.
| Η ταυτότητα της ημέρας
και τα γεγονότα που την «σημάδεψαν» |
[ 11 Οκτωβρίου 2024 ]
Είναι η 285η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο
Υπολείπονται 81 ημέρες για τη λήξη του
🌅 Ανατολή ήλιου: 07:30 – Δύση ήλιου: 18:53
Διάρκεια ημέρας: 11 ώρες 23 λεπτά
🌓 Σελήνη 8 ημερών
Γεγονότα
787 – Η 7η Οικουμενική Σύνοδος στη Νίκαια (ή Β’ της Νικαίας) της Χριστιανικής Εκκλησίας συγκλήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 787 στην Νίκαια της Βιθυνίας (σημερινό Ιζνίκ Τουρκίας) με πρωτοβουλία της Ειρήνης της Αθηναίας, που ασκούσε την εξουσία στο Βυζάντιο ως επίτροπος του ανήλικου γιού της Κωνσταντίνου ΣΤ’ για να αποκαταστήσει την Εικονολατρία. Διήρκεσε έως τις 13 Οκτωβρίου, κλείνοντας την πρώτη φάση της Εικονομαχίας.
Η σύνοδος, στην οποία συμμετείχαν 350 επίσκοποι (συμπεριλαμβανομένων και 2 απεσταλμένων του Πάπα Αδριανού Α’ ) υπό την προεδρία του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ταράσιου, αποκήρυξε τις αποφάσεις της εικονομαχικής συνόδου της Ιερείας, που είχε συγκαλέσει το 754 ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ε’, καταδίκασε τους εικονομάχους πατριάρχες και επισκόπους και αποκατέστησε την τιμή των εικόνων με βάση τη θεολογία του Ιωάννη του Δαμασκηνού. Η σύνοδος όρισε ότι πρέπει να υπάρχουν μέσα στις εκκλησίες οι εικόνες των αγίων, με τη διαφορά ότι οι χριστιανοί δεν πρέπει να τις λατρεύουν, αλλά απλώς να τις προσκυνούν «τιμής ένεκεν», γιατί εικονίζουν πρόσωπα άγια, που έχυσαν το αίμα τους για την πίστη του Χριστού ή έζησαν βίο άξιο μίμησης. Η σύνοδος απέκρουσε έντονα την κατηγορία και την ταύτιση της εικονολατρίας με την ειδωλολατρεία.
Αλλά το 813 ο αυτοκράτορας Λέων Ε ο Αρμένιος εγκαινίασε την δεύτερη φάση της Εικονομαχίας. Συγκρότησε σύνοδο το 815 στην εκκλησία των Βλαχερνών, με την οποία καταργήθηκαν οι αποφάσεις της συνόδου της Νικαίας και ανακηρύχθηκε πάλι ως Ζ’ Οικουμενική, η σύνοδος της Ιερείας. Τέλος, μια άλλη γυναίκα, η Θεοδώρα, που βασίλευε ως επίτροπος του ανήλικου γιού της Μιχαήλ Γ’, έκλεισε οριστικά το ζήτημα το 843, συγκαλώντας νέα σύνοδο στην Κωνσταντινούπουλη, η οποία ακύρωσε την σύνοδο των Βλαχερνών και επικύρωσε τα πρακτικά της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου (Β’ Νικαίας).
Ήταν η τελευταία πράξη της Εικονομαχίας, της πολιτικοθρησκευτικής διαμάχης που συντάραξε τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία για περίπου ένα αιώνα και απείλησε τη συνοχή της. Οι εικονομάχοι πρέσβευαν την απαγόρευση απόδοσης από τους πιστούς θρησκευτικής τιμής και σεβασμού στις εικόνες, ακόμη και τη φιλοτέχνηση εικόνων.
1922 – Υπογράφεται στα Μουδανιά της Μικράς Ασίας ανακωχή ανάμεσα στους Συμμάχους και την κεμαλική Τουρκία, σύμφωνα με το Νέο Ημερολόγιο. Η ανακωχή, αν και αφορά άμεσα στα ελληνικά συμφέροντα στην ανατολική Θράκη, υπογράφεται χωρίς την παρουσία Έλληνα αντιπροσώπου. Η Τουρκική αντιπροσωπεία έφτασε πρώτη στα Μουδανιά και πέτυχε την έναρξη των συνομιλιών της, πριν φτάσουν οι Έλληνες εκπρόσωποι (στρατηγός Αλέξανδρος Μαζαράκης – Αινιάν και αντισυνταγματάρχης Πτολεμαίος Σαρηγιάννης).
Ο επικεφαλής της τουρκικής αποστολής Ισμέτ Ινονού πέτυχε να κάμψει τις αντιρρήσεις των συμμάχων (που ήδη είχαν λάβει ανταλλάγματα από τη συνεργασία με τον Κεμάλ) και να γίνει δεκτό το αίτημά τους για εκκένωση της Ανατολικής Θράκης από τους Έλληνες και την παράδοσή της στην Τουρκία. Όταν οι Έλληνες απεσταλμένοι έφτασαν στη σύσκεψη αρνήθηκαν να υπογράψουν τη συνθήκη και αποχώρησαν, όμως κατόπιν πιέσεων ακόμη και του Βενιζέλου από το εξωτερικό, η Ελλάδα υποχρεώθηκε να δεχτεί τα τετελεσμένα γεγονότα Στις 12/25 Νοεμβρίου 1922 ο έλεγχος της Ανατολικής Θράκης παραχωρήθηκε στην Τουρκία.
Τα αποτελέσματα της ανακωχής των Μουδανιών ήταν αρνητικά για την ελληνική πλευρά, αφού συνολικά 400.000 Έλληνες (250.000 γηγενείς και 150.000 στρατιωτικοί και δημόσιοι υπάλληλοι) υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα την Ανατολική Θράκη. Για την εφαρμογή της συμφωνίας, 8.000 τούρκοι αστυνομικοί έφτασαν στην περιοχή και εγκαταστάθηκαν ως αρχές κατοχής, επιβλέποντας την ελληνική αποχώρηση. Ακόμη, η συμφωνία υπήρξε προανάκρουσμα της Συνθήκης της Λωζάννης που ακολούθησε και ρύθμισε οριστικά τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας. Τα ελληνοτουρκικά χερσαία σύνορα ορίσθηκαν στο μέσο της κοίτης του ποταμού Έβρου, όπως ισχύουν έως σήμερα. Παρόμοιος διακανονισμός όρισε και τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ των δυο χωρών και συγκεκριμένα στη μέση γραμμή της απόστασης που χώριζε τα νησιά και τις νησίδες του ανατολικού Αιγαίου από τις μικρασιατικές ακτές.
1954 – Κατά τον πόλεμο του Βιετνάμ, οι Βιετμίνχ αποκτούν τον έλεγχο του βορείου Βιετνάμ, από τους Γάλλους.
Ο πόλεμος του Βιετνάμ ήταν ίσως η μεγαλύτερη ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Δύσης και Ανατολής κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Θεωρητικά η μάχη ήταν μεταξύ του Δημοκρατικού Στρατού του Βιετνάμ (Βόρειο Βιετνάμ) και της Δημοκρατίας του Βιετνάμ (Νότιο Βιετνάμ).
Στην πραγματικότητα όμως ήταν ένας πόλεμος μέσω αντιπροσώπων μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ, ένας από τους πολλούς που έγιναν λόγω της απροθυμίας των υπερδυνάμεων να εμπλακούν σε απευθείας πόλεμο μεταξύ τους που ίσως θα κατέληγε σε πυρηνική καταστροφή. Αμερικανοί στρατιώτες είχαν ήδη εμπλακεί από το 1959, αλλά σε μεγάλους αριθμούς κατέφθασαν κατά το 1965. Εγκατέλειψαν τη χώρα το 1973, κάτι που οδήγησε τελικά στην παράδοση του Νότου στις 30 Απριλίου 1975.
Το απελευθερωτικό κίνημα, εκμεταλλευόμενο την απέχθεια του λαού κατά της αποικιοκρατίας, πέτυχε να αποσπάσει τη συμπάθεια και τη συμπαράσταση της μεγάλης πλειονότητας των Βιετναμέζων. Οι Βιετμίν με συνεχείς επιθέσεις προξενούσαν σημαντικές απώλειες, έσπερναν τον φόβο και διατηρούσαν τα γαλλικά στρατεύματα κατοχής σε κατάσταση συνεχούς επαγρύπνησης και εγρήγορσης.
Το 1947 οι γαλλικές δυνάμεις ανέλαβαν εκτεταμένες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και πέτυχαν να ελέγξουν τις μεγάλες πόλεις, τις σιδηροδρομικές-οδικές αρτηρίες και τις περιοχές με στρατηγική σημασία της χώρας, χωρίς όμως να μπορέσουν να καταστρέψουν τα αντάρτικα τμήματα. Οι Βιετμίν κατάφεραν να ανασυντάξουν τις δυνάμεις τους και άρχισαν να συγκροτούν μεγάλες μονάδες. Οι Γάλλοι, επειδή δε μπορούσαν να ελέγξουν όλη τη χώρα, απέσυραν τις δυνάμεις τους από τις ορεινές περιοχές του Βορείου Βιετνάμ και επικέντρωσαν την προσπάθειά τους στον έλεγχο των πεδινών περιοχών και κυρίως στο δέλτα του Ερυθρού Ποταμού, που κατάφεραν να ελέγξουν πλήρως.
Το 1949, ο Μάο Τσετούνγκ, ο οποίος είχε επικρατήσει στην Κίνα, αναγνώρισε την κυβέρνηση του Χο Τσι Μιν και μαζί με τη Σοβιετική Ένωση εφοδίασε με σύγχρονα όπλα τους Βιετναμέζους κομμουνιστές. Στη συνέχεια οι συγκρούσεις εντάθηκαν και πολλές φορές έφτασαν μέχρι το γειτονικό Λάος. Τα γαλλικά στρατεύματα που υποστηρίζονταν από 160.000 Βιετναμέζους, έδωσαν σκληρές μάχες στην προσπάθειά τους να εξοντώσουν τους 100.000 περίπου Βιετμίν, χωρίς όμως να καταφέρει να νικήσει η μία ή η άλλη πλευρά.
Ο Γάλλος αρχιστράτηγος Ναβάρ, για να μπορέσει να εκδιώξει τους αντάρτες από το δέλτα του Ερυθρού Ποταμού, αποφάσισε τον Νοέμβριο του 1953 να δημιουργήσει μια τεράστια οχυρωμένη βάση στην περιοχή της πόλης Ντιέν Μπιέν Φου. Οι Βιετμίν αποφάσισαν να ρίξουν όλο το βάρος των επιχειρήσεων στο Ντιέν Μπιέν Φου. Έτσι, αφού συγκέντρωσαν δύναμη 100.000 ανδρών, στις αρχές Μαρτίου του 1954 επιτέθηκαν κατά της οχυρωμένης βάσης. Μετά από σκληρότατο αγώνα, στις 7 Μαΐου 1954 κατέβαλαν την αντίσταση των αμυνόμενων και τους ανάγκασαν να παραδοθούν. Περίπου 10.000 Γάλλοι παραδόθηκαν, ενώ 4.000 έχασαν τη ζωή τους. Από την πλευρά των ανταρτών υπήρξαν 8.000 νεκροί και 10.000 τραυματίες. Μετά την πτώση του οχυρού οι αντάρτες συνέχισαν τις επιθέσεις τους σε άλλες περιοχές και τελικά η Γαλλία αναγκάστηκε να ζητήσει ανακωχή.
Η διάσκεψη της Γενεύης, αμέσως μετά, κατέληξε στον διαχωρισμό του Βιετνάμ σε δύο τμήματα στον 17ο παράλληλο. Το Β. Βιετνάμ, υπό την κομμουνιστική σφαίρα επιρροής, που αποτέλεσε τη Λαϊκή Δημοκρατία του Βιετνάμ, με πρόεδρο τον Χο Τσι Μιν και με διακηρυγμένο στόχο την απελευθέρωση όλης της χώρας, και το Νότιο στο οποίο οι Γάλλοι έδωσαν μια αυτονομία διατηρώντας συμβολική παρουσία, η οποία μεταβιβάστηκε στους Αμερικανούς στην αρχή της δεκαετίας του ’60. Έτσι τελείωσε η γαλλική αποικιοκρατία στο Βιετνάμ.
1961 – Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ψηφίζει μομφή κατά της Νοτίου Αφρικής για το Απαρτχάιντ. «Απαρτχάιντ» σημαίνει διαχωρισμός. Είναι όρος που προέρχεται από τη γλώσσα αφρικάανς την οποία μιλάνε οι Αφρικάνερς ή Μπόερς δηλαδή οι πρώτοι λευκοί άποικοι της Νοτίου Αφρικής που έφτασαν εκεί τον 17ο αιώνα. Αυτοί ήταν κυρίως Ολλανδοί, Γερμανοί και Γάλλοι οι οποίοι ασχολήθηκαν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία και θεωρούσαν εαυτούς ανώτερη φυλή από τους μαύρους γηγενείς.
Ωστόσο οι Μπόερς αντιτάχθηκαν και πολέμησαν τους Βρετανούς τον 19ο αιώνα όταν εκείνοι δημιούργησαν το κράτος της Νοτίου Αφρικής. Άρα καταλαβαίνουμε ότι η έννοια του διαχωρισμού (απαρτχάιντ) ουσιαστικά υπήρχε ήδη με το που πάτησαν λευκοί το πόδι τους στη μαύρη ήπειρο…
Ως επίσημη πάντως κρατική πολιτική εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1948 και καταργήθηκε το 1991. Όσο ίσχυσε καθόριζε και επέβαλλε τη διάκριση των ανθρώπινων ομάδων (λευκών, κούληδων δηλαδή Ασιατών, μιγάδων και Μπαντού δηλαδή μαύρων) μέσα σε καθορισμένες γεωγραφικές περιοχές. Ο σκοπός του ήταν βασικά να σταματήσουν οι γάμοι μεταξύ λευκών και μη λευκών, καθώς ένα σημαντικό ποσοστό της χώρας ήταν μιγάδες.
1990 – Ο μεξικανός διπλωμάτης και συγγραφέας Οκτάβιο Παζ βραβεύεται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Παραγωγικός συγγραφέας και ποιητής, ο Πας κυκλοφόρησε πολλά έργα καθ’όλη την διάρκεια της ζωής του και αρκετά από αυτά έχουν μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες. Η ποίησή του μεταφράστηκε στα αγγλικά από τον Σάμουελ Μπέκετ, τον Τσαρλς Τόμλισον, την Ελίζαμπεθ Μπίσοπ, τον Μαρκ Στραντ και την Muriel Rukeyser.
Η πρώιμη ποίησή του επηρεάστηκε από τον μαρξισμό, τον υπερρεαλισμό και τον υπαρξισμό καθώς και από θρησκείες όπως ο βουδισμός και ο ινδουισμός. Το ποίημά του Ηλιόπετρα (Piedra de sol), γραμμένο το 1957, επαινέθηκε ως ένα «υπέροχο» παράδειγμα της υπερρεαλιστικής ποίησης στην ομιλία απονομής του Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Πας.
Η ύστερη ποίησή του ασχολήθηκε με τον έρωτα και τον ερωτισμό, τη φύση του χρόνου και τον βουδισμό. Έγραψε επίσης ποίηση για την σύγχρονη τέχνη, το άλλο πάθος του, αφιερώνοντας ποιήματα στα έργα των γνωστών ζωγράφων Balthus, Joan Miró, Marcel Duchamp, Antoni Tàpies, Robert Rauschenberg και Roberto Matta. Ως δοκιμιογράφος, ο Πας ασχολήθηκε με ζητήματα όπως η πολιτική και η οικονομία του Μεξικού, η τέχνη των Αζτέκων, η ανθρωπολογία και η σεξουαλικότητα. Το δοκίμιό του The Labyrinth of Solitude (El laberinto de la soledad) αναφέρεται στους συγχωριανούς του και τους περιγράφει ως άτομα που κρύβονται πίσω από τις μάσκες της μοναξιάς.
Λόγω της ιστορίας τους, η ταυτότητά τους χάνεται ανάμεσα σε έναν προ-κολομβιανό και ισπανικό πολιτισμό, αναιρώντας και τους δυο. Αυτό το δοκίμιο αποτελεί ένα έργο κλειδί στην κατανόηση του πολιτισμού του Μεξικού και επηρέασε σε μεγάλο βαθμό άλλους Μεξικανούς συγγραφείς, όπως ο Κάρλος Φουέντες. Ο Ilan Stavans έγραψε ότι ο Πας ήταν «ο βασικός επιθεωρητής, ένας Βιργίλιος του Δάντη, ένας άνθρωπος της Αναγέννησης».
Ο Πας έγραψε το θεατρικό έργο La hija de Rappaccini το 1956. Η πλοκή επικεντρώνεται γύρω από έναν νέο Ιταλό φοιτητή ο οποίος περιπλανιέται στους όμορφους κήπους του καθηγητή του Rappaccini, στους οποίους κατασκοπεύει την κόρη του καθηγητή Βεατρίκη. Τρομοκρατείται όταν ανακαλύπτει την ιδιαίτερη φύση της ομορφιάς των κήπων. Ο Πας διασκεύασε αυτό το έργο από μια μικρή ιστορία του 1844 του αμερικανού συγγραφέα Nathaniel Hawthorne, η οποία είχε επίσης τον τίτλο “Η Κόρη του Rappaccini”. Συνδύασε την ιστορία του Hawthorne με έργα του Ινδού ποιητή Vishakadatta και επιρροές από το ιαπωνικό θέατρο Noh, τα ισπανικά autos sacramentales και την ποίηση του William Butler Yeats. Η έναρξη του θεατρικού έργου σχεδιάστηκε από την Μεξικανή ζωγράφο Leonora Carrington. Το 1972, ο υπερρεαλιστής συγγραφέας André Pieyre de Mandiargues μετέφρασε αυτό το θεατρικό έργο στα γαλλικά με τον τίτλο La fille de Rappaccini (Εκδόσεις Mercure de France). Το έργο αυτό παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στα αγγλικά το 1996 στο Gate Theatre του Λονδίνου, σε μετάφραση και σκηνοθεσία του Sebastian Doggart και πρωταγωνίστρια την Sarah Alexander στον ρόλο της Βεατρίκης.
Ο Μεξικανός συνθέτης Ντανιέλ Κατάν διασκεύασε το θεατρικό έργο σε μορφή όπερας το 1992.
Τα άλλα έργα του Πας που μεταφράστηκαν στα αγγλικά περιλαμβάνουν αρκετούς τόμους δοκιμίων, κάποια από τα γνωστότερα είναι Alternating Current (μτφ 1973), Configurations (μτφ. 1971), The Labyrinth of Solitude (μτφ. 1963), The Other Mexico (μτφ. 1972) και El Arco y la Lira (1956 ; μτφ. The Bow and the Lyre, 1973). Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η μετάφραση του Alternating Current από την Helen Lane κέρδισε το National Book Award. Μεταφράστηκαν επίσης κάποιοι τόμοι κριτικών μελετών και βιογραφιών, συμπεριλαμβανομένων των Claude Lévi-Strauss και Marcel Duchamp (και οι δυο μεταφράστηκαν το 1970) αλλά και το The Traps of Faith, μια αναλυτική βιογραφία της Sor Juana Inés de la Cruz, Μεξικανής φεμινίστριας ποιήτριας και μαθηματικού του 17ου αιώνα.
Τα έργα του περιλαμβάνουν τις συλλογές ποιημάτων ¿Águila ο sol? (1951), La Estación Violenta, (1956), Piedra de Sol (1957). Σε αγγλική μετάφραση τα πιο χαρακτηριστικά ποιητικά έργα του περιλαμβάνουν τα : Early Poems: 1935-1955 (μτφ. 1974) και Collected Poems, 1957-1987 (1987). Αρκετοί από αυτούς τους τόμους επιμελήθηκαν και μεταφράστηκαν από τον Eliot Weinberger, ο οποίος είναι ο κύριος μεταφραστής του Πας στα αμερικάνικα αγγλικά.
Γεννήσεις
1922 – Επαμεινώνδας Παπαδόπουλος.
Γεννήθηκε στις 11 Οκτωβρίου του 1922. Ο πατέρας του τον ήθελε διάδοχο στην τέχνη της μοδιστρικής, όμως αυτός είχε άλλα σχέδια. Το 1947 άφησε πίσω του την Ελλάδα για να σπουδάσει στην Ecole des Beaux Arts στο Παρίσι με υποτροφία μάλιστα του Γαλλικού Ινστιτούτου. Το πρωί σπούδαζε και τα βράδια έπλενε λεωφορεία για να καλύψει τα καθημερινά του έξοδα ενώ δούλευε και ως ράφτης, μια τέχνη που παρά την άρνηση του κατάφερε να μάθει.
Το καλλιτεχνικό του όνομα ήταν «Nonda» αφού το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του το πέρασε στην Γαλλία. Ο σπουδαίος κριτικός τέχνης J.P. Crespelle δίπλα από το «Nonda» συμπλήρωνε την φράση «le grec volcanique» που θα πει ο «ηφαιστειώδης Έλληνας». Σε εμάς είναι περισσότερο γνωστός ως Επαμεινώνδας Παπαδόπουλος, ο εικαστικός που είχε γοητευτεί από το Παρίσι, δίνοντας στα έργα του τη θέση που πάντα αξίζει, σ’ αυτήν την πόλη. Την πιο κεντρική.
O Παπαδόπουλος έλαβε μέρος σε όλες τις ιστορικές εκθέσεις του Grand Palais, μαζί με τους Πικάσο, Μπράκ, Μιρό, Λεζέ, Σαγκάλ και πολλούς άλλους. Στις αρχές της δεκαετίας του ’50 πρωτοτύπησε χρησιμοποιώντας αίμα από τις σπλήνες αγελάδων αλλά και το κάρβουνο. Από αυτήν την περίοδο, που ονομάστηκε «περίοδος της σπλήνας» προέρχεται η εξπρεσιονιστική σειρά της δεκαετίας του 70. H έμπνευσή του προερχόταν πάντα από τη γυναικεία φιγούρα (πορτρέτα, γυμνά, ερωτικά συμπλέγματα) ενώ κάποιες φορές παρουσιάζεται με σύμβολα, όπως άλογα ή ταύρους που της δίνουν δύναμη.
Το 1981, παντρεμένος μια μια Αμερικανίδα και με δύο παιδιά, αποφασίζει να γυρίσει στην Αθήνα. Στην Αγία Παρασκευή, στο πατρικό του σπίτι, δούλευε πάνω σε μια σειρά από μεγάλα και αφαιρετικά γλυπτά ανθρώπινων μορφών τα οποία είχαν φτιαχτεί από τσιμέντο. Πέντε χρόνια αργότερα τα γλυπτά παρουσιάστηκαν στο πάρκο της πλατείας Δεξαμενής στο Κολωνάκι.
Φτάνοντας στο τέλος της έκθεσης, ο Παπαδόπουλος θα πέσει σε κωματώδη κατάσταση λόγω ενός σοβαρού καρδιακού επεισοδίου με αποτέλεσμα την άμεση μεταφορά του στην Αμερική για σημαντικές χειρουργικές επεμβάσεις. Τα γλυπτά του μεταφέρθηκαν σε μια αποθήκη του δήμου με τα περισσότερα να έχουν χαθεί. Μάλιστα ο ίδιος κατάφερε να εντοπίσει μόνο δυο απ’ αυτά σε σκουπιδότοπο. Αυτή η αδιαφορία του κράτους, πλήγωσε βαθιά τον καλλιτέχνη οξύνοντας κι’ άλλο τις ψυχικές επιπτώσεις των προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε. Πέθανε στις 30 Οκτωβρίου του 2005 από Αλτσχάιμερ, αφήνοντας πίσω του ένα πλούσιο έργο.
1937 – Μπόμπι Τσάρλτον (Sir Robert “Bobby” Charlton, γεννήθηκε 11 Οκτωβρίου 1937) είναι Άγγλος πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής, που θεωρείται ένας από τους καλύτερους όλων των εποχών στο άθλημα. Στις εκλογές της IFFHS για την ανάδειξη των κορυφαίων του 20ού αιώνα κατέλαβε τη 10η θέση. Ήταν πρωταγωνιστής της κατάκτησης του μοναδικού τίτλου στην ιστορία της Εθνικής Αγγλίας στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966. Προς τιμήν της σημαντικής καριέρας που έχει πραγματοποιήσει στην εθνική Αγγλίας, έχει ανακηρυχθεί ιππότης το 1994 (ο τίτλος του Σερ, που περιέχεται και στο όνομά του.
Γεννήθηκε το 1937 στην κομητεία Νορθάμπερλαντ στο Άσινγκτον. Στην οικογένεια της μητέρας του υπήρχαν αρκετοί συγγενείς που ήταν ποδοσφαιριστές, όπως ο ξάδερφός της διεθνής Τζάκι Μίλμπερν. Αγωνιζόμενος με σχολικές ομάδες, εντοπίστηκε από ανιχνευτή ταλέντων της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και το Φεβρουάριο το 1953, παρά την απροθυμία της μητέρας του για το αβέβαιο μονοπάτι της ζωής του, εντάχθηκε στην ομάδα.
Έγινε μέλος της ομάδας νέων και οι εξαιρετικές του εμφανίσεις, οι τίτλοι που κατακτά (τρία FA Κύπελλα νέων) και η υπευθυνότητα σε όλους τους τομείς (και εκτός αγωνιστικών χώρων – μάθαινε την τέχνη του ηλεκτρολόγου) αφήνουν τους ιθύνοντες του συλλόγου εντυπωσιασμένους. Τον Οκτώβριο του 1954 προβιβάζεται στη πρώτη ομάδα, προπονητής της οποίας ήταν ο Ματ Μπάσμπι, πρώην ποδοσφαιριστής των Λίβερπουλ και Μάντσεστερ Σίτι.
Η καθιέρωσή του στην ομάδα θα περιμένει δύο χρόνια, καθώς ακολούθησε τη συμβουλή του Μπάσμπι, ο οποίος τον προέτρεψε να υπηρετήσει στο στρατό. Όταν τελείωσε με το συγκεκριμένο κομμάτι υποχρέωσης ήταν πλέον έτοιμος να αφοσιωθεί στη καριέρα που είχε ανοιχτεί μπροστά του. Το επίσημο ντεμπούτο του πραγματοποιήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 1956 σε ηλικία 19 ετών και ήταν πραγματικά ονειρικό καθώς μπροστά σε 41.475 φιλάθλους στο παλιό «Ολντ Τράφορντ» σκόραρε δύο φορές (32ο λεπτό, 37ο) στην «τεσσάρα» της Γιουνάιτεντ στην Τσάρλτον (τελικό αποτέλεσμα 4–2).
Ο νεαρός Μπόμπι είχε γίνει με κάθε επισημότητα ένα από τα «μωρά του Μπάσμπι», που ήταν ήδη πρωταθλητές τις δύο προηγούμενες χρονιές. Στο τέλος της πρώτης του χρονιάς αγωνιζόμενος ως επιθετικός μέσος όχι μόνο είχε σκοράρει 12 γκολ σε 14 εμφανίσεις σε όλες τις διοργανώσεις, αλλά κατέκτησε και το πρωτάθλημα Αγγλίας, γεγονός που πολλοί ποδοσφαιριστές στην ηλικία του θα ονειρεύονταν να πετύχουν. Επιπλέον, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ έγινε η πρώτη αγγλική που αγωνίστηκε στο νεοσύστατο τότε Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης. Στα προημιτελικά η Γιουνάιτεντ αντιμετώπισε τον Ερυθρό Αστέρα Βελιγραδίου και μετά τη νίκη στην Αγγλία με 2–1, δύο συνεχόμενα γκολ του Τσάρλτον (το δεύτερο με εντυπωσιακό μακρινό σουτ) οδήγησαν σε ισοπαλία τη ρεβάνς του Βελιγραδίου με 3–3 και σε πρόκριση των Βρετανών.
Η επιστροφή όμως από την πρόκριση είχε τη δυσάρεστη έκπληξη, της τραγωδίας του Μονάχου, ο ίδιος όμως επιβίωσε αφού σώθηκε από τον συμπαίκτη του Χάρι Γκρεγκ. Υπέστη ήπιες κακώσεις στο κεφάλι και νοσηλεύτηκε για μία εβδομάδα. Η χρονιά μετά το δυστύχημα έριξε μεγάλες ευθύνες στην πλάτη του και τα κατάφερε περίφημα σημειώνοντας 29 γκολ. Το 1962 κατέκτησε με την αναγεννημένη Γιουνάιτεντ το Κύπελλο Αγγλίας με νίκη επί της Λέστερ Σίτι και με 3–1.
Έπαιξε σχεδόν σε όλη του την καριέρα, στην Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και διακρίθηκε για το επιθετικό του ένστικτο, την εντυπωσιακή ικανότητά του στις μεταβιβάσεις μοιράζοντας και δημιουργώντας το παιχνίδι με ιδανικό τρόπο και το μακρινό σουτ του με το ισχυρό αριστερό πόδι, αν και διέθετε ικανότητα χρήσης και των δύο. Ήταν επίσης γνωστός για την φυσική του κατάσταση και την αντοχή του, που του έδινε την δυνατότητα να κυριαρχεί μέσα στο γήπεδο απέναντι στους αντιπάλους του παίρνοντας πρωτοβουλίες σε κρίσιμες στιγμές. Ο μεγαλύτερος αδερφός του Τζακ, που ήταν επίσης στην εθνική ομάδα που κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο, ήταν πρώην αμυντικός της Λιντς Γιουνάιτεντ και προπονητής.
Ο Μπόμπι Τσάρλτον δημιούργησε στην ομάδα ένα ισχυρότατο επιθετικό τρίο μαζί με τους Τζορτζ Μπεστ και το Ντένις Λόου. Αφότου βοήθησε την Γιουνάιτεντ να κατακτήσει την πρώτη θέση στο Πρωτάθλημα Αγγλίας το 1965, κατέκτησε και το Παγκόσμιο Κύπελλο το 1966 με την εθνική ομάδα. Την ίδια χρονιά κατέκτησε ο ίδιος την ατομική διάκριση της Χρυσής Μπάλας.
Το 1966–67 κέρδισε το τρίτο πρωτάθλημα και το Charity Shield που ήταν ο όγδοος τίτλος συνολικά με το σύλλογο. Το 1968 ήταν ο αρχηγός της Γιουνάιτεντ, όταν κατέκτησε το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης, σημειώνοντας δύο γκολ στον τελικό με αντίπαλο τη Μπενφίκα, που κρίθηκε στην παράταση με 4–1. Στον αγώνα που διεξήχθη στο Γουέμπλεϊ μπροστά σε 100.000 θεατές ο σύλλογος του Μάντσεστερ έγινε η πρώτη αγγλική ομάδα που κατέκτησε το τρόπαιο. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του στην Μάντσεστερ σημείωσε συνολικά 249 τέρματα σε επίσημους αγώνες, επίδοση ρεκόρ που παραμένει.
Μετά το τέλος της καριέρας του στη Γιουνάιτεντ, έπαιξε στην Πρέστον και έκλεισε την σταδιοδρομία του σε ηλικία 43 ετών με περιστασιακές εμφανίσεις σε ομάδες της Αυστραλίας.
1947 – Λουκάς Παπαδήμος.
Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 11 Οκτωβρίου 1947, κατάγεται από τη Δεσφίνα Φωκίδας και αποφοίτησε από το Κολλέγιο Αθηνών. Σπούδασε φυσική στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), απ’ όπου αποφοίτησε το 1970, ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές ως ηλεκτρολόγος μηχανικός (1972) και πραγματοποίησε διδακτορικό στην οικονομολογία (1978). Παράλληλα εργάστηκε ως βοηθός ερευνών και ειδικός επιστήμων στο ΜΙΤ.
Το 1980 εργάστηκε ως οικονομολόγος στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Βοστώνης. Το 1985 επέστρεψε στην Ελλάδα αναλαμβάνοντας οικονομικός σύμβουλος της Τράπεζας της Ελλάδος (1985 – 1993). Το 1993 διορίστηκε υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, και τον επόμενο χρόνο διοικητής της Τράπεζας παραμένοντας μέχρι το 2002. Το ίδιο έτος ανέλαβε αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, θέση από την οποία αποχώρησε το 2010. Έχει διατελέσει μέλος του Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ιδρύματος (1994 – 1998), πρόεδρος της Υποεπιτροπής Νομισματικής Πολιτικής της Επιτροπής των Διοικητών των Κεντρικών Τραπεζών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (1993 – 1995) κ.α.
Παράλληλα με την επαγγελματική ακολούθησε και ακαδημαϊκή σταδιοδρομία. Την περίοδο 1975 – 1984 υπήρξε επίκουρος καθηγητής και στη συνέχεια αναπληρωτής καθηγητής στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, ενώ το 1988 εκλέχθηκε καθηγητής Οικονομικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 2006 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ το 2017 διατέλεσε πρόεδρός της.
Έχει δημοσιεύσει πολυάριθμα άρθρα για θέματα μακροοικονομικής θεωρίας, δομής και λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών αγορών, νομισματικής ανάλυσης και πολιτικής, καθώς και για θέματα που αφορούν στην οικονομική απόδοση, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και την οικονομική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το 2010 τοποθετήθηκε άμισθος οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου. Από τη θέση αυτή διαπραγματευόταν με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για το δανεισμό της Ελλάδας, στα πλαίσια της κρίσης χρέους της χώρας. Την ίδια περίοδο δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ Είναι μέλος της παγκόσμιας μη κυβερνητικής οργάνωσης Τριμερής Επιτροπή (Trilateral Commission).
Συμμετείχε επίσης στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων υπό τον Άγγελο Αγγελόπουλο, το 1989-90 και στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) κατά τη δεκαετία του ’80.
Το 1999 του απονεμήθηκε ο Ανώτερος Ταξιάρχης του Τάγματος της Τιμής από την Ελληνική Δημοκρατία. Στις 25 Μαΐου του 2017 τραυματίστηκε έπειτα από έκρηξη παγιδευμένου φακέλου μέσα στο αυτοκίνητό του.
Θάνατοι
1889 – Τζέιμς Πρέσκοτ Τζάουλ,
Βρετανός φυσικός, που διατύπωσε τον φερώνυμο νόμο της εκλύσεως θερμότητας κατά τη δίοδο ηλεκτρικού ρεύματος μέσω αγωγού, καθόρισε το μηχανικό ισοδύναμο της θερμότητας (1842) και συνέβαλε μαζί με τον W. Thomson (αργότερα Lord Kelvin) στην ανάπτυξη ψυκτικών μεθόδων. Προς τιμήν του, η μονάδα ενέργειας στο Διεθνές Σύστημα Μονάδων (SI), ονομάσθηκε Joule. (Γεν. 24/12/1818)
1896 – Άντον Μπρούκνερ (Josef Anton Bruckner, Ansfelden 4 Σεπτεμβρίου 1824 – Βιέννη 11 Οκτωβρίου 1896) ήταν Αυστριακός συνθέτης και οργανίστας.
Είναι γνωστός για τις συμφωνική και την εκκλησιαστική του μουσική. Η αναγνώριση του ως συνθέτη άργησε να έρθει, ενώ αποτέλεσε σημείο αναφοράς πολλών συνθετών των επόμενων γενεών.
Η μουσική του είναι πρωτότυπη (παρόλο που μαρτυρά την επιρροή των Βάγκνερ και Μπετόβεν) και εύκολα αναγνωρίσιμη λόγω ορισμένων χαρακτηριστικών όπως π.χ. η συχνή και πολύ πρωτότυπη χρήση των χάλκινων πνευστών.
Ο Μπρούκνερ ήταν επίσης γνωστός ως δάσκαλος και είχε ορισμένους φανατικούς οπαδούς στο ωδείο της Βιέννης, στο οποίο δίδαξε τα χρόνια 1868-1891. Ανάμεσα σε αυτούς τους οπαδούς συγκαταλέγονται ο Γκούσταβ Μάλερ (1860-1911) και ο Χούγκο Βολφ (1860-1903).
Ο Μπρούκνερ υστερούσε σε αυτοπεποίθηση και αυτός ήταν ο λόγος που συχνά υπέκυπτε σε παροτρύνσεις “φίλων” να διορθώνει τις συμφωνίες του έτσι ώστε να τις κάνει πιο προσιτές προς το κοινό, πράγμα το οποίο δεν πετύχαινε και έτσι κατέληγε να αναλώνει πολύ χρόνο σε διορθώσεις. Η πρώτη του διεθνής αναγνώριση ως συνθέτη ήρθε το 1884, μετά από την πρώτη εκτέλεση έβδομης συμφωνίας σε μι μείζονα, η οποία είναι και το πιο γνωστό έργο του. Στη Βιέννη είχε δύο παντοτινούς αντιπάλους: τη φιλαρμονική ορχήστρα της Βιέννης που είχε απορρίψει τη δεύτερη συμφωνία σε ντο ελάσσονα (1871) ως «αδύνατη να παιχθεί» και την τρίτη σε ρε ελάσσονα (1873) ως «δυσνόητη», και τον σκληρό μουσικοκριτικό και φανατικά «αντιβαγκνερικό» Έντουαρντ Χάνσλικ (Eduard Hanslick, 1825-1904) που σαμπόταρε τις εκτελέσεις έργων του Μπρούκνερ.
2005 – Ρένα Καρθαίου (Αθήνα, 1913 – 11 Οκτωβρίου 2005) ήταν Ελληνίδα ποιήτρια και μεταφράστρια.
Το πραγματικό της όνομα ήταν Ειρήνη Λάκωνα. Ήταν κόρη του γνωστού θεατρικού μεταφραστή και ποιητή Κώστα Καρθαίου (1878–1955). Σπούδασε στο Γερμανικό Σχολείο και έπειτα στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Καλλιέργησε ιδιαίτερα την ποίηση για παιδιά και εργάστηκε για τη διάδοση του παιδικού βιβλίου στην Ελλάδα. Το 1963 εξέδωσε, μαζί με τον σύζυγό της δημοσιογράφο Αντώνη Μπρούσαλη, το περιοδικό “Η Πλώρη”, με σκοπό την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, στράφηκε σχεδόν αποκλειστικά στην παιδική λογοτεχνία, ιδιαίτερα στην ποίηση, την οποία ανανέωσε αισθητικά και θεματολογικά. Η ποίησή της έχει θεματικούς πυρήνες τη φύση και το παιδί και διακρίνεται για την τεχνική της αρτιότητα (με προτίμηση στην παραδοσιακή στιχουργική), την αμεσότητα, το χιούμορ και τη ζωντάνια.
Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη συλλόγων όπως η Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά (έως το 1966) και ο Κύκλος Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου. Επίσης μετέφρασε ξένους Ποιητές και συγγραφείς (Ρίλκε, Ταγκόρ, Γκαλίν, Κέρνερ κ.ά.)
Πηγές: Σαν σήμερα, el.wikipedia
