Η 18η Αυγούστου 2004
είναι η τρίτη Κυριακή του Αυγούστου
Με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης Φαροφυλάκων
αυτή τη μέρα καθιερώθηκε να γιορτάζεται
Η Παγκόσμια Ημέρα Φάρων
Σκοπός αυτής της πρωτοβουλίας είναι η ενημέρωση των πολιτών
για τη σημασία των φάρων και των υπόλοιπων ναυτικών βοηθημάτων
στην ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, αλλά και η προβολή του έργου
που επιτελούν οι φαροφύλακες, συχνά κάτω από δύσκολες συνθήκες
Την ημέρα αυτή οι φάροι είναι ανοιχτοί για το κοινό, με την πραγματοποίηση διαφόρων εκδηλώσεων, που στοχεύουν και στην ανάδειξη τους ως μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε χώρας.
Ιστορικά στοιχεία
Ανάπτυξη του ελληνικού φαρικού δικτύου
Οι πρώτες αναφορές κατασκευής και λειτουργίας πυρσών στην ελληνική αρχαιότητα, ανήκουν στα Ομηρικά έπη, όπου αναφέρεται ότι σε κορυφές πύργων, λόφων ή τοπικών γήινων εξάρσεων, άναβαν εύφλεκτες ύλες προς διευκόλυνση της ναυσιπλοΐας, δηλαδή δημιουργούσαν «πρωτογενείς» φάρους.
Σύμφωνα με κάποιες ιστορικές πηγές, πριν τον διάσημο φάρο της Αλεξάνδρειας, υπήρξαν φάροι έναντι της άκρας του ακρωτηρίου της Έλλης (φάρος Σιγείου), στη La Corunna (Λα Κορούνια) Ισπανίας (Πύργος του Ηρακλέους) και στον Πειραιά.
Η ονομασία «Φάρος» θεωρείται ότι προέρχεται από το όνομα της νησίδας «Φάρος» πλησίον της Αλεξάνδρειας, επί της οποίας τον 3ο π.Χ. αιώνα κατασκευάστηκε ο ομώνυμος φάρος από τον περιώνυμο αρχιτέκτονα Σώστρατο τον Κνίδιο.
Ο «Φάρος της Αλεξάνδρειας», ήταν ο πλέον φημισμένος φάρος της αρχαιότητας και ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου. Η ανέγερση του φάρου ξεκίνησε υπό την βασιλεία του Πτολεμαίου Α΄ του Σωτήρα και ολοκληρώθηκε από τον διάδοχο του Πτολεμαίο Β΄ τον Φιλάδελφο. Το ύψος του «πύργου» ήταν 156,9 μέτρα και αποτελούσε το υψηλότερο κτίσμα της αρχαιότητος ενώ η φωτοβολία του ήταν 30 ναυτικά μίλια. Κατά την διάρκεια της ημέρας, «αναδύετο» πυκνός καπνός από την κορυφή του πύργου ο οποίος βοηθούσε τα πλοία να χαράξουν πορεία προς το λιμάνι της Αλεξάνδρειας. Δυστυχώς, μετά από τους τρεις σεισμούς που έλαβαν χώρα το 796 π.Χ., το 1303 μ.Χ. και το 1323 μ.Χ, καταστράφηκε ολοκληρωτικά. Από τα ερείπια του φάρου αναγέρθηκε στη θέση του το φρούριο Tabiyat Qayt-bay ή Bourdj- az-Zafar.
Για την κατασκευή/ ύπαρξη «πυρσών» στη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ελάχιστα είναι γνωστά. Πέραν του έμπρακτου ενδιαφέροντος του αυτοκράτορα Αναστασίου Α΄ (491- 518) στην επισκευή του φάρου της Αλεξάνδρειας, στη περίοδο αυτή αναφέρονται μόνο τρεις φάροι: ένας στην ευρωπαϊκή ακτή του Βοσπόρου, απέναντι από τις Συμπληγάδες, ο φάρος της Κωνσταντινουπόλεως και ο φάρος στο Πανί στην ακτή της Προποντίδας.
Θεωρείται ότι μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, οι υπάρχοντες φάροι λειτουργούσαν όπως στην αρχαιότητα, δηλαδή με καύση ξύλου, άνθρακα ή φυτικών ελαίων και χρήση ρητινωδών ουσιών.
Αργότερα τα φωτιστικά μηχανήματα λειτουργούσαν με κοινό έλαιο και πετρέλαιο, ενώ πάντα αναζητούνταν μέθοδοι βελτίωσης τους. Εξ άλλου, αυτό επέβαλε και η πληθώρα των υφάλων, βραχονησίδων και σκοπέλων, που για πολλά κράτη δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα προσεγγίσεως και εφοδιασμού των φάρων και συνεπώς και αναπτύξεώς τους. Έτσι, αναζητούνταν λύσεις στο πρόβλημα αυτό, ώστε να εξευρεθούν μηχανήματα που θα λειτουργούν και θα εκπέμπουν «φωτεινά σημάδια», συνεχώς και για μεγάλα χρονικά διαστήματα, άνευ της συνεχούς παρουσίας ανθρώπου.
Έτσι, εφευρέθηκαν οι αυτόματοι πυρσοί ασετιλίνης, τα φωτιστικά μηχανήματα των οποίων ήσαν απολύτως ασφαλή, λειτουργούσαν μόνο κατά τη διάρκεια της νύκτας, δεν απαιτούσαν κτιριακή εγκατάσταση (μόνο μικρή βάση από σκυροκονίαμα), ούτε συνεχή παρουσία φαροφυλάκων και περιόριζαν πολύ τη δαπάνη εγκαταστάσεως και λειτουργίας τους, επιφέροντας σημαντικές και ουσιώδεις βελτιώσεις στο πρόγραμμα αναπτύξεως του φαρικού δικτύου.
Σήμερα, τα φωτιστικά μηχανήματα όλων των πυρσών λειτουργούν με ηλεκτρική ενέργεια που τους παρέχεται είτε μέσω Φ/Β συστημάτων, είτε από το δίκτυο της ΔΕΗ.
Οι φάροι του Πατραϊκού και του Κορινθιακού
ΟΞΕΙΑ (ΑΕΦ1010)
Νότια άκρα νήσου Οξειά
(Νομ. Κεφαλληνίας Δημ. Ιθάκης / Δημ. Διαμ. Ιθάκης)
Στο φαροδείκτη του 1907 αναγράφεται ως έτος έναρξης λειτουργίας 1899. Η χρηματοδότηση για την κατασκευή έγινε σύμφωνα με το N. ΑΥΠΒ/1887 “ΠΕΡΙ ΣΥΣΤΑΣΕΩΣ ΤΑΜΕΙΩΝ ΦΑΡΩΝ”, προέρχονταν από χρήματα του Ελληνικού Δημοσίου.
1. ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Πρωτολειτούργησε με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο, με χαρακτηριστικό μία λευκή αναλαμπή ανά 5 δλ., και φωτοβολία 22 ν.μ.. Κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου ο φάρος παρέμεινε σβηστός. Το 1945, στα πλαίσια ανασυγκρότησης του Φαρικού Δικτύου, nεπαναλειτούργησε ως επιτηρούμενος με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Το 1985 αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου και λειτούργησε ως αυτόματος ηλιακός με χαρακτηριστικό δύο λευκές αναλαμπές ανά 15 δλ. και φωτοβολία 17 ν.μ.
2.ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΤΙΡΙΟΥ
Ισόγειος οικία αποτελούμενη από 3 υπνοδωμάτια, κουζίνα, χωλ., δεξαμενής κάτωθι κουζίνας καλυπτόμενης επιφάνειας 90 m2 Ό πύργος είναι λιθόκτιστος οπλισμένου σκυροδέματος διαμέτρου εξωτερ. 2μ, ύψους 8μ., πάχους 80εκ. Κτίριο έτερο εβρισκόμενο ανατολικά της οικίας αποτελούμενο εκ μίας αποθήκης υλικών και ενός κλιβάνου. O Φάρος βρίσκεται στη νότια άκρη της ομώνυμης νησίδας, νότια των εκβολών του Αχελώου ποταμού και σε εστιακό ύψος 71μ.
3.ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΕΥΚΟΛΙΕΣ /ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ/ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ
- Η πρόσβαση στο Φάρο γίνεται με πλωτό σκάφος απο Μεσολόγγι.
- Χαρακτηρίστηκε ως Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο (ΦΕΚ1370/Β/18-10-2001) το κτίριο του Φάρου.
ΑΓΙΟΣ ΣΩΣΤΗΣ (ΑΕΦ-1020)
Α. άκρο νησίδας
(Νομ. Αιτωλίας και Ακαρνανίας Δημ. Ιεράς Πόλης Μεσολογγίου
ημ. Διαμ. Ιεράς Πόλης Μεσολογγίου)
ΑΡ. ΚΤΙΡΙΟΥ 523/001
1. ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Πρωτολειτούργησε το 1859 με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο, με χαρακτηριστικό λευκό σκαρδαμύσσο με έναν τομέα ερυθρό και φωτοβολία 12 ν.μ. το λευκό και 9 ν.μ. το ερυθρό. Κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου ο φάρος παρέμεινε σβηστός. Το 1954, στα πλαίσια ανασυγκρότησης του Φαρικού Δικτύου, επαναλειτούργησε ως επιτηρούμενος με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Το 1986 αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου και λειτούργησε ως αυτόματος ηλιακός με χαρακτηριστικό μία λευκή αναλαμπή με έναν τομέα ερυθρό ανά 5 δλ. και φωτοβολία 17 και 14 ν.μ. αντίστοιχια.
2.ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΤΙΡΙΟΥ
Ισόγειος οικία αποτελούμενη από 2 διαδρόμους, 3 υπνοδωμάτια, 1 τραπεζαρία, 1 κουζίνα, 1 W.C. μετά ντους και 1 αποθήκης . O πύργος είναι λιθόκτιστος στρογγυλός πύργος, ύψους 11μ αρμολογημένος συνεχόμενος της οικίας. Ο Φάρος βρίσκεται στη δυτική πλευρά της εισόδου προς τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου και σε εστιακό ύψος 12 μ.. Πλησίον του Φάρου 50 Μ υπάρχει εκκλησία (ΑΓΙΟΣ ΣΩΣΤΗΣ).
3.ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΕΥΚΟΛΙΕΣ /ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ / ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ
- Η πρόσβαρη στο φάρο γίνεται με πλωτό σκάφος 5 ν. μίλια από λιμένα Μεσολογγίου.
- Χαρακτηρίστηκε ως Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο (ΦΕΚ1370/Β/18-10-2001) το κτίριο του Φάρου.
- Έχει ολοκληρωθεί η περαίωση διαδικασίας κτηματογράφησης.
ΑΝΤΙΡΡΙΟΝ (ΑΕΦ-1140)
Στο φρούριο της άκρας Αντίρριο
(Νομ. Αιτωλίας και Ακαρνανίας Δημ. Αντιρίου / Δημ. Διαμ. Αντιρίου)
1. ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Πρωτολειτούργησε το 1880. Κατά την διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου ο φάρος παρέμεινε σβηστός. Το 1950 επαναλειτούργησε ως αυτόματος πυρσός ασετιλίνης. Το 1999 μετετράπη σε ηλιακό με χαρακτηριστικό μία ερυθρή αναλαμπή ανά 6 δλ. και φωτοβολία 8 ν.μ.
2. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΤΙΡΙΟΥ
Κυκλικός πύργος ύψους 9,2μ , με οικία φαροφυλάκων. Ο Φάρος βρίσκεται στη βόρεια άκρη του πορθμού Ρίου – Αντιρρίου και σε εστιακό ύψος 15μ.
3.ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΕΥΚΟΛΙΕΣ /ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ
- Η πρόσβαση στο Φάρο γίνεται με χερσαίο μέσο εντός του κάστρου Αντιρρίου
ΨΑΡΟΜΥΤΑ (ΑΕΦ-1180)
Άκρα Ψαρομύτα
(Νομ. Φωκίδος Δημ. Τολοφώνος / Δημ. Διαμ. Τολοφώνος)
ΑΡ. ΚΤΙΡΙΟΥ 529/002
1. ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Πρωτολειτούργησε το 1894 με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο, με χαρακτηριστικό μία λευκή αναλαμπή παρατεινόμενη ανά 30 δλ. και φωτοβολία 12 ν.μ.. Κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου ο φάρος παρέμεινε σβηστός. Το 1945, στα πλαίσια ανασυγκρότησης του Φαρικού Δικτύου, επαναλειτούργησε ως επιτηρούμενος με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Το 1982 ο φάρος ηλεκτροδοτήθηκε, αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου και λειτούργησε ως επιτηρούμενος ηλεκτρικός με χαρακτηριστικό δύο λευκές αναλαμπές ανά 15 δλ. και φωτοβολία 21 ν.μ.
2.ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΤΙΡΙΟΥ
Ισόγειος οικία αποτελούμενη εκ 3 υπνοδωματίων, μίας κουζίνας και ενός διαδρόμου με συνολική καλυπτόμενη επιφάνεια 100 m2. Ο πύργος είναι εκ σκυροδέματος, ύψους 9μ, στρογγυλός πάχους 1 m μετά εσωτερικής κλίμακας συνεχόμενης της οικίας, διαμέτρου 3 μ. Εκ δυσμάς υπάρχει έτερον κτίριο αποτελούμενο από αποθήκη, W.C., και ενός φούρνου. Βρίσκεται στην ακτή της Στερεάς Ελλάδας και σε εστιακό ύψος 65μ.
3.ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΕΥΚΟΛΙΕΣ /ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ / ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ
- Χαρακτηρίστηκε ως Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο (ΦΕΚ 984/Β/9-8-2000) το κτίριο του Φάρου και ορίστηκε ζώνη προστασίας 20 μ..
- Η πρόσβαση στο Φάρο γίνεται με χερσαίο μέσο από χωμάτινο δρόμο 3 χλμ σε μετρία κατάσταση
- Υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα ενώ η ύδρευση απο δεξαμενή όμβριων υδάτων.
ΜΕΛΑΓΚΑΒΙ (ΑΕΦ-1250)
Ακρωτήριο Μελαγκάβι
(Νομ. Κορινθίας Δημ. Λουτρακίου – Περαχώρας / Δημ. Διαμ. Πισίων)
1. ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Πρωτολειτουργησε το 1897 με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο και χαρακτηριστικό μία λευκή αναλαμπή ανά 10 δλ. και φωτοβολία 20 ν.μ.. Κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου ο φάρος παρέμεινε σβηστός. Το 1947, στα πλαίσια ανασυγκρότησης του Φαρικού Δικτύου, επαναλειτούργησε ως επιτηρούμενος με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Το 1982 ο φάρος ηλεκτροδοτήθηκε, αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου και λειτούργησε ως επιτηρούμενος ηλεκτρικός με χαρακτηριστικό μία λευκή αναλαμπή ανά 10 δλ. και φωτοβολία 17 ν.μ.
2.ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΤΙΡΙΟΥ
Ισόγειος οικία, αποτελούμενη από τρία υπνοδωμάτια, μία κουζίνα, μία αποθήκη, ένα W.C., ένα φούρνο, μία δεξαμενή πόσιμου ύδατος και μία δεξαμενή για χρήση κουζίνας με συνολικά καλυπτόμενη επιφάνεια 140 μ2 . Ο πύργος είναι εξοπλισμένος με σκυρόδεμα ύψους 13μ. , τετράγωνος, πάχος 70εκ. Βρίσκεται στην ακτή της Στερεάς Ελλάδας και σε εστιακό ύψος 58μ.
3.ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΕΥΚΟΛΙΕΣ /ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ
- Υπάρχει ασφαλτωμένος δρόμο από Λουτράκι μέχρι 150μ περίπου πριν από το Φάρο όπου υπάρχει βατό μονοπάτι
- Η παροχή ρεύματος γίνεται μέσω του δικτύου της ΔΕΗ ενώ ύδρευση από τοπικό δίκτυο
- Χαρακτηρίστηκε ως Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο (ΦΕΚ1370/Β/18-10-2001) το κτίριο του Φάρου.
ΦΑΡΟΣ ΔΡΕΠΑΝΟ (ΑΕΦ-1330)
ΑΚΡΑ ΔΡΕΠΑΝΟ
(Νομ. Αχαΐας Δημ. Ρίου / Δημ. Διαμ. Αραχοβίτικων)
1. ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Πρωτολειτούργησε το 1880. Κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου ο φάρος παρέμεινε σβηστός. Το 1945, στα πλαίσια ανασυγκρότησης του Φαρικού Δικτύου επαναλειτούργησε ως επιτηρούμενος. Το 1979 ο φάρος ηλεκτροδοτήθηκε, αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου και λειτούργησε ως επιτηρούμενος ηλεκτρικός με χαρακτηριστικό μία λευκή αναλαμπή ανά 10 δλ. και φωτοβολία 22 ν.μ.
2.ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΤΙΡΙΟΥ
Ισόγειος οικία αποτελούμενη 3 υπνοδωμάτια, 1 κουζίνα, 1 W.C. μετά ντους. Ο πύργος είναι λιθόκτιστος, στρογγυλός ύψους 9,6μ. Πλησίον της οικίας υπάρχει μια αποθήκη. Βρίσκεται στο ομώνυμο ακρωτήρι της Πελοποννησιακής ακτής και σε εστιακό ύψος 10μ.
3.ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΕΥΚΟΛΙΕΣ /ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ
- Υπάρχει ασφαλτωμένος δρόμος από Χωριό δρέπανο 1500μ περίπου και τα τελευταία 200 μ περίπου χωμάτινος πλησίον παραλία σε μέτρια κατάσταση.
- Η παροχή ρεύματος γίνεται μέσω του δικτύου ΔΕΗ , ενώ ύδρευση από τοπικό δίκτυο.
- Έχει γίνει απαλλοτρίωση σε έκταση 24.746 m2, προς δημιουργία Ζώνης Ασφαλείας Φάρου.
