...
Πολιτισμός
| Το ταφικό έθιμο των Ποντίων |
«Έεινον την ημέραν τα ψηα τρώνε μετ’ εμάς»
|Κάθε Άνοιξη, λίγες μέρες μετά το Πάσχα, τα κοιμητήρια των Ποντιακών κοινοτήτων γεμίζουν ζωή. Μυρωδιές από φαγητά, ήχοι από λύρα και ψιθυριστές αφηγήσεις συνοδεύουν μια από τις πιο μοναδικές εκδηλώσεις λαϊκής ευσέβειας στην Ελλάδα: το Ταφικό Έθιμο των Ποντίων. Ένα έθιμο που διατηρείται εδώ και αιώνες και συμβολίζει την αδιάρρηκτη σχέση των ζωντανών με τους νεκρούς.
Το έθιμο, που έχει τις ρίζες του στα βάθη του Πόντου, τελείται κυρίως τη Δευτέρα της Διακαινησίμου, γνωστή και ως «Δευτέρα του Θωμά». Την ημέρα αυτή, οι οικογένειες επισκέπτονται τους τάφους των δικών τους ανθρώπων, φέρνοντας μαζί τους στρωμένα τραπεζομάντιλα, φαγητά και ποτά. Δεν πρόκειται για ένα τελετουργικό πένθους, αλλά για μια γιορτή μνήμης. Το τραπέζι στήνεται πάνω ή δίπλα στον τάφο, ως ένδειξη ότι οι νεκροί δεν ξεχάστηκαν – συνεχίζουν να «συμμετέχουν» στην οικογενειακή ζωή.
Η ατμόσφαιρα είναι γιορτινή, σχεδόν πανηγυρική. Αντί για σιωπή και δάκρυα, ακούγονται ιστορίες για τους νεκρούς, παραδοσιακά τραγούδια, ακόμα και μουσική από κεμεντζέδες. Τα παιδιά παίζουν, οι μεγαλύτεροι γελούν και θυμούνται, ενώ σε πολλές περιπτώσεις καλείται και ιερέας να τελέσει τρισάγιο.
Η συμβολική αυτή μάζωξη δεν είναι μόνο μια εκδήλωση αγάπης για τους εκδημούντες, αλλά και μια έμπρακτη δήλωση ταυτότητας. Οι Πόντιοι, κουβαλώντας το τραύμα της προσφυγιάς και της γενοκτονίας, αναζητούν μέσα από το έθιμο την ενότητα και τη συνέχεια. Η ζωή και ο θάνατος δεν βρίσκονται σε αντίθεση — ενώνονται, συνυπάρχουν, σμίγουν στο ίδιο τραπέζι.
Αν και η Εκκλησία στάθηκε αρχικά διστακτική απέναντι στο έθιμο, θεωρώντας το υπολείμματα παγανιστικών πρακτικών, με τον καιρό αγκάλιασε τη βαθιά του πνευματικότητα. Το ταφικό έθιμο αναγνωρίζεται σήμερα ως αναπόσπαστο κομμάτι της ποντιακής ταυτότητας και πολιτιστικής κληρονομιάς, ακόμα και από την Πολιτεία.
Σε μια εποχή όπου οι δεσμοί με το παρελθόν συχνά αδυνατίζουν, το ταφικό έθιμο των Ποντίων λειτουργεί ως υπενθύμιση πως οι ρίζες δεν πεθαίνουν ποτέ – απλώς περιμένουν κάποιον να τις ποτίσει, με λίγο κρασί, έναν στίχο και μια ανάμνηση.
Αυτό το ταφικό έθιμο θα αναβιώσει την Κυριακή του Θωμά στο Ματσούκι Αιτωλοακαρνανίας.
Διαβάστε περισσότερα στο link που ακολουθεί:
Ματσούκι Αγρινίου | 27/4 | Το ταφικό έθιμο των Ποντίων
——————————————————————————
lef.t
