.
Αφιερώματα ημερών ή εβδομάδων,
που απαιτούν ευαισθητοποίηση και συντονισμένη δράση.
Η 2α Νοεμβρίου ορίστηκε ως:
Διεθνής Ημέρα για τον Τερματισμό της Ατιμωρησίας για τα Εγκλήματα κατά των Δημοσιογράφων
Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ανακήρυξε τη 2 Νοεμβρίου ως «Διεθνή Ημέρα για τον τερματισμό της ατιμωρησίας για εγκλήματα κατά δημοσιογράφων» με το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης A/RES/68/163 . Το ψήφισμα παρότρυνε τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν συγκεκριμένα μέτρα για την καταπολέμηση της σημερινής κουλτούρας ατιμωρησίας. Η ημερομηνία επιλέχθηκε σε ανάμνηση της δολοφονίας δύο Γάλλων δημοσιογράφων στο Μάλι στις 2 Νοεμβρίου 2013.
Αυτό το ψήφισμα ορόσημο καταδικάζει όλες τις επιθέσεις και τη βία κατά δημοσιογράφων και εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης. Προτρέπει επίσης τα κράτη μέλη να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτρέψουν τη βία κατά δημοσιογράφων και εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης, να διασφαλίσουν τη λογοδοσία, να οδηγήσουν στη δικαιοσύνη τους δράστες εγκλημάτων κατά δημοσιογράφων και εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης και να διασφαλίσουν ότι τα θύματα έχουν πρόσβαση σε κατάλληλα ένδικα μέσα. Καλεί επίσης τα κράτη να προωθήσουν ένα ασφαλές και ευνοϊκό περιβάλλον για τους δημοσιογράφους να εκτελούν το έργο τους ανεξάρτητα και χωρίς αδικαιολόγητες παρεμβάσεις.
Ασφάλεια Δημοσιογράφων σε Κρίσεις και Έκτακτες Καταστάσεις
Ο τερματισμός της ατιμωρησίας για εγκλήματα κατά δημοσιογράφων είναι μια από τις πιο σημαντικές και σύνθετες προκλήσεις της τελευταίας εποχής. Αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για τη διασφάλιση της ελευθερίας της έκφρασης και της πρόσβασης στην πληροφόρηση για όλους τους πολίτες.
Με την άνοδο των συγκρούσεων και άλλων κρίσεων, η τήρηση του 2024 επιδιώκει να προωθήσει μια ευρύτερη συζήτηση για την ασφάλεια των δημοσιογράφων που εργάζονται σε αυτά τα πλαίσια, συμπεριλαμβανομένων των ανησυχιών για την πρόληψη, την προστασία και τη δίωξη των δημοσιογράφων που πλήττονται από τέτοιες προκλήσεις.
Πολλοί δημοσιογράφοι, επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης και συνδεδεμένο προσωπικό των μέσων ενημέρωσης ασκούν τα καθήκοντά τους σε εξαιρετικά επικίνδυνα πλαίσια. Πάρα πολλοί πληρώνουν ένα απαράδεκτα υψηλό τίμημα, συμπεριλαμβανομένου του θανάτου, της εξαναγκαστικής εξαφάνισης, των βασανιστηρίων, της παράνομης κράτησης και της απαγωγής, για την παραγωγή ανεξάρτητων, αξιόπιστων και επαληθεύσιμων πληροφοριών.
Οι δημοσιογράφοι που κάνουν ρεπορτάζ από ζώνες κρίσεων και συγκρούσεων αντιμετωπίζουν σοβαρές απειλές κατά την εκτέλεση της κρίσιμης εργασίας τους. Ενώ από το 2017 και μετά η UNESCO κατέγραψε σταδιακή μείωση των εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης που σκοτώθηκαν σε ζώνες συγκρούσεων, πιο πρόσφατα η τάση έχει αντιστραφεί. Η παρακολούθηση της UNESCO το 2023 κατέγραψε περισσότερο από το 50% των δολοφονιών δημοσιογράφων σε ζώνες κρίσεων και συγκρούσεων, με συνεχώς υψηλούς αριθμούς το πρώτο εξάμηνο του 2024.
Αυτές οι τραγωδίες είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Η υποδομή των μέσων ενημέρωσης συχνά καταστρέφεται ή καταστρέφεται και οι δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν σωματικές επιθέσεις, κράτηση, κατάσχεση εξοπλισμού ή άρνηση πρόσβασης σε ιστοτόπους αναφοράς. Πολλοί αναγκάζονται να φύγουν ή να σταματήσουν τη δουλειά τους, κινδυνεύοντας να μετατρέψουν τις περιοχές συγκρούσεων σε «ζώνες σιωπής».
Είτε αναφέρουν συγκρούσεις, ανθρωπιστικές καταστροφές, κλιματικές ή υγειονομικές κρίσεις, οι δημοσιογράφοι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν δυσανάλογες απειλές και υψηλότερα επίπεδα ατιμωρησίας για εξωδικαστικές δολοφονίες, βασανιστήρια, αναγκαστικές εξαφανίσεις και αυθαίρετη κράτηση, καθώς και εκφοβισμό και παρενόχληση, εκτός και διαδικτυακά.
Εκδηλώσεις 2024
Φέτος, ο παγκόσμιος εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας για τον τερματισμό της ατιμωρησίας για εγκλήματα κατά δημοσιογράφων θα πραγματοποιηθεί στις 6-7 Νοεμβρίου 2024 στα κεντρικά γραφεία της Αφρικανικής Ένωσης στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας με θέμα την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων σε Κρίσεις και Έκτακτες καταστάσεις .
Γιορτές σε όλο τον κόσμο
Η ατιμωρησία για επιθέσεις σε δημοσιογράφους έχει ανατριχιαστικό αποτέλεσμα στην κοινωνία
Η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική συνεχίζουν να είναι η περιοχή με τον υψηλότερο αριθμό δολοφονιών δημοσιογράφων, σύμφωνα με την Έκθεση του Γενικού Διευθυντή της UNESCO το 2022 για την ασφάλεια των δημοσιογράφων και τον κίνδυνο της ατιμωρησίας .
Από το 1993, περισσότεροι από 1.700 δημοσιογράφοι έχουν σκοτωθεί επειδή ανέφεραν τις ειδήσεις και έφεραν πληροφορίες στο κοινό. Σε εννέα στις δέκα περιπτώσεις οι δολοφόνοι μένουν ατιμώρητοι, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο της UNESCO για τους δολοφονημένους δημοσιογράφους. Η ατιμωρησία οδηγεί σε περισσότερες δολοφονίες και είναι συχνά σύμπτωμα επιδείνωσης των συγκρούσεων και της κατάρρευσης του νόμου και των δικαστικών συστημάτων.
Ενώ οι δολοφονίες είναι η πιο ακραία μορφή λογοκρισίας στα μέσα ενημέρωσης, οι δημοσιογράφοι υπόκεινται επίσης σε αμέτρητες απειλές – που κυμαίνονται από απαγωγές, βασανιστήρια και άλλες σωματικές επιθέσεις μέχρι παρενόχληση, ιδιαίτερα στην ψηφιακή σφαίρα. Ειδικότερα, οι απειλές βίας και οι επιθέσεις κατά δημοσιογράφων δημιουργούν κλίμα φόβου στους επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης, εμποδίζοντας την ελεύθερη κυκλοφορία πληροφοριών, απόψεων και ιδεών για όλους τους πολίτες. Οι γυναίκες δημοσιογράφοι επηρεάζονται ιδιαίτερα από απειλές και επιθέσεις, ιδίως από αυτές που γίνονται στο Διαδίκτυο. Σύμφωνα με το έγγραφο συζήτησης της UNESCO, The Chilling: Παγκόσμιες τάσεις στη διαδικτυακή βία κατά των γυναικών δημοσιογράφων , το 73 τοις εκατό των γυναικών δημοσιογράφων που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι είχαν απειληθεί, εκφοβιστεί και προσβληθεί στο διαδίκτυο σε σχέση με τη δουλειά τους.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι απειλές βίας και οι επιθέσεις κατά δημοσιογράφων δεν διερευνώνται σωστά. Αυτή η ατιμωρησία ενθαρρύνει τους δράστες των εγκλημάτων και ταυτόχρονα έχει ανατριχιαστικό αποτέλεσμα στην κοινωνία, συμπεριλαμβανομένων των ίδιων των δημοσιογράφων. Η UNESCO ανησυχεί ότι η ατιμωρησία βλάπτει ολόκληρες κοινωνίες συγκαλύπτοντας σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη διαφθορά και το έγκλημα. Διαβάστε και μοιραστείτε τις ιστορίες των δολοφονημένων δημοσιογράφων #TruthNeverDies .
Από την άλλη πλευρά, τα συστήματα δικαιοσύνης που διερευνούν σθεναρά όλες τις απειλές βίας κατά δημοσιογράφων στέλνουν ένα ισχυρό μήνυμα ότι η κοινωνία δεν θα ανεχθεί επιθέσεις εναντίον δημοσιογράφων και κατά του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης για όλους.
Σχέδιο Δράσης του ΟΗΕ για την ασφάλεια των δημοσιογράφων
Το Σχέδιο Δράσης των Ηνωμένων Εθνών για την ασφάλεια των δημοσιογράφων και το ζήτημα της ατιμωρησίας είναι η πρώτη συντονισμένη προσπάθεια στα πλαίσια του ΟΗΕ για την αντιμετώπιση των επιθέσεων και της ατιμωρησίας εγκλημάτων κατά δημοσιογράφων, με πολυμερή και ολιστική προσέγγιση. Συγκεντρώνει φορείς του ΟΗΕ, εθνικές αρχές, μέσα ενημέρωσης και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.
Από τότε που εγκρίθηκε το σχέδιο, το θέμα της ασφάλειας των δημοσιογράφων έχει αποκτήσει μεγαλύτερη προβολή στον ΟΗΕ, όπως αποδεικνύεται από τον αυξανόμενο αριθμό διακηρύξεων, ψηφισμάτων και άλλων κανονιστικών κειμένων , και την Έκκληση για Δράση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα . Η προστασία των δημοσιογράφων είναι επίσης μέρος της Ατζέντας 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη . Το σχέδιο συνέβαλε επίσης στην οικοδόμηση διεθνών συνασπισμών κυβερνήσεων και της κοινωνίας των πολιτών και συνέβαλε στην επιτόπια αλλαγή, όπως η δημιουργία εθνικών μηχανισμών ασφάλειας σε τουλάχιστον 50 χώρες.
Όμως, παρά αυτά τα επιτεύγματα, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις. Το υψηλό ποσοστό ατιμωρησίας για εγκλήματα κατά δημοσιογράφων παραμένει και νέες μορφές απειλών αναπτύσσονται με πρωτοφανή τρόπο.
Η 10ετής επέτειος ήταν ένα ορόσημο για την Επαναβεβαίωση, την Επαναδέσμευση και την Επανατοποθέτηση των προσπαθειών για την προώθηση του Σχεδίου του ΟΗΕ.
————————————————————————————
Πηγές: https://www.un.org/
