακμαίο το πνεύμα αντίστασης. H εκφοβιστική παρουσία των όπλων δεν μπορούσε να νικήσει τις ιδέες και την πίστη στον δίκαιο αγώνα για επιβίωση και δημοκρατία. Το ερώτημα που έμενε ήταν, αν θα υποκλιθεί η κοινωνία στον φόβο ή θα αντισταθεί μέχρι τέλους; Κανείς όμως δεν μπορούσε να απαντήσει με βεβαιότητα, όσο η δίκη για τα γεγονότα της 8 του Σεπτέμβρη ήταν σε εκκρεμότητα.
——————————————————————————————————————————————————————–
Υποσημείωση: Οι χρονολογίες που καταγράφονται πριν την 16η Φεβρουαρίου 1923 είναι σύμφωνες με την χρονολόγηση των πηγών. Για την αντιστοίχιση με τη σημερινή χρονολόγηση πρέπει στην αντίστοιχη χρονολογία να προστεθούν 13 μέρες.
Παραπομπές:
Πηγή:
Φωτογραφία: Αποκατάσταση φωτογραφίας του πρωτοσέλιδου της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
με ημερομηνία 10.9.1962, που απεικονίζει καπνοπαραγωγούς στη Λεπενού στην κηδεία του Βλάχου
——————————————————————————————————-
Η μνήμη είναι μια δυνατότητα για να διευρύνουμε το μέλλον
και όχι για να το συρρικνώσουμε στο ήδη ξεπερασμένο παρελθόν
