.
Θανάσης Κακογιάννης
25 Μαρτίου 1943: Παράτολμες ενέργειες
σε Αγρίνιο και Μεσολόγγι
Είχε αποφασίσει να γιορτασθεί η επέτειος της Εθνικής Ανεξαρτησίας
με παλλαϊκή εκδήλωση στην πόλη του Αγρινίου
Η Επιτροπή Πόλης του ΕΑΜ είχε αποφασίσει να γιορτασθεί η επέτειος της Εθνικής Ανεξαρτησίας με παλλαϊκή εκδήλωση στην πόλη του Αγρινίου. Το πρόγραμμα προέβλεπε το κλείσιμο των καταστημάτων, την αποχή όλων από κάθε εργασία και την συγκέντρωση της νεολαίας και του Αγρινιώτικου λαού στην πλατεία Στράτου. Από ‘κει, όλοι μαζί θα πορεύονταν προς το πάρκο, για να στεφανωθεί η στήλη των πεσόντων, η οποία ήταν στημένη στην είσοδό του.
«Ήταν μια παράτολμη απόφαση, γράφει ο Θανάσης Κακογιάννης[1]. Η Ιταλική διοίκηση που είχε πληροφορηθεί από τους συνεργάτες της τα σχέδια της οργάνωσης τοιχοκόλλησε σε όλη την πόλη μια διαταγή της με την οποία προειδοποιούσε ότι θα χρησιμοποιούσε τα όπλα για την αντιμετώπιση κάθε αναρχικής εκδήλωσης Για τους Ιταλούς βέβαια η 25η Μαρτίου ήταν μια συνηθισμένη μέρα και ο καθένας θα έπρεπε να κάνει τη δουλειά του. Για να πείσουν πύκνωσαν τις περιπολίες σε όλη την πόλη. Όμως ανυπότακτος λαός της Αγρινίου δεν πτοήθηκε και το πρωί της 25ης Μαρτίου ομάδα του εφεδρικού ΕΛΑΣ που από μήνες είχε σχηματιστεί με νέους της ΕΠΟΝ, εργάτες και εργάτριες διέτρεχαν την πόλη και κατέβαζαν τα ρολά των καταστημάτων για να καλύψουν τους καταστηματάρχες από ενδεχόμενα αντίποινα των κατακτητών.
»Ο λαός του Αγρινίου άρχισε να συγκεντρώνεται στην πλατεία Στράτου σύμφωνα με τις εντολές της οργάνωσης και ακολούθησε η πιο συγκλονιστική αντιστασιακή εκδήλωση μπροστά στα μάτια των Ιταλών. Οι νέοι και νέες του Αγρινίου, τα παιδιά της ΕΠΟΝ συντεταγμένοι σε φάλαγγα μεγάλη άρχισαν να ανεβαίνουν την οδό Παπαστράτου προς το πάρκο της πόλης και σε λίγο έφτασαν μπροστά στη στήλη των πεσόντων. Εκεί ένας εργάτης, ο Τάσος Πετρίδης, σε μια σύντομη ομιλία του αναφέρθηκε στο νόημα της ημέρας και στη συνέχεια στεφάνωσε τη στήλη. Και οι ιταλοί; Όταν είδαν τους αποφασισμένους νέους να πορεύονται απτόητοι, παραμέρισαν και πιάσανε τα πεζοδρόμια για να περάσει η πορεία.
»Όταν τελείωσαν όλα τόσο απρόσμενα τα μέλη της οργάνωσης που είχαν την πρωτοβουλία και την ευθύνη για εκείνη την πατριωτική εκδήλωση άρχισαν να συγκεντρώνονται ανακουφισμένοι και γεμάτη με ικανοποίηση για την επιτυχία της εκδήλωσης. Ήταν για όλους τους κατοίκους της πόλης μία αξέχαστη μέρα.
»Τις επόμενες μέρες η καραμπινερία σε απάντηση αυτή της εκδήλωσης των κατοίκων του Αγρινίου αποφάσισε να προβεί σε συλλήψεις πατριωτών και μελών της οργάνωσης. Στα γραφεία της καραμπινερίας είχε ετοιμαστεί κατάλογος όσων θα συλλαμβάνονταν.
»Από επαφές και πληροφορίες που είχαν ορισμένα στελέχη της Πολιτικής Επιτροπής από αντιφασιστικά στοιχεία των ιταλικών δυνάμεων στην πόλη είχαν μαθευτεί λίγο ως πολύ τα ονόματα που περιλαμβάνονταν στον κατάλογο. Τα άτομα αυτά ειδοποιήθηκαν έγκαιρα μαζί και κορυφαία στελέχη του ΕΑΜ και τις ΕΠΟΝ της πόλης και απέφυγαν της σύλληψη. Το αποτέλεσμα ήταν να αποτύχει η επιχείρηση της τρομοκρατίας, αφού το μόνο που πέτυχαν ήταν η σύλληψη τεσσάρων πέντε συμπολιτών, οι οποίοι αργότερα αφέθηκαν ελεύθεροι.»
Στο Μεσολόγγι
«Στο Μεσολόγγι την παραμονή της 25ης Μαρτίου 1943 η ΕΠΟΝ Μεσολογγίου πρωτοστάτησε σε εκδηλώσεις. Συνεργεία από νέους και νέες έγραψαν σε τοίχους συνθήματα κατά των κατακτητών. Στα συνεργεία μετείχαν δεκάδες νέοι. Μεταξύ άλλων ο Σπύρος Ζαβιτσιάνος πτυχιούχος τότε της μαθηματικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών καθώς και άλλα μέλη της οργάνωσης όπως ο Βασίλης Στρατόπουλος, τα αδέρφια Χατζηγεωργίου, ο Νίκος Μουστακλής, ο Χρήστος Κουτσονίκας, ο φιλόλογος καθηγητής Πάνος Μαρίνος σε συνεργασία με το φοιτητικό σύλλογο που είχε συγκροτηθεί με απόφαση της τοπικής οργάνωσης ΕΠΟΝ. Ο σύλλογος αυτός είχε πρόεδρο τον φοιτητή της φιλοσοφικής, Τάσο Γιανναρά, αντιπρόεδρο τον φοιτητή της νομικής σχολής και γραμματέα της Νομομηχανικής Υπηρεσίας Παύλο Οικονομόπουλο και μέλη το φοιτητή της πόλης Μπάμπη Μαρούλη και άλλους.
»Άλλη αντιστασιακή εκδήλωση κατά τη μέρη της 25ης Μαρτίου ήταν η θαρραλέα ενέργεια των κοριτσιών της ΕΠΟΝ Μεσολογγίου. Κατά την ώρα της θείας λειτουργίας στο μητροπολιτικό ναό της πόλης αρκετές κοπέλες της ΕΠΟΝ ανέβηκαν στο γυναικωνίτη και μόλις οι ιερείς είπαν τις τελευταίες λέξεις, το «δι ευχών», πέταξαν στο εκκλησίασμα μικρά χαρτιά, στα οποία αναγράφονταν διάφορα πατριωτικά συνθήματα όπως: «Λαέ του Μεσολογγίου λύσε την πολιορκία σου», «Λαέ του Μεσολογγίου, χτύπα τους κατακτητές» και άλλα. Όπως ήταν φυσικό προκλήθηκε σύγχυση στο εκκλησίασμα με μια όμως ικανοποίηση, ενώ η κοπέλες κατέβηκαν τρέχοντας και έφυγαν προς διάφορες κατευθύνσεις. Τα όργανα των Ιταλών τις αναζήτησαν μα δεν μπόρεσα να ανακαλύψουν ποιες ήταν. Την ημέρα αυτή ανάμεσα στο εκκλησίασμα ήταν πολλοί ΕΑΜίτες όπως, ο Ανδρέας Παπαδημητρίου, ο Τάσος Γιαναρράς, ο Σταύρος Ζαβιτσιάνος και άλλοι, σύμφωνα με μαρτυρίες Μεσολογγιτών»
———————————————————————————————————————————————–
-
Θανάσης Κακογιάννης, Μνήμες και σελίδες της εθνικής αντίστασης, Εκδόσεις Κωσταράκη, 1997, σελ. 180 – 182
Φωτογραφία: Στάμπα του ΕΑΜ εκείνης της εποχής
——————————————————————————————————-
Η μνήμη είναι μια δυνατότητα για να διευρύνουμε το μέλλον
και όχι για να το συρρικνώσουμε στο ήδη ξεπερασμένο παρελθόν
