...
Ένα γεγονός
| Η νύχτα που ράγισε τη χώρα |
H δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου πυροδότησε
τη μεγαλύτερη κοινωνική και ενημερωτική κρίση της μεταπολίτευσης |
Λίγο πριν τις 9 το βράδυ εκείνης της 6ης Δεκεμβρίου, ένα περιπολικό που κινούνταν στην περιοχή των Εξαρχείων δέχεται αποδοκιμασίες — κατά άλλες μαρτυρίες και αντικείμενα — από ομάδα νεαρών. Το πλήρωμα απομακρύνεται προσωρινά, όμως σε μια κίνηση που θα στιγματίσει μια ολόκληρη εποχή, οι δύο αστυνομικοί επιστρέφουν πεζοί. Στη διασταύρωση Μεσολογγίου και Τζαβέλλα, ο ειδικός φρουρός Επαμεινώνδας Κορκονέας υψώνει το υπηρεσιακό του όπλο και πυροβολεί δύο φορές προς το συγκεντρωμένο πλήθος. Ο 15χρονος Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος σωριάζεται νεκρός.
Η ιατροδικαστική εξέταση θα επιβεβαιώσει ακαριαίο θάνατο: η σφαίρα διαπέρασε την καρδιά και καρφώθηκε στον 10ο θωρακικό σπόνδυλο. Οι δύο αστυνομικοί αποχωρούν ατάραχοι προς το περιπολικό. Ως εκείνη τη στιγμή, κανείς δεν μπορεί να φανταστεί ότι η Ελλάδα εισέρχεται σε μια από τις σκοτεινότερες νύχτες της.
Η πρώτη έγκυρη ενημέρωση δεν ήρθε από τις αίθουσες σύνταξης, αλλά από το Indymedia Αθήνας. Αυτόπτες μάρτυρες, εικόνες και περιγραφές διασταυρώνονται μέσα σε λίγα λεπτά. Η πληροφορία της δολοφονίας κάνει τον γύρο της χώρας ηλεκτρονικά, την ώρα που τα τηλεοπτικά κανάλια παραμένουν σιωπηλά. Σχεδόν 50 λεπτά αργότερα, εμφανίζεται το πρώτο έκτακτο δελτίο. Η παρουσίασή του θα μείνει στην ιστορία ως δείγμα υποβάθμισης, χειραγώγησης και αποσιώπησης. Η δημοσιογράφος Νάντια Αλεξίου αναπαράγει χωρίς αντίλογο τις εκδοχές της ΓΑΔΑ, ενώ εικόνες αρχείου — που δεν δηλώνονται ως τέτοιες — παρουσιάζονται ως σκηνές από τα Εξάρχεια. Το χάσμα ανάμεσα σε γεγονότα και τηλεοπτική «εικόνα» γίνεται εκκωφαντικό.
</p>
Μέσα σε αυτή τη θολή πληροφόρηση, αναδύεται αναπάντεχα επίκαιρο το Άρθρο 1 του Κώδικα Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ. Η υποχρέωση για πλήρη αλήθεια, η ευθύνη αποφυγής διαστρέβλωσης, η ακριβής χρήση οπτικού υλικού, η ανεξαρτησία του ρεπορτάζ. Εκείνη τη νύχτα, τα περισσότερα από αυτά παραβιάστηκαν. Η ενημέρωση, κοινωνικό αγαθό κατά τον Κώδικα, μετατράπηκε σε εργαλείο θολώματος της πραγματικότητας.
Ως τα μεσάνυχτα, η χώρα βράζει. Νεολαίοι, συλλογικότητες, απλοί πολίτες κατεβαίνουν στους δρόμους των μεγάλων πόλεων. Φθορές, φωτιές, συγκρούσεις. Το επίκεντρο μεταφέρεται από το Πολυτεχνείο στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», όπου η είδηση επιβεβαιώνεται επίσημα: «νεκρός». Την ίδια ώρα, ένα κρίσιμο τεκμήριο κάνει την εμφάνισή του. Ερασιτεχνικό βίντεο περνά στα χέρια του τηλεοπτικού σταθμού MEGA, όμως προβάλλεται αλλοιωμένο. Προστίθενται ήχοι διαδήλωσης και σπασμένων βιτρινών πριν τους πυροβολισμούς. Μετά τον σάλο που προκλήθηκε, ο διευθυντής ειδήσεων Χρήστος Παναγιωτόπουλος θα ισχυριστεί τρία χρόνια αργότερα πως η «επεξεργασία» έγινε αυτοβούλως από παραγωγό.
Ο τότε υφυπουργός Εσωτερικών Παναγιώτης Χηνοφώτης θέτει άμεσα σε διαθεσιμότητα τους δύο ειδικούς φρουρούς και τον διοικητή του Α.Τ. Εξαρχείων. Οι Κορκονέας και Σαραλιώτης οδηγούνται σε ανάκριση. Τρεις εισαγγελείς αναλαμβάνουν να εξετάσουν την υπόθεση. Η δίωξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση και παράνομη οπλοχρησία ασκείται στον Κορκονέα· για συνέργεια στον Σαραλιώτη. Ο τότε υπουργός Προκόπης Παυλόπουλος και ο υφυπουργός υποβάλλουν τις παραιτήσεις τους, οι οποίες όμως δεν γίνονται δεκτές από τον πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή.
Το 2009 το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών παραπέμπει τους δύο ειδικούς φρουρούς σε δίκη με βαριές διατυπώσεις: «ενσυνείδητη αδιαφορία», «επιδοκίμαση της θανάτωσης», «επίδειξη ισχύος». Για λόγους ασφαλείας, η δίκη μεταφέρεται από την Αθήνα στη Χαλκίδα και τελικά στην Άμφισσα. Στις 11 Οκτωβρίου 2010, το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Άμφισσας καταδικάζει τον Κορκονέα σε ισόβια κάθειρξη και 15 μήνες, και τον Σαραλιώτη σε 10 χρόνια. Το Εφετείο Λαμίας, το 2011, δέχεται την αναστολή ποινής του Σαραλιώτη. Η δίκη σε δεύτερο βαθμό ξεκινά το 2014. Το 2016, ο Κορκονέας δηλώνει αμετανόητος μέσα στο δικαστήριο — ο συνήγορός του, Αλέξης Κούγιας, παραιτείται επί τόπου.
Το 2019, με αναγνώριση ελαφρυντικού πρότερου έντιμου βίου, ο Κορκονέας αποφυλακίζεται. Η απόφαση προκαλεί σοκ και έντονες αντιδράσεις. Ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Βασίλης Πλιώτας, ζητά αναίρεση. Το 2021 γίνεται δεκτή οριακά· το 2022 η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου την κάνει ομόφωνα δεκτή. Ο Κορκονέας συλλαμβάνεται εκ νέου. Ακολουθεί νέα δίκη στη Λαμία. Παρά την εισαγγελική πρόταση ότι δεν αξίζει το ελαφρυντικό, το δικαστήριο — και πάλι με ψήφους 4-3 — το αναγνωρίζει. Στις 28 Ιουνίου 2022 ο Κορκονέας αποφυλακίζεται ξανά. Οι συνήγοροι της οικογένειας Γρηγορόπουλου, Νίκος και Ζωή Κωνσταντοπούλου, ζητούν από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου νέα αναίρεση και πειθαρχικό έλεγχο για πιθανή επιρροή δικαστών και ενόρκων.
Δεκαετίες μετά, η υπόθεση δεν έχει πάψει να αποτελεί μια ανοιχτή πληγή — θεσμική, κοινωνική, πολιτική. Και κάθε 6 Δεκεμβρίου, η χώρα θυμάται όχι μόνο ένα παιδί που χάθηκε, αλλά και όλα όσα ξηλώθηκαν εκείνη τη νύχτα. Και κάπως έτσι, στο τέλος αυτής της μεγάλης διαδρομής, έρχεται αυθόρμητα στον νου το τραγούδι του Παύλου Σιδηρόπουλου. Έφυγε κι εκείνος σαν σήμερα. Σαν μια παράξενη, μοιραία υπενθύμιση ότι κάποια τραύματα δεν κλείνουν· μόνο τα τραγουδάμε για να μην τα ξεχάσουμε.
—————————————————————————————
Φωτογραφία: Πρωτοβουλία μαθητών του Καλλιτεχνικού Σχολείου Αθηνών,
με στόχο να τιμήσουν τη μνήμη του Αλέξη Γρηγορόπουλου
που έπεσε νεκρός από τα πυρά του Επαμεινώνδα Κορκονέα.
Επιμέλεια Lef.T.. Mε πληroφορίες από alfavita.gr/ | el.wikipedia.org/ | iefimerida.gr/
