Η εύκολη απάντηση μιλάει για «μια υπουργό Παιδείας
που πολεμάει την Τέχνη». Δυστυχώς είναι ακόμα χειρότερο.
Η κυρία Κεραμέως δεν πολεμάει απλώς την τέχνη
(που έτσι κι αλλιώς δεν έχει τρόπο να κερδίσει).
Πολεμάει το ίδιο το πεδίο της: την εκπαίδευση
- του Ηλία Γεροντόπουλου
Κάποτε, εμείς που μεγαλώσαμε με το σίριαλ-τατού της ελληνικής τηλεόρασης (εκείνο που γιορτάζει στις 21 Μαΐου κάθε χρόνο), γελούσαμε με την Ελένη που δεν είχε απολυτήριο λυκείου. Σήμερα, η Ελένη Ράντου παίρνει μια πικρή εκδίκηση έχοντας πια το χαρτί αυτό εις διπλούν: ένα απ’ το λύκειο του Αιγάλεω που έβγαλε στα 18 της, κι ένα απ’ το θέατρο. Ποιο θέατρο; Το Εθνικό Θέατρο!
«Η ζωή δεν μιμείται την τέχνη, μιμείται την κακή τηλεόραση» είχε πει ο Γούντι Άλεν, και φαίνεται πως η Νίκη Κεραμέως το πήρε λίγο πιο στα σοβαρά. Γιατί προφανώς η εξίσωση ενός καλλιτεχνικού διπλώματος με απολυτήριο λυκείου, πριν λίγο καιρό θα ‘μοιαζε με σενάριο πολύ κακής τηλεόρασης. Οι τέχνες και τα γράμματα πήγαιναν πάντα πλάι πλάι – τι άλλαξε; Η εύκολη απάντηση μιλάει για μια υπουργό Παιδείας που πολεμάει την τέχνη. Δυστυχώς είναι ακόμα χειρότερο. Η κυρία Κεραμέως δεν πολεμάει απλώς την τέχνη (που έτσι κι αλλιώς δεν έχει τρόπο να κερδίσει). Πολεμάει το ίδιο το πεδίο της: την εκπαίδευση!
Βλέπεις, η τέχνη έχει τρόπο να τραφεί κι από σκέτο προβληματισμό, σκέτο μεράκι, σκέτο ταλέντο. Ο Λογοθετίδης δεν χρειάστηκε δίπλωμα για να ‘ναι ένας απ’ τους κορυφαίους Έλληνες ηθοποιούς, ο Ταραντίνο δεν χρειάστηκε σχολή για να γίνει ένας απ’ τους πιο επιδραστικούς σκηνοθέτες της ποπ κουλτούρας, ο Τσιτσάνης δεν ολοκλήρωσε αρμονία και σύνθεση για να γίνει κυρίαρχη επιρροή της σύγχρονης ελληνικής μουσικής. Κι είναι σίγουρο ότι, με ή χωρίς σπουδές, με αναγνωρισμένα ή όχι διπλώματα, η Ελλάδα θα συνεχίσει σε πείσμα κάθε μίζερου νομοσχεδίου να παράγει καλλιτέχνες, τέχνη και γράμματα. Αυτό που στην ουσία σημαδεύει η γελοία κυβερνητική απαξίωση της διδασκαλίας του Καρόλου Κουν, του Πέλου Κατσέλη, του Βασίλη Ραφαηλίδη, δεν είναι η τέχνη, αλλά ακριβώς η διδασκαλία της. Δεν είναι ο καλλιτέχνης, αλλά ο καλλιτέχνης που ζητάει να μάθει. Ο καλλιτέχνης που δεν αρκείται να υποδυθεί τον Άμλετ, αλλά ζητάει και να τον διδαχτεί σε βάθος. Ο ζωγράφος που δεν αρκείται να εκφράσει το συναίσθημα, αλλά ζητάει να ξέρει αν η έκφρασή του αυτή είναι ιμπρεσιονισμός ή σουρεαλισμός. Ο αρτίστας που ζητάει να μορφωθεί. Αυτό είναι που στ’ αλήθεια πολεμάει το υπουργείο της Παιδείας. Τον άνθρωπο της μόρφωσης.
Δεν είναι η πρώτη φορά. Είναι όμως η πιο εξόφθαλμη. Και είναι τέτοια, ακριβώς επειδή η τέχνη είναι ένα απ’ τα λίγα εκπαιδευτικά πεδία που ούτε σου υπόσχεται «δουλίτσα» μετά το πέρας των σπουδών, ούτε απαιτεί χαρτιά για να σ’ ανεβάσει στο σανίδι, στο πάλκο, στο ατελιέ. Ο καλλιτέχνης που μορφώνεται το κάνει απ’ την ανάγκη του να μάθει, να δοκιμαστεί, να δοκιμάσει, να γίνει αυτό που μπορεί, να βρει τους δρόμους που θα οδηγήσουν το μεράκι του ψηλά. Αυτός λοιπόν ο άνθρωπος, ονομάζεται πια «απόφοιτος λυκείου».
Όχι, δεν έχω καμία αμφιβολία, αυτός ο άνθρωπος θα συνεχίσει να ζητάει τις εξετάσεις του Εθνικού, του Θεάτρου Τέχνης, των σχολών του κινηματογράφου. Με ή χωρίς τα προνόμια ενός «ανώτατου διπλώματος». Με ή χωρίς αναγνώριση. Όμως αυτό το «χωρίς αναγνώριση», αυτό το χωρίς τα προνόμοια, λέει πολλά για την ποιότητα μιας χώρας που, να πάρει ο διάολος, καυχιέται τόσο για το θέατρο, και για τ’ αγάλματα, και για τις μούσες της. Καυχιέται τόσο γι’ αυτά που απαξιώνει. Παλεύει να φέρει πίσω στην Ελλάδα μάρμαρα, όμως την ίδια ώρα το γλύπτη τους τον ονομάζει «μαρμαρά». Και καμαρώνει την Επίδαυρο που κάθε χρόνο υποδέχεται απόφοιτους λυκείου του σήμερα, να ερμηνεύσουν λόγια των απόφοιτων λυκείου του χθες. Θλιβερό; Γελοίο; Κλαυσίγελος… (Εσείς δεν είστε που ακκίζεστε για τη γλώσσα μας που ‘ναι η μόνη με τέτοιο πάντρεμα των αντιθέτων; Καμαρώστε τώρα!)
Μονάχα να θυμάστε: για κάθε τέτοιο νομοσχέδιο κόντρα στη γνώση, και τη μόρφωση, και την παιδεία στην τέχνη, να λέτε ευχαριστώ που δεν γεννιέται σήμερα ένας Αριστοφάνης. Να σας πιάνει στο στόμα του κάθε που έχει Διονύσια, κι ύστερα να δω πού θα βρεθεί αυλαία να σας κρύψει…
