...
Η ταυτότητα της ημέρας
και τα γεγονότα που την «σημάδεψαν»
| 23 Αυγούστου 2025 |
Είναι η 235η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Υπολείπονται 130 ημέρες για τη λήξη του.
🌅 Ανατολή ήλιου: 06:47 – Δύση ήλιου: 20:08 – Διάρκεια ημέρας: 13 ώρες 21 λεπτά
🌑 Σελήνη 0.1 ημέρας.
| Χρόνια πολλά στον Ειρηναίο |
Γεγονότα
1927 – Στη δεκαετία του 1920, η Αμερική συγκλονίστηκε από την υπόθεση δύο Ιταλών μεταναστών, του Νίκολα Σάκο και του Μπαρτολομέο Βαντσέτι, που κατηγορήθηκαν για ληστεία μετά φόνου και οδηγήθηκαν στην ηλεκτρική καρέκλα. Η δίκη τους έμελλε να γίνει σύμβολο αμφισβήτησης της δικαιοσύνης και πολιτικής στοχοποίησης.
Ο Σάκο, τσαγκάρης και νυχτοφύλακας, και ο Βαντσέτι, ψαράς, είχαν μεταναστεύσει στις ΗΠΑ το 1908. Γνωρίστηκαν σε διαδήλωση το 1917 και συνδέθηκαν με τον αναρχικό κύκλο του Λουίτζι Γκαλεάνι, που προωθούσε τη βίαιη ανατροπή του καπιταλιστικού καθεστώτος. Το 1920 συνελήφθησαν με αναρχικά φυλλάδια και όπλα στην κατοχή τους, λίγες ημέρες μετά τη δολοφονία ταμία και φρουρού σε ληστεία στη Μασαχουσέτη. Παρά τις διαψεύσεις τους, το δικαστήριο τούς έκρινε ενόχους και επέβαλε τη θανατική ποινή.
Η υπόθεση ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων διεθνώς. Πολλοί θεώρησαν πως δεν δικάστηκαν για τα αποδεικτικά στοιχεία, αλλά για τις ιδέες τους, μέσα σε ένα κλίμα φόβου για τον κομμουνισμό και το αναρχικό κίνημα. Ακόμη και όταν το 1925 ο κακοποιός Σελεστίνο Μεντέιρος ομολόγησε ότι η δική του συμμορία είχε διαπράξει τη ληστεία, το δικαστήριο αρνήθηκε νέα δίκη.
Παρά τις μαζικές κινητοποιήσεις και τις εκκλήσεις διανοουμένων, το αίτημα χάριτος απορρίφθηκε. Στις 23 Αυγούστου 1927, ο Σάκο και ο Βαντσέτι εκτελέστηκαν, επιμένοντας στην αθωότητά τους. Η υπόθεση έμεινε ανοιχτή στη συλλογική μνήμη. Το 1977, πενήντα χρόνια μετά, ο κυβερνήτης της Μασαχουσέτης Μάικλ Δουκάκης αναγνώρισε επίσημα ότι οι δύο άνδρες δεν είχαν τύχει δίκαιης δίκης, αποκαθιστώντας τους μεταθανάτια.
Η ιστορία τους έγινε παγκόσμιο σύμβολο αδικίας και έμπνευσε έργα τέχνης, με πιο γνωστή την ταινία του Τζουλιάνο Μοντάλντο το 1971, σε μουσική του Ένιο Μορικόνε, που καθιέρωσε το τραγούδι διαμαρτυρίας «Here’s to You» με τη φωνή της Τζόαν Μπαέζ.
1982 – Στις 23 Αυγούστου 1982 η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου κατέθεσε στη Βουλή τον νόμο «για την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης του Ελληνικού Λαού εναντίον των στρατευμάτων Κατοχής 1941-1944». Το Σώμα τον υπερψήφισε και έτσι, με τον νόμο 1285/82, η Εθνική Αντίσταση απέκτησε για πρώτη φορά πλήρη θεσμική αναγνώριση.
Μέχρι τότε, είχαν υπάρξει αποσπασματικές ρυθμίσεις. Οι νόμοι που ψηφίστηκαν στον Εμφύλιο απέκλειαν οργανώσεις που αρνήθηκαν να διαλυθούν μετά την Απελευθέρωση και συνέχισαν ένοπλη δράση. Οι αγωνιστές αυτοί στιγματίζονταν ως «αντεθνικώς δράσαντες» και παρέμεναν στο περιθώριο της Ιστορίας.
Η πρωτοβουλία του 1982 έβαλε τέλος σε αυτή τη διάκριση. Αναγνώρισε ρητά όλες τις αντιστασιακές οργανώσεις, ακόμα και όσες βρέθηκαν στην άλλη πλευρά του Εμφυλίου, ενώ καθιέρωσε την επέτειο της Μάχης του Γοργοποτάμου ως ετήσιο εθνικό εορτασμό. Με αυτό τον τρόπο καλύφθηκε ένα μεγάλο θεσμικό κενό και αποδόθηκε δικαιοσύνη σε χιλιάδες αγωνιστές που πολέμησαν τον ναζισμό και τον φασισμό.
Παρά την ιστορική του σημασία, ο νόμος δεν έμεινε χωρίς επικρίσεις. Ορισμένοι εξακολουθούν να αμφισβητούν την αξία της Εθνικής Αντίστασης, υιοθετώντας θέσεις που την παρουσιάζουν περίπου ως επιζήμια για τη χώρα. Όμως, οι φωνές αυτές συνδέονται περισσότερο με ταξικά και ιδεολογικά κατάλοιπα του παρελθόντος, παρά με την πραγματικότητα της Κατοχής.
Για τους περισσότερους παλιούς αντάρτες, η αναγνώριση αυτή είχε περισσότερο ηθική παρά υλική σημασία. Δεν περίμεναν συντάξεις ή παράσημα· αρκέστηκαν στο γεγονός ότι η Πολιτεία επικύρωσε, έστω και καθυστερημένα, την ύπαρξη και τις θυσίες τους. Γιατί η Εθνική Αντίσταση, πέρα από τις πολιτικές διαιρέσεις που ακολούθησαν, υπήρξε το κίνημα που έσωσε την τιμή και την υπερηφάνεια της Ελλάδας στα πιο σκοτεινά χρόνια του 20ού αιώνα.
Γεννήσεις
1864 – Ελευθέριος Βενιζέλος. Υπήρξε ηγετική μορφή της νεότερης ελληνικής πολιτικής σκηνής, διετέλεσε επτά φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας. Γεννημένος στις Μουρνιές Χανίων, στις 23 Αυγούστου του 1864, σπούδασε νομικά στην Αθήνα και ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία στην Κρήτη. Πρωτοεμφανίστηκε το 1889, όταν εκλέχθηκε βουλευτής στην Κρητική Βουλή με το Κόμμα των Φιλελευθέρων. Τη δεκαετία του 1890 ανέπτυξε έντονη δημοσιογραφική δράση (εφημερίδα «Λευκά Όρη») και ενώθηκε με εκσυγχρονιστικές δυνάμεις του νησιού. Το 1910 οργάνωσε το Κίνημα του Θερίσου και λίγους μήνες αργότερα ανέλαβε την πρωθυπουργία της Κρητικής Πολιτείας.
Μετά από πρόσκληση του Στρατιωτικού Συνδέσμου, μεταβαίνει στην Αθήνα, όπου διορίζεται πρωθυπουργός της Ελλάδας. Υπό την ηγεσία του Βενιζέλου η χώρα διπλασιάζει σχεδόν τα εδάφη της στους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913, κερδίζοντας σημαντικές περιοχές στο όνομα της «Μεγάλης Ιδέας». Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τάσσεται υπέρ της Αντάντ και συγκρούεται ανοιχτά με τον βασιλιά Γεώργιο για τη θέση ουδετερότητας. Η ένταση αυτή οδηγεί στον λεγόμενο «Εθνικό Διχασμό» και αναγκάζει τον Βενιζέλο να παραιτηθεί το 1915.
Στο διάστημα 1917-1920 επανέρχεται στην πρωθυπουργία, στηρίζοντας τη χώρα στο πλευρό των συμμάχων της Αντάντ. Εκπροσωπεί την Ελλάδα στις διαπραγματεύσεις της Συνθήκης των Σεβρών, αλλά η καταστροφική ήττα στη Μικρασιατική Εκστρατεία το 1922 σφραγίζει το τέλος της ηγεμονίας του. Μετά από σύντομη αποχή από τα κοινά, επανέρχεται το 1928, όταν επανεκλέγεται πρωθυπουργός. Παραμένει στην εξουσία έως το 1932, επιδιώκοντας εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις και πολιτική σταθερότητα. Τον Ιανουάριο του 1933 αναλαμβάνει ξανά πρωθυπουργός, αλλά η απόπειρα πραξικοπήματος στην Αθήνα τον Μάρτιο του 1935 τον αναγκάζει να πάρει το δρόμο της εξορίας. Καταφεύγει στο Παρίσι, όπου πεθαίνει τον Μάρτιο του 1936.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του, ο Βενιζέλος έμεινε πιστός στον αγώνα για τον εκσυγχρονισμό και την εθνική ενότητα του κράτους. Οι τάφοι των Βενιζέλων στη Χαλέπα των Χανίων, κοντά στον τόπο όπου γεννήθηκε, αποτελούν σήμερα μνημείο ελληνικής ιστορίας και πολιτικής κληρονομιάς.
Θάνατοι
1945 – Γιάννης Βλαχογιάννης. Ευρύτερα γνωστός και ως Γιάννης Βλάχος, γεννήθηκε στη Ναύπακτο στις 27 Ιουλίου 1867 και άφησε το στίγμα του στην ελληνική ιστοριογραφία και λογοτεχνία μέχρι τον θάνατό του στις 23 Αυγούστου στην Αθήνα το 1945. Γόνος μιας οικογένειας με πατέρα τον Οδυσσέα Βλάχο και μητέρα την Αναστασία Γκιώνη, έλαβε τα πρώτα γράμματα στην πατρίδα του και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές σπουδές του στο Β’ Γυμνάσιο Πατρών, πριν εγγραφεί στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η οικονομική ανάγκη τον ανάγκασε να εγκαταλείψει τις σπουδές και να εργαστεί ως δάσκαλος, διορθωτής στην «Εφημερίς» του Δημήτριου Κορομηλά και αργότερα συντάκτης στην «Εστία».
Η λογοτεχνική του δραστηριότητα ξεκίνησε υπό το ψευδώνυμο «Γιάννης Επαχτίτης» και χαρακτηρίστηκε από τη χρήση της δημοτικής γλώσσας, χωρίς όμως να ταυτιστεί με τις μεγάλες γλωσσικές διαμάχες της εποχής. Η αγάπη του για την ιστορία τον οδήγησε στη συγκέντρωση ενός τεράστιου αρχείου εγγράφων της Επαναστατικής περιόδου, με τη σημαντική υποστήριξη του Αντωνίου Μπενάκη. Η πιο φημισμένη του ανακάλυψη ήταν τα προσωπικά αρχεία του Στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάννη, με βάση τα οποία εξέδωσε το 1907 τα «Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη», προσφέροντας μοναδική επιμέλεια στο ιστορικό υλικό.
Η δράση του δεν περιορίστηκε στα αρχεία: το 1908 ίδρυσε το περιοδικό «Προπύλαια» και το 1914 πρότεινε στον Ελευθέριο Βενιζέλο τη δημιουργία των Γενικών Αρχείων του Κράτους, υπηρεσία που διεύθυνε μέχρι το 1937 και στην οποία δώρισε αργότερα τη συλλογή του. Φίλος και υποστηρικτής του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ο Βλαχογιάννης συμμετείχε ενεργά σε πνευματικές πρωτοβουλίες και κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο υπέγραψε την Έκκληση των Ελλήνων Διανοουμένων για την αφύπνιση της διεθνούς κοινής γνώμης. Στην περίοδο της Κατοχής, συνεργάστηκε στενά με τον Άγγελο Παπακώστα, συνεισφέροντας στις έρευνες και την έκδοση των αρχείων του Κολοκοτρώνη, εδραιώνοντας την κληρονομιά του ως ιστοριοδίφης και λογοτέχνης.
Στο link που ακολουθεί μπορείτε να διαβάσετε
ακόμα περισσότερα γεγονότα που συνέβησαν αυτή την ημερομηνία
Γέγονε την 23η Αυγούστου
————————————————————————
Πηγές: sansimera.gr, el.wikipedia
