Γέγονε την 15η Οκτωβρίου


...

Ο γέγονε… Γέγονε |


Γεγονότα

 

Το καλοκαίρι του 533 ο Φλάβιος Βελισάριος, ένας από τους σπουδαιότερους στρατηγούς της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, απέπλευσε από την Κωνσταντινούπολη επικεφαλής εκστρατείας εναντίον των Βανδάλων της Βόρειας Αφρικής. Ο Ιουστινιανός, αποφασισμένος να ανασυστήσει τη ρωμαϊκή κυριαρχία στη Δύση, του είχε αναθέσει την αρχηγία ενός στρατού περίπου 18.000 ανδρών και ενός τεράστιου στόλου. Παρά την επιφυλακτικότητα πολλών αυλικών –η προηγούμενη απόπειρα απελευθέρωσης της Αφρικής επί Λέοντος Α΄ είχε καταλήξει σε καταστροφή– ο Βελισάριος κινήθηκε με ταχύτητα και μυστικότητα.

Η απόβαση πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 533 σε απόμερη ακτή, 200 χιλιόμετρα από την Καρχηδόνα. Οι Βάνδαλοι, υπό τον βασιλιά Γελίμερο, αιφνιδιάστηκαν. Προσπάθησαν να ανακόψουν την προέλαση των Βυζαντινών στη στενή κοιλάδα του Δέκιμον, αλλά η στρατηγική ψυχραιμία και πειθαρχία του Βελισαρίου εξασφάλισαν τη νίκη (13 Σεπτεμβρίου 533). Ο Γελίμερος τράπηκε σε φυγή, και δύο ημέρες αργότερα ο βυζαντινός στρατηγός εισήλθε θριαμβευτικά στην Καρχηδόνα. Οργάνωσε αμέσως την άμυνα, φρόντισε για την ασφάλεια των κατοίκων και απαγόρευσε κάθε λεηλασία, επιδιώκοντας τη συνεργασία του πληθυσμού.

Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, οι δύο στρατοί συγκρούστηκαν στο Τρικάμαρον, δυτικά της Καρχηδόνας. Η δεύτερη νίκη του Βελισαρίου ήταν ολοκληρωτική· ο Γελίμερος παραδόθηκε λίγες εβδομάδες αργότερα, σηματοδοτώντας το οριστικό τέλος του βανδαλικού βασιλείου. Όταν ο στρατηγός επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, έγινε δεκτός ως θριαμβευτής: παρέλασε συνοδευόμενος από αιχμαλώτους, λάφυρα και τους θησαυρούς που οι Βάνδαλοι είχαν αρπάξει από τη Ρώμη το 455. Η κατάκτηση της Αφρικής υπήρξε το πρώτο μεγάλο βήμα του Ιουστινιανού για την «Ανάκτηση» της παλαιάς ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και το έργο που καθιέρωσε τον Βελισάριο ως έναν από τους μεγαλύτερους στρατηγούς της ιστορίας.

 

1837 – Ιδρύεται η Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα (Σχολείο των Τεχνών). Πρόδρομη μορφή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών υπήρξε το Σχολείον των Τεχνών που ιδρύθηκε στην Αθήνα στις 31 Δεκεμβρίου του 1836 (12 Ιανουαρίου 1837 με το νέο ημερολόγιο) και περιλάμβανε τρία τμήματα: το Σχολείο Κυριακών και Εορτών, το σχολείο των Βιομηχάνων Τεχνών και το σχολείο των Ωραίων Τεχνών.[2] Το τελευταίο μετονομάστηκε το 1843 σε ανώτερη Σχολή Καλών Τεχνών πενταετούς φοίτησης, ενώ την περίοδο 1844-1862, το πρόγραμμα διδασκαλίας διαμορφώθηκε σύμφωνα με τα πρότυπα των Ακαδημιών Καλών Τεχνών της Ευρώπης.

Το 1930 με τις ριζικές μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης Βενιζέλου, το Σχολείο των Καλών Τεχνών άλλαξε μορφή και αναβαθμίστηκε σε Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Έως το 1940 στεγαζόταν αποκλειστικά στο κεντρικό κτίριο Αβέρωφ της Πατησίων, που τώρα χρησιμοποιείται κυρίως από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Με πρωτοβουλίες του τότε πρύτανη Νίκου Κεσσανλή, η ΑΣΚΤ από το 1993 στεγάζεται στην οδό Πειραιώς 256, στα πρώην υφαντήρια Σικιαρίδη. Εκεί στεγάζονται όλα τα Εργαστήρια Ζωγραφικής, Γλυπτικής, Χαρακτικής, τα Εργαστήρια των συμπληρωματικών υποχρεωτικών μαθημάτων και των κατ΄επιλογήν υποχρεωτικών εργαστηριακών μαθημάτων, οι κτιριακοί χώροι των Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων, η αίθουσα των θεωρητικών μαθημάτων και προβολών, η Βιβλιοθήκη, ο εκθεσιακός χώρος, η αίθουσα θεάτρου, η αίθουσα των Πολυμέσων και της Βιντεοτέχνης, η αίθουσα κινηματογράφου, άλλες αίθουσες διδασκαλίας των μαθημάτων της Νωπογραφίας και Τεχνικής των Φορητών Εικόνων, της Σκηνογραφίας, του Ψηφιδωτού, των Γραφικών Τεχνών, των Υλικών και Τεχνολογίας Υλικών, του Μαρμάρου, της Γυψοτεχνίας, του Ξύλου, του Μετάλλου, και της Κεραμικής. Επίσης, η αίθουσα διδασκαλίας του μαθήματος “Γυμνού Νυκτός”, και το εστιατόριο.

 

1902 – Ο γερμανός αρχαιολόγος Ρούντολφ Έρντικ ανακαλύπτει το Ασκληπιείο της Κω. Ο Ρούντολφ Στέφαν Βάιγκλ (Rudolph Stefan Weigl, 2 Σεπτεμβρίου 1883, Πσέροφ, Μοραβία – 11 Αυγούστου 1957, Ζακοπάνε) ήταν Πολωνός ιατρός ανοσιολόγος, γνωστός ως ο επιστήμονας που πέτυχε το 1936 να κατασκευάσει το πρώτο αποτελεσματικό εμβόλιο κατά του επιδημικού τύφου.

Ο Βάιγκλ εργάστηκε κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος για να σώσει τις ζωές αμέτρητων Εβραίων, αναπτύσσοντας το εμβόλιο κατά του τύφου και παρέχοντας καταφύγιο για την προστασία όσων υπέφεραν από τους Ναζί στην κατεχόμενη Πολωνία. Για τις συνεισφορές του, ονομάστηκε Δίκαιος των Εθνών το 2003.
Ο πατέρας του Ρούντολφ έχασε νωρίς τη ζωή του, λόγω ενός ατυχήματος με ποδήλατο. Αργότερα η μητέρα του συνήψε έναν δεύτερο γάμο με έναν Πολωνό εκπαιδευτικό και η οικογένεια τελικά μετακόμισε στη χώρα του θετού πατέρα.

Απόφοιτος της Σχολής Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Λβουφ, ο Βάιγκλ πραγματοποίησε ακολούθως διδακτορικές σπουδές στα αντικείμενα της ιστολογίας, της ζωολογίας και της συγκριτικής ανατομίας. Μετά από πολύχρονες προσπάθειες, μελέτες και έρευνες, έθεσε ως στόχο του την καταπολέμηση του τύφου που εκείνη την εποχή προκαλούσε τεράστιο αριθμό θανάτων στην Ευρώπη.

Το 1914 κατατάχθηκε στον στρατό, όπου εργάστηκε ως παρασιτολόγος. Μετά από την κατάληψη της Πολωνίας από τους ναζί (1939) ο Βάιγκλ ίδρυσε εργοστάσιο παραγωγής εμβολίων και έσωσε τη ζωή τουλάχιστον 5.000 ασθενών στην Ευρώπη αλλά και σε πολλές χώρες του εξωτερικού, όπου διέθετε τα εμβόλιά του.

Προτάθηκε δις (1942, 1948) για το Βραβείο Νόμπελ αλλά η υποψηφιότητά του ακυρώθηκε την πρώτη φορά από τους Γερμανούς κατακτητές και τη δεύτερη από το μεταπολεμικό καθεστώς της χώρας του, το οποίο τον κατηγόρησε (ψευδώς) ότι είχε συνεργασθεί με τις κατοχικές αρχές.

 

1940 – Κάνει πρεμιέρα στους αμερικανικούς κινηματογράφους το αριστούργημα του Τσάρλι Τσάπλιν «Ο Μεγάλος Δικτάτωρ».

Ο Μεγάλος Δικτάτωρ (πρωτότυπος τίτλος: The Great Dictator) είναι αμερικανική πολιτική κωμική ταινία του 1940, σε σκηνοθεσία, σενάριο και παραγωγή Τσάρλι Τσάπλιν. Πρωταγωνιστεί ο ίδιος ο Τσάπλιν. Αν και οι περισσότερες ταινίες του ήταν βουβές, και ενώ στο Χόλιγουντ είχε ξεπεραστεί αυτό, αυτή η ταινία ήταν η πρώτη του ομιλούσα. Η ταινία του Τσάπλιν, κάνει κριτική στα ολοκληρωτικά καθεστώτα του ναζισμού και του φασισμού, σατιρίζοντας, κατά κάποιον τρόπο,τόσο τον Αδόλφο Χίτλερ, όσο και τον Μπενίτο Μουσολίνι.

Η ταινία αυτή του Τσάπλιν, έγινε η πιο εμπορικώς επιτυχημένη του. Οι κριτικοί την έχουν σε μεγάλη υπόληψη, και τη θεωρούν άκρως σημαντική για την τέχνη της σάτιρας. Ο Μεγάλος Δικτάτωρ, υπήρξε υποψήφιος για πέντε Όσκαρ: Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου, Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου, Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου και Όσκαρ Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής. Στην Αυτοβιογραφία του ο Τσάρλι Τσάπλιν, το 1964, είπε, πως αν γνώριζε τις άθλιες καταστάσεις που επικρατούσαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ίσως να μην είχε κάνει ποτέ την εν λόγω ταινία.

Το 1997 η ταινία χαρακτηρίστηκε από την Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, αισθητικά και ιστορικά σημαντική» και επιλέχθηκε να ενταχθεί στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών.

 

Γεννήσεις

 

70 π.Χ. – Βιργίλιος. Ο Βεργίλιος γεννήθηκε στο χωριό Andes (σημερινό Βιρτζίλιο (Virgilio)), κοντά στην πόλη Μάντοβα της βόρειας Ιταλίας.

Οι γονείς του ήταν ταπεινής καταγωγής, χωρικοί, ωστόσο φρόντισαν να λάβει την καλύτερη δυνατή μόρφωση. Μέχρι την ηλικία των δεκαέξι ετών εκπαιδεύεται στην Κρεμόνα και αργότερα στέλνεται στο Μιλάνο για ευρύτερες σπουδές. Την εποχή αυτή δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ελληνική και λατινική φιλολογία.

Σε ηλικία 18 ετών βρίσκεται στη Ρώμη όπου σκόπευε αρχικά να σπουδάσει ρητορική, ιατρική και αστρονομία.

Σύντομα το ενδιαφέρον του επικεντρώνεται στη φιλοσοφία και για τον λόγο αυτό επισκέπτεται τη Νάπολη όπου γίνεται μαθητής του επικούρειου φιλοσόφου Σείρωνα. Παράλληλα διδάσκεται και ελληνικά. Την ίδια εποχή ο Βιργίλιος ξεκινά να γράφει τα πρώτα του ποιήματα και σταδιακά αφοσιώνεται ολοένα και περισσότερο στην ποίηση.

 

1810 – Σίμων Σίνας. Η καταγωγή του ήταν από τη Μοσχόπολη Κορυτσάς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Βόρεια Ήπειρος). Ήταν γιος του εθνικού ευεργέτη και επιχειρηματία Γεωργίου Σίνα. Φοίτησε στο κλασικό γυμνάσιο της Βιέννης και σπούδασε φιλοσοφία, ιστορία και πολιτική οικονομία στην ίδια πόλη. Εργάστηκε κατόπιν στις οικογενειακές επιχειρήσεις και υπήρξε γενικός κληρονόμος της κολοσσιαίας πατρικής περιουσίας. Δεν επεξέτεινε όμως τις οικονομικές δραστηριότητες του πατέρα του, αλλά εισήγαγε νέες μεθόδους καλλιέργειας στις απέραντες γαιοκτησίες του.

Υπηρέτησε το ελληνικό δημόσιο ως πρόξενος στη Βιέννη και αργότερα διετέλεσε υπουργός στις εκάστοτε κυβερνήσεις διαφόρων χωρών: στην Αυστρία, στη Βαυαρία και στη Γερμανία. Βοήθησε οικονομικά, μεταξύ άλλων, στην αποπεράτωση της Ουγγρικής Ακαδημίας στη Βουδαπέστη, της Μητρόπολης Αθηνών και της Ακαδημίας Αθηνών, που σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Θεόφιλο Χάνσεν. Στην Αυστροουγγαρία προσέφερε τεράστια χρηματικά ποσά για φιλανθρωπικούς και πνευματικούς σκοπούς: Εμπορική Σχολή Βιέννης, Εταιρεία Φίλων Μουσικής Βιέννης, νοσοκομεία και βρεφοκομεία της Βουδαπέστης.

Στην Ελλάδα ο Σ. Σίνας συνέχισε τις δωρεές του πατέρα του προς φιλανθρωπικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα, χορηγώντας σημαντικά ποσά για την αποπεράτωση του Αμαλιείου Ορφανοτροφείου και τη συντήρηση του Αστεροσκοπείου, για την καλύτερη λειτουργία του οποίου τοποθέτησε (1858-1884) τον διακεκριμένο Γερμανό Γιόχαν Φρήντριχ Γιούλιους Σμιτ. Έγινε επίσης κάτοχος οικοπέδων στο κέντρο της Αθήνας και του γνωστού στο Ίλιον «Επτάλοφου» ή «Πύργου της Βασιλίσσης» (1870). Ο ίδιος όμως δεν μπόρεσε να έρθει ποτέ στην Ελλάδα.

Ο Σ. Σίνας χρημάτισε διάδοχος του Γεωργίου Σίνα στο ελληνικό προξενείο της Βιέννης (1856-1858) και στη συνέχεια, αφού πολιτογραφήθηκε Έλληνας (1858), διορίστηκε αμέσως πρέσβης της Ελλάδας στις αυλές της Βιέννης, του Μονάχου και του Βερολίνου. Φιλοοθωνικός, διατήρησε τη θέση του σιωπηρά και μετά τη μεταπολίτευση του 1862, αλλά ύστερα από δύο χρόνια παραιτήθηκε.

Τιμήθηκε επανειλημμένα από την Ελλάδα και την Αυστρία. Το 1864 ο αυτοκράτορας της Αυστρίας Φραγκίσκος Ιωσήφ του απένειμε τον τίτλο του αυλικού μυστικοσυμβούλου. Το κοινωνικό και πολιτιστικό έργο του συνέχισε μετά το θάνατό του η σύζυγός του Ιφιγένεια Γκίκα (1815-1884), η τελευταία από τους ευεργέτες της οικογένειας. Η κόρη του Ελένη παντρεύτηκε τον Γρηγόριο Υψηλάντη, εγγονό του Ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Κωνσταντίνου Υψηλάντη.
Ένας κρατήρας στη Σελήνη φέρει το επώνυμό του προς τιμή του.

 

Θάνατοι

 

1564 – Ανδρέας Βεσάλιος. Υπήρξε Φλαμανδός ιατρός, ανατόμος και ερευνητής, ο οποίος θεωρείται ο θεμελιωτής της νεότερης επιστήμης της ανατομίας. Γεννήθηκε στις Βρυξέλλες, όταν το Βέλγιο αποτελούσε τμήμα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, και σπούδασε ιατρική στη Λουβέν και στο Παρίσι. Από νεαρή ηλικία έδειξε έντονο ενδιαφέρον για τη μελέτη της ανθρώπινης ανατομίας, πραγματοποιώντας ο ίδιος νεκροτομές σε ανθρώπινα πτώματα, σε μια εποχή που κάτι τέτοιο θεωρούνταν σχεδόν ιεροσυλία.

Η κορυφαία συμβολή του υπήρξε το έργο του De humani corporis fabrica libri septem («Περί της κατασκευής του ανθρώπινου σώματος», 1543), το οποίο συνιστά την πρώτη πλήρη και ακριβή περιγραφή της ανθρώπινης ανατομίας. Με αυτό το έργο, ο Βεσάλιος διόρθωσε σημαντικά σφάλματα των αρχαίων ιατρών, κυρίως του Γαληνού, του οποίου οι περιγραφές βασίζονταν σε ανατομές ζώων. Έτσι, ο Βεσάλιος ανέτρεψε παραδόσεις αιώνων και έθεσε τις βάσεις της επιστημονικής παρατήρησης στο πεδίο της ιατρικής.

Εργάστηκε αρχικά ως γιατρός στις Βρυξέλλες και αργότερα στην Πάντοβα, όπου δίδαξε ανατομία, ενώ στη συνέχεια διορίστηκε ιατρός της βασιλικής αυλής στην Ισπανία. Εκεί όμως αντιμετώπισε διώξεις και κατηγορίες από την Ιερά Εξέταση, όταν, κατά τη διάρκεια νεκροτομής, ο φερόμενος ως νεκρός ασθενής παρουσίασε σημάδια ζωής. Η ποινή του θανάτου που του επιβλήθηκε μετατράπηκε, με παρέμβαση του βασιλιά, σε προσκύνημα στους Αγίους Τόπους.

Κατά την επιστροφή του από τα Ιεροσόλυμα, το πλοίο του ναυάγησε κοντά στη Ζάκυνθο, όπου ο Βεσάλιος πέθανε εξαντλημένος σε ηλικία 50 ετών, στις 15 Οκτωβρίου 1564. Σήμερα, στη Ζάκυνθο, μνημείο τιμά τον πρωτοπόρο αυτόν επιστήμονα που με την έρευνά του άνοιξε τον δρόμο της σύγχρονης ιατρικής γνώσης.

 

1964 – Κόουλ Πόρτερ. Ο Κόουλ Πόρτερ γεννήθηκε το 1891 στην Ιντιάνα σε εύπορη οικογένεια και από μικρός έδειξε τη μουσική του κλίση. Παρά τις επιθυμίες του αυστηρού παππού του να γίνει δικηγόρος, ο Πόρτερ ακολούθησε το πάθος του για τη μουσική. Ξεκίνησε μαθήματα πιάνου και βιολιού στα έξι του χρόνια, συνθέτοντας ήδη από το 1901. Σπούδασε στη Μουσική Ακαδημία του Γουόρτσεστερ και αργότερα στο πανεπιστήμιο Γέιλ, όπου έγινε γνωστός για τα τραγούδια που έγραφε για φοιτητικές εκδηλώσεις. Όταν αποφοίτησε, είχε ήδη στο ενεργητικό του πάνω από 300 συνθέσεις.

Το 1916 έκανε το ντεμπούτο του στο Μπρόντγουεϊ με τη μουσική κωμωδία See America First. Ένα χρόνο αργότερα εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου κινήθηκε στους καλλιτεχνικούς κύκλους της πόλης και το 1919 παντρεύτηκε τη Λίντα Λι Τόμας. Εκεί τελειοποίησε το προσωπικό του ύφος: έναν συνδυασμό αισθησιασμού, ευφυΐας και λεπτού χιούμορ που θα τον καθιστούσε ξεχωριστό στο αμερικανικό μουσικό θέατρο. Η δεκαετία του 1930 υπήρξε η πιο δημιουργική περίοδος της καριέρας του, με επιτυχίες όπως Anything Goes (1934), Gay Divorce (1932) και Du Barry Was a Lady (1939). Ο Πόρτερ έγραφε τόσο τη μουσική όσο και τους στίχους των τραγουδιών του – σπάνιο φαινόμενο για το Μπρόντγουεϊ.

Το 1937, ένα σοβαρό ατύχημα στην ιππασία τον άφησε ανάπηρο, όμως συνέχισε να δημιουργεί παρά τους πόνους και τις δεκάδες επεμβάσεις. Το 1948 σημείωσε θριαμβευτική επιστροφή με το Kiss Me, Kate, που του χάρισε το βραβείο Τόνυ. Μεταξύ των γνωστότερων τραγουδιών του είναι τα “Night and Day”, “I’ve Got You Under My Skin” και “Begin the Beguine”. Ο Πόρτερ συνέθεσε και για τον κινηματογράφο, με ταινίες όπως Born to Dance (1936) και High Society (1956). Πέθανε στις 15 Οκτωβρίου 1964, αφήνοντας πίσω του ανυπέρβλητο έργο που γεφυρώνει τη λόγια μουσική, το τζαζ ύφος και τη θεατρική σπιρτάδα.

 

————————————————————————
Πηγές: sansimera.gr, el.wikipedia