Λευτέρης Τηλιγάδας
Αγανάκτηση στον συνοικισμό
Συγκέντρωση διαμαρτυρίας στον Άγιο Κωνσταντίνο παρά την απαγόρευση
Ψήφισμα προς τις αρχές με αίτημα πλήρη αποκατάσταση και αποζημίωση
Αντιδράσεις και κύμα αγανάκτησης προκάλεσε στους προσφυγικούς συνοικισμούς η υπογραφή της ελληνοτουρκικής συμφωνίας, την οποία προώθησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος αμέσως μετά την επάνοδό του στην εξουσία το 1928. Στόχος του Πρωθυπουργού ήταν η εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και η αποσυμφόρηση του αδιεξόδου που χαρακτήριζε έως τότε τις διπλωματικές επαφές με την Άγκυρα. Ωστόσο, για χιλιάδες πρόσφυγες η συμφωνία αυτή σήμανε κάτι πολύ διαφορετικό.
Για την Πανπροσφυγική Επιτροπή, το σύμφωνο φιλίας μεταξύ των δύο χωρών σήμαινε το οριστικό τέλος κάθε ελπίδας για επιστροφή στις αλησμόνητες πατρίδες. Η εξίσωση των εγκαταλειμμένων περιουσιών στη Μικρά Ασία με εκείνες των ανταλλαγμένων μουσουλμάνων θεωρήθηκε από τους πρόσφυγες ως άδικος και επώδυνος συμβιβασμός.
Σε αυτό το κλίμα, η Πανπροσφυγική Επιτροπή του προσφυγικού συνοικισμού του Αγρινίου κάλεσε με προκήρυξή της τους πρόσφυγες σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας, απαιτώντας πλήρη αποκατάσταση και στέγαση με δαπάνες του κράτους. Η αστυνομία όμως, επικαλούμενη λόγους δημόσιας τάξης, αρνήθηκε να χορηγήσει σχετική άδεια. Παρ’ όλα αυτά, περίπου 200 πρόσφυγες συγκεντρώθηκαν στον αύλειο χώρο της εκκλησίας του Αγίου Κωνσταντίνου, σε μια σιωπηρή αλλά εύγλωττη πράξη αντίστασης. Η παρουσία της χωροφυλακής οδήγησε γρήγορα στη διάλυση της συγκέντρωσης.
Παρόλα αυτά η οργανωτική επιτροπή δεν έμεινε αδρανής. Σε έκτακτη συνεδρίαση, συντάχθηκε ψήφισμα το οποίο εστάλη στον Πρωθυπουργό, τη Βουλή, τη Γερουσία, την Πολιτική Οργάνωση Προσφύγων και σε πλήθος εφημερίδων της εποχής. Σε αυτό καταδικάζεται η κυβερνητική στάση και επαναδιατυπώνονται με έμφαση τα αιτήματα για αποζημίωση και στέγαση, με τη χαρακτηριστική φράση: «Διαδηλούντες απόφασίν μας διεκδικήσωμεν μέχρι θανάτου δικαιώματά μας».
Το ψήφισμα
«Πρόεδρον Κυβερνήσεως, Βουλής, Γερουσίας, Πολιτικήν Οργάνωσιν Προσφύγων, εφημερίδας “Ακρόπολιν”, “Πρωΐαν”, “Ελληνικήν”, “Πανπροσφυγικήν”, “Προσφυγικόν κόσμον”, “Ριζοσπάστην”, Αθήνας.
Κατόπιν αυστηράς αστυνομικής απαγορεύσεως συγκλήσεως πανπροσφυγικής συγκεντρώσεως, οργανωτική επιτροπή εκφράζει αγανάκτησιν προσφύγων.
Διαμαρτυρομένη κατακρίνει στάσιν Κυβερνήσεως μη αναγνωρίζοντες ελληνοτουρκικήν συμφωνίαν, αιτούμεν την ολοκληρωτικήν αποζημίωσιν των εγκαταλειφθεισών περιουσιών και ολοκληρωτικήν στέγασιν διαδηλούντες απόφασίν μας διεκδικήσωμεν μέχρι θανάτου δικαιώματά μας.
Η οργανωτική επιτροπή: Καραλής, Γαλανομάτης, Μποσνάκης, Δρούγκας, Βερβέρης».
Το επεισόδιο αποτελεί μία ακόμη ένδειξη της έντονης κοινωνικής και πολιτικής έντασης που επικρατεί στους προσφυγικούς πληθυσμούς της χώρας, σε μια περίοδο που η εθνική πολιτική ισορροπεί μεταξύ εξωτερικών συμμαχιών και εσωτερικής δυσαρέσκειας.
——————————————————————————————————————————————————————–
Υποσημείωση: Οι χρονολογίες που καταγράφονται πριν την 16η Φεβρουαρίου 1923 είναι σύμφωνες με την χρονολόγηση των πηγών. Για την αντιστοίχιση με τη σημερινή χρονολόγηση πρέπει στην αντίστοιχη χρονολογία να προστεθούν 13 μέρες
Φωτογραφία:
——————————————————————————————————-
Η μνήμη είναι μια δυνατότητα για να διευρύνουμε το μέλλον
και όχι για να το συρρικνώσουμε στο ήδη ξεπερασμένο παρελθόν
