...
| Λευτέρης Τηλιγάδας |
Τα όρη που πληγώνουνε
| Το μέλλον δεν γράφεται με τσιμέντο στις κορυφές
Γράφεται με σεβασμό στη ζωή, στο τοπίο, στους ανθρώπους και στην ιστορία τους |
Σε κλίμα πίεσης και με τον χαρακτηρισμό του «κατεπείγοντος» συνεδριάζει την Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου, στις 14:00, το Δημοτικό Συμβούλιο Ξηρομέρου, προκειμένου να συζητήσει δύο κρίσιμα ζητήματα που αφορούν την εγκατάσταση ανεμογεννητριών στα Ακαρνανικά Όρη – μια συζήτηση που αποκτά πλέον ιδιαίτερη βαρύτητα μετά τις τελευταίες εικόνες περιβαλλοντικής υποβάθμισης στην περιοχή. Η συνεδρίαση θα πραγματοποιηθεί με τηλεδιάσκεψη, καθώς οι πρόσφατες εξελίξεις απαιτούν άμεσες αποφάσεις. Στο πρώτο θέμα της ημερήσιας διάταξης, το Συμβούλιο καλείται να γνωμοδοτήσει για την εγκατάσταση τριών μεμονωμένων ανεμογεννητριών σε σημεία που βρίσκονται στα όρια του Δήμου Ξηρομέρου: στη θέση «Βαμβακάς» (Ενεργειακή Κοινότητα Εύρος ΣΥΝΠΕ, Κοινότητα Βάρνακα), στη θέση «Κορφούλα» (Ενεργειακή Κοινότητα Βορέας ΣΥΝΠΕ, Κοινότητες Βάρνακα, Αρχοντοχωρίου, Κομπωτής) και στη θέση «Πυργάκι» (Ενεργειακή Κοινότητα Αλκυώνη ΣΥΝΠΕ, Κοινότητες Βάρνακα και Κομπωτής), με εισηγητή τον Δήμαρχο Ξηρομέρου, Ιωάννη Τριανταφυλλάκη.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον έντονης ανησυχίας, ο Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Ακαρνανίας πραγματοποίησε την Κυριακή 30 Νοεμβρίου μια αυτοψία στην Κομπωτή Ξηρομέρου και στις πλαγιές των Ακαρνανικών Ορέων, επιδιώκοντας να διαπιστώσει από κοντά τις επιπτώσεις των εργασιών διάνοιξης δρόμων για την επικείμενη εγκατάσταση ανεμογεννητριών. Τα μέλη του Συλλόγου αντίκρισαν ένα τοπίο που δεν θύμιζε σε τίποτα την εικόνα των προηγούμενων ετών∙ το άλλοτε ανέγγιχτο δάσος, που για δεκαετίες φιλοξενούσε άγρια ζωή και αποτελούσε σημείο αναφοράς για κάθε φυσιολάτρη, είχε ήδη αρχίσει να αλλοιώνεται δραματικά, με τεράστιους όγκους χώματος να έχουν μετακινηθεί, με εκτεταμένες εκσκαφές να διακόπτουν τη συνέχεια του βουνού και με δέντρα κομμένα ή ξεριζωμένα να κείτονται δίπλα στα ίχνη των μηχανημάτων, σαν σιωπηλοί μάρτυρες ενός βίαιου μετασχηματισμού που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Για τον ΕΟΣ Ακαρνανίας, το θέαμα αυτό δεν μπορεί να εντάσσεται σε καμία λογική “πράσινης ανάπτυξης”, αλλά αντιθέτως αποτελεί μια πράξη καταστροφής με σοβαρές συνέπειες για την οικολογική ισορροπία της περιοχής, μια απώλεια που δεν αφορά μόνο το παρόν, αλλά και τις επόμενες γενιές που κινδυνεύουν να στερηθούν έναν φυσικό θησαυρό μοναδικό σε αξία. Ο Σύλλογος ζητά την άμεση επανεξέταση των σχεδίων εγκατάστασης των ανεμογεννητριών και την ουσιαστική προστασία των Ακαρνανικών Ορέων από περαιτέρω υποβάθμιση, τονίζοντας ότι η φύση δεν είναι ούτε εμπόρευμα ούτε διακοσμητικό τοπίο, αλλά το κοινό μας σπίτι, η ιστορία που μας διαμόρφωσε και η ευθύνη που μας βαραίνει.
Όσα συμβαίνουν στα Ακαρνανικά Όρη, στις λίμνες του νομού, στα όρη του και τα ποτάμια του Βάλτου και της Ναυπακτίας δεν μπορούν πια να περιγράφονται με τους ήπιους όρους μιας ουδέτερης περιβαλλοντικής ανησυχίας. Η δήθεν πράσινη ανάπτυξη, έτσι όπως εφαρμόζεται στην πράξη, δεν είναι παρά η νέα γλώσσα ενός παλιού και γνωστού μοντέλου, που θέλει το κράτος να ανοίγει τον δρόμο, οι εταιρείες να αναλαμβάνουν καταστροφικά εγχειρήματα, οι τοπικές κοινωνίες να παρακολουθούν ανήμπορες, και το περιβάλλον πληρώνει τον λογαριασμό. Γιατί όσο πιο παρθένος είναι ο τόπος, τόσο πιο ελκυστικός θα γίνεται για μια βιομηχανία που παρουσιάζεται ως σωτήρας του κλίματος, την ίδια στιγμή που μεταμορφώνει ολόκληρους ορεινούς όγκους σε εργοτάξια, καταστρέφοντας αυτό ακριβώς που υποτίθεται ότι προστατεύει.
Στα Ακαρνανικά, η καταστροφή δεν είναι θεωρία, είναι θόρυβος, νταμαροποίηση, καταστροφή. Είναι δρόμοι που ανοίγουν με βίαιη γεωμετρία, χαράζοντας το βουνό με χειρουργικά κοψίματα που δεν θα επουλωθούν ποτέ. Είναι πλαγιές που κόβονται κάθετα για να χωρέσουν τα φορτηγά, είναι κορυφές που ισοπεδώνονται για να τοποθετηθούν τσιμέντινες βάσεις ασύλληπτων διαστάσεων για όποιον δεν έχει ανέβει ποτέ σε τέτοια έργα. Είναι η αίσθηση ότι κάποιος αποφάσισε να μετατρέψει τον φυσικό πλούτο ενός τόπου σε βιομηχανική ζώνη που θα παραχρησιμοποιηθεί και τελικά θα εγκαταλειφθεί, αφήνοντας πίσω της μια πληγή που δεν θα κλείσει ποτέ.
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αντί να αποτελέσουν έναν πυλώνα ενός διαφορετικού, πιο δημοκρατικού μοντέλου παραγωγής, έχουν ενταχθεί πλήρως στη λογική της μαζικής κερδοφορίας. Μεγάλα έργα, γρήγορες αδειοδοτήσεις, ελάχιστος ουσιαστικός έλεγχος, πλήρης αδιαφορία για τη φέρουσα ικανότητα των ορεινών οικοσυστημάτων είναι το καθεστώς της ανάπτυξης. Οι τοπικές κοινωνίες δεν ενημερώνονται ουσιαστικά, δεν συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων, δεν καλούνται να συνδιαμορφώσουν το μέλλον τους. Η “διαβούλευση” περιορίζεται σε χαρτιά και τυπικές διαδικασίες που εκτελούνται για να δικαιολογήσουν προειλημμένες αποφάσεις, ενώ η πραγματικότητα βρίσκεται πάνω στα βουνά: εκεί όπου οι μπουλντόζες έχουν ήδη αναλάβει ρόλο πιο ισχυρό από κάθε δημοκρατικό θεσμό.
Τα Ακαρνανικά Όρη δεν είναι ένας απλός γεωγραφικός όγκος. Είναι ένας ζωντανός κόσμος με ιστορική μνήμη, κοινωνικό βάθος και οικολογική σημασία. Είναι οι διαδρομές των παλιών κτηνοτρόφων και των αγωνιστών, είναι το πέρασμα των πουλιών, είναι η αντανάκλαση του ήλιου στις κορυφές που κάθε παιδί της περιοχής έχει μάθει να αναγνωρίζει από μακριά. Και τώρα, αυτή η συλλογική μνήμη απειλείται να αντικατασταθεί από μια νέα εικόνα: σειρές από γιγαντιαίες μηχανές παραγωγής ενέργειας και δρόμους που θα χαραχτούν μόνιμα στο ανάγλυφο του τόπου. Γιγαντιαίες μηχανές, οι οποίες παράγουν ενέργεια που περισσεύει, βάζοντας σε κίνδυνο κατάρρευσης τα συστήματα μεταφοράς της και που την πληρώνουμε ακριβά χωρίς να την καταναλώνουμε στο σύνολο της.
Δεν είμαι αντίθετος στην καθαρή ενέργεια. Είμαι αντίθετος στην κακοποίηση της φύσης στο όνομά της. Δεν είμαι αντίθετος στην τεχνολογία. Είμαι αντίθετος στην τυφλή εφαρμογή της χωρίς όρους και όρια. Και πάνω απ’ όλα, δεν είμαι αντίθετος στις αλλαγές που απαιτεί η εποχή μας. Είμαι αντίθετος στη μετατροπή της οικολογικής αγωνίας σε εργαλείο για να κερδίζουν οι λίγοι σε βάρος των πολλών και σε βάρος του ίδιου του φυσικού κόσμου.
Οι εικόνες που κατέγραψε ο ΕΟΣ Ακαρνανίας είναι για μένα — και για πολλούς ανθρώπους αυτού του τόπου — μια κραυγή. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να σιωπούμε. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε σε αυτό το έγκλημα να ολοκληρωθεί. Τα Ακαρνανικά Όρη αποτελούν κομμάτι της συλλογικής μας ταυτότητας και δεν υπάρχει κανένας λόγος, καμία ανάγκη, καμία δικαιολογία που να μπορεί να εξηγήσει την αλλοίωση και την καταστροφή τους στο όνομα μιας ανάπτυξης που έχει χάσει προ πολλού τον προσανατολισμό της.
