.
Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος
Καταναλωτικοί συνεταιρισμοί:
Η μόνη δυνατή απάντηση στην ακρίβεια
Και η μεγάλη σημασία της αυτοοργάνωσης.
Πολίτες απέναντι στο «εργολαβιστάν,
λαμογιστάν, ρουσφετιστάν» της Ελλάδας
Το παρακάτω άρθρο γράφτηκε πριν από τις τελευταίες μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις εκατομμυρίων Ελλήνων κατά την κυβέρνηση, καλύτερα του καθεστώτος Μητσοτάκη-ΝΔ και της συγκάλυψης των αιτίων των Τεμπών και της απόκρυψης του παρανόμου φορτίου που μετέφερε το μοιραίο τραίνο, με τη συμμετοχή, δυστυχώς, και των τριών εξουσιών. ‘Ενα φορτίο που ακόμα δεν γνωρίζουμε τι ήταν.
Ο ελληνικός λαός αντιλήφθηκε στο βάθος ότι, κινδυνεύει να πεθάνει στο σύνολό του, ως οργανωμένη κοινωνία, από ασφυξία, στο πλήρους ηθικής απαξίας που δημιούργησαν τις ενέργειες της κυβέρνησης και η στάση της «δικαιοσύνης», μια στάση που οδήγησε το 80% του ελληνικού λαού να δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται. Κατάλαβε ότι, αν δεν ξεσηκωθεί, είναι ολόκληρη η χώρα του που οδηγείται με ταχύτητα σε νέα «Τέμπη».
Η νέα κατάσταση που δημιουργείται είναι πολύ πιο ευνοϊκή για να καρποφορήσουν ιδέες όπως αυτές που ακολουθούν, αλλά και κάνουν ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη επεξεργασίας εναλλακτικών πολιτικών αλλά και εναλλακτικών κοινωνικών και πολιτικών υποκειμένων.
Οι Έλληνες δεν πάνε στο σούπερ μάρκετ για να μην πάθουν έμφραγμα, μου έλεγε τις προάλλες ένας ταξιτζής, με την απαστράπτουσα ενίοτε πρωτογενή ευφυΐα του λαϊκού, μη αποβλακωμένου από το εκπαιδευτικό σύστημα (και τις τηλεοράσεις και λοιπά συστημικά ΜΜΕ) Έλληνα.
Δεν χρειάζεται να πούμε πολλά λόγια για το πρόβλημα του πληθωρισμού, που έχει τσακίσει κυριολεκτικά, για δεύτερη φορά μέσα σε 15 χρόνια, το βιοτικό επίπεδο του ελληνικού λαού. Την ίδια ώρα που πολιτικοί ψεύδονται, λέγοντας ότι ενδιαφέρονται για το δημογραφικό πρόβλημα, οργανώνουν στην πραγματικότητα την «εξόντωση» του ελληνικού λαού για την οικονομική και κοινωνική πολιτική τους -όπως και με τη διάλυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Και οι θεσμοί που θα έπρεπε να τους ελέγχουν, όπως η Βουλή και η Δικαιοσύνη, τους συντάσσουν στην πραγματικότητα στο αποτρόπαιο έργο τους.
Ούτε χρειάζεται να πούμε πολλά για τον ψεύτικο τιμάριθμο που ανακοινώνουν κάθε τόσο οι αρχές. Το ψέμα σε όλους τους τομείς έγινε δυστυχώς, ακόμα και πριν από τον «Πηνειό» της ψευδολογίας που μας έπνιξε με την Τέμπη, ο κεντρικός άξονας της πολιτικής, η δευτέρα φύσις του καθεστώτος Μητσοτάκη-Νέας Δημοκρατίας. Έφτασαν στο σημείο να υποστηρίζουν ότι οι νέοι Έλληνες που μεταναστεύουν στο εξωτερικό έχουν επιστρέψει ήδη στην πλειοψηφία τους, παρόλο που μπορεί εύκολα να διαπιστώσει με μια ματιά γύρω του, ότι πρόκειται για τερατώδους ψεύδους, όπως άλλωστε και η πτώση των τιμών των τροφίμων που η κυβέρνηση. Μια κυβέρνηση που έχει σπάσει κάθε ρεκόρολογίας -πρέπει να ψάχνει κανείς με το ντουφέκι για να ψευδίσει κάποια αλήθεια στα λεγόμενα της.
Η αντιπολίτευση ζητάει, ορθώς, ελέγχους για τα καρτέλα και τη μείωση του ΦΠΑ. Όμως η Τρόικα που υποτίθεται ότι καταργήθηκε πάντα αλλά εδώ είναι, όπως και τα Μνημόνια και οι απώλειες που απορρέουν από (το ψέμα δεν είναι μονοπώλιο του Μητσοτάκη) δεν δίνει άδεια να κοπεί ο ΦΠΑ, ούτε ξέρω Έλληνα πολιτικό που να τολμάει να της πει «Όχι» (*). Επιπλέον, η κυβέρνηση χρειάζεται αυξημένα φορολογικά έσοδα αφενός για να έχει τα δημοσιονομικά περιθώρια για την εφαρμοσμένη ληστεία (απ’ ευθείας αναθέσεις και δεν συμμαζεύεται), αφετέρου για να κάνει φοροαπαλλαγές για τους πλούσιους, την αντικοινωνική τάξη των απομυζόντων να επιβιώσει και μια μειοψηφία έχει αυξήσει κατακόρυφα την πολυτελή κατανάλωσή της. Και φυσικά είναι όνειρο θερινής νυκτός να περιμένει κανείς από τον Μητσοτάκη και την κυβέρνησή του να ελέγξει την κερδοφορία των επιχειρήσεων φίλων του ή να επιβάλλει μέτρα κατά των καρτέλ και των πολυεθνικών.
Η πάλη για την αύξηση των μισθών, συντάξεων και επιδομάτων ανεργίας είναι επίσης απαραίτητη, αλλά ποιος δεν την κάνει με δεδομένο τον εκφυλισμό των συνδικάτων και τον γραφειοκρατικό τρόπο λειτουργίας τους από διεφθαρμένους εργατοπατέρες και κομματικούς υπαλλήλους; Ούτε καν το σύνθημα της αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, αν μη τι άλλο των κατωτέρων αποδοχών, δεν ακούγεται στη χώρα!
Τι απομένει; Η δράση της ίδιας της κοινωνίας για να σπάσει ο κρίκος των μεσαζόντων ανάμεσα σε παράγωγα. Το πρόβλημα είναι γνωστό από πάντα, αλλά δεν γίνεται τίποτα για να αντιμετωπιστεί. Κι επειδή για τους λόγους που αναφέραμε πιο πάνω είναι αδύνατο το «εργολαβιστάν, λαμογιστάν, ρουσφετιστάν» να αντιμετωπιστεί, πρέπει οι ίδιοι οι πολίτες να αντιμετωπίζουν δημιουργώντας συνεταιρισμούς καταναλωτών, που δεν μπορούν να έρθουν απευθείας σε δοσοληψίες με τους άλλους παραγωγούς και να αυξήσουν τη διαπραγματευτική ισχύ.
Κάποτε η εκμετάλλευση των εργαζομένων γινόταν κυρίως μέσω της άμεσης απαγωγής της παραγόμενης υπεραξίας. Τώρα γίνεται, ακόμα περισσότερο, στη σφαίρα της διανομής, και εκεί πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Στην περίοδο 2010-15, στα πλαίσια της αντιμνημονιακής αφύπνισης και εξέγερσης του ελληνικού λαού, είχαμε έναν πολλαπλασιασμό διαφόρων κινήσεων τύπου «Χωρής μεσάζοντες», μεταξύ άλλων και καταναλωτικών συνεταιρισμών. Κυρίως αν και όχι μόνο τους οργάνωναν άνθρωποι γύρω ή μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ, αν και αυτό το κόμμα δεν έδρασε συστηματικά ούτε σε αυτόν, ούτε σε κανέναν άλλο τομέα μαζικής δράσης, και αυτός ήταν επίσης ένας λόγος της παταγώδους αποτυχίας του. Η «επαναστατική αριστερά» και το ΚΚΕ δεν ασχολήθηκαν με τέτοια πράγματα, δεν ήθελαν να «εξωραΐσουν τον καπιταλισμό» και ανέμεναν τα… σοβιέτ και την προλεταριακή επανάσταση.
Μετά όμως τη συνθηκολόγηση του 2015, που ήταν και ένα τεράστιο χτύπημα στο «κοινωνικό κεφάλαιο εμπιστοσύνης» της χώρας, διέλυσε δηλαδή τη συναισθηματική δυνατότητα του ελληνικού λαού να εμπιστευθεί οτιδήποτε και οποιονδήποτε, τα κινήματα αυτά άρχισαν να παρακμάζουν πολύ έντονα. Διατηρήθηκε καμιά διετία η δυναμική τους από κεκτημένη ταχύτητα, μετά άρχισε να μειώνεται δραματικά. Υπάρχουν και σήμερα ορισμένες, λίγες αξιόλογες προσπάθειες, πλήττονται όμως και αυτές από τον πληθωρισμό και τη συνεχιζόμενη δραματική πτώση της διαθέσιμης αγοραστικής δύναμης των λαϊκών αλλά και μεσαίων ακόμα στρωμάτων.
Δεν υποτιμάμε τις δυσκολίες που έχει σε αυτό το περιβάλλον της μαζικής κατάθλιψης κάθε προσπάθεια αυτοοργάνωσης και δράσης των πολιτών, αλλά δεν υπάρχει άλλος δρόμος αν θέλουμε να επιβιώσουμε. Είτε η ανάγκη του ελληνικού λαού να επιβιώσει θα τον σπρώξει ξανά στο δρόμο της συλλογικής οργάνωσης και δράσης, με σοβαρότητα όμως, συμμετοχή, διαφάνεια, δημοκρατικό έλεγχο, όχι αναθέσεις σε δήθεν χαρισματικούς ηγέτες που συνήθως αποδεικνύονται απατεώνες, είτε αυτός ο λαός θα φύγει σιγά -σιγά και όχι ανώδυνα από το προσκήνιο της ιστορίας.
Εκτός από πρωτοβουλίες πολιτών, καταναλωτικούς συνεταιρισμούς θα μπορούσαν να φτιάξουν επίσης κατηγορίες εργαζομένων, συνταξιούχων, επαγγελματιών και συνδικάτων. Σε τι χρησιμεύει σήμερα η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ; Γιατί δεν οργανώνουν συνεταιρισμούς; Θα μπορούσαν όλες αυτές οι πρωτοβουλίες να διασυνδεθούν και οριζόντια δημιουργώντας ένα δίκτυο. Οι συνεταιρισμοί θα μπορούσαν να ξεκινήσουν με αξιοποίηση των ψηφιακών δυνατοτήτων οργανώνοντας την αγορά και διανομή σε μαζική κλίμακα κάποιων προϊόντων, που θα έχουν προαναγγελθεί ηλεκτρονικά από τα μέλη τους, σε κατάλληλα sites τους.
Έτσι σιγά σιγά θα δημιουργούνταν αντίβαρα και στην ολιγοπωλιακή δύναμη των σουπερ μάρκετ και θα υπήρχε και κάποια πίεση στις δικές τους τιμές, γιατί αν περιμένει κανείς από την επιτροπή ανταγωνισμού, το Υπουργείο Ανάπτυξης και εν γένει την κυβέρνηση φέξε μου και γλίστρησα. Τεχνικά θα λέγαμε να δημιουργηθούν ολιγοψώνια ή και μονοψώνια κοινωνικών φορέων.
Το ξαναλέμε ακόμα μια φορά. Μόνο αν αυτή η κοινωνία αρχίσει να αυτοοργανώνεται με σοβαρότητα, συλλογικά και δημοκρατικά, μπορεί ίσως να έχει μια ελπίδα επιβίωσης, μια ελπίδα να πάρει την κατάσταση στα χέρια της και να ξαναφτιάξει το νέο κράτος που χρειάζεται για να επιβιώσει. Δεν είναι δυνατόν να περιοριζόμαστε σε απλή άσκηση πίεσης και διαμαρτυρίες προς κυβέρνηση, κράτος και κόμματα για να κάνουν κάτι -και να ήθελαν, που δεν θέλουν, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα μπορούσαν.
Ήδη τα όσα έκαναν ο Σύλλογος Συγγενών Θυμάτων των Τεμπών και όσοι τους συμπαρίστανται σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, είναι ένα πολύ ελπιδοφόρο μήνυμα για τις δυνατότητες που έχει η αυτοοργάνωση των ανθρώπων και η πρωτοβουλία των ίδιων των ενδιαφερομένων, της «βάσης». Αλλιώς αν περιμένουμε από τους χρεωκοπημένους θεσμούς ενός χρεωκοπημένου κράτους, από τα χρεοκοπημένα κόμματα ή από κάποιον νέο σωτήρα να μας λύσουν προβλήματα ζήτω που κατάφεραν.
———————————————————————————————————————————–
Σημείωση
(*) Για την ιστορία μεταφέρω εδώ πληροφορίες από πολύ αξιόπιστη πηγή για τις εκτιμήσεις που της μετέφεραν στελέχη της Τρόικας για την εκτίμησή της για την κατάσταση στην Ελλάδα. Η Τρόικα δηλώνει απολύτως ικανοποιημένη από τη συνεργασία της με την κυβέρνηση Μητσοτάκη που πιάνει τους στόχους. Πιστεύει βέβαια ότι η διαφθορά σήμερα στην Ελλάδα έχει αγγίξει ιστορικά ρεκόρ, αλλά, εξηγεί, δεν κάνει τίποτα γι’ αυτήν, γιατί δεν είναι αυτή η αποστολή της. Απαντώντας σε ερώτηση για το πως αποτιμά τη συνεργασία της με την προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ λέει ότι ήταν η πιο συνεργάσιμη από όλες τις μνημονιακές κυβερνήσεις, αυτή που εργάστηκε με τον μεγαλύτερο ζήλο για την εκπλήρωση όλων των υποχρεώσεων της χώρας. Να σημειώσουμε πάντως στο σημείο αυτό ότι η φερόμενη ως αδιαφορία για τη διαφθορά είναι εξόχως αποκαλυπτική του πως αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν την Ελλάδα η Ε.Ε., η Γερμανία, η ΕΚΤ, το ΔΝΤ κ.λπ. Στην πραγματικότητα βέβαια λένε ψέματα. Τους ενδιαφέρει και τους πολυενδιαφέρει η διαφθορά. Πρώτον διότι η διαφθορά είναι που καθιστά το ελληνικό πολιτικό προσωπικό εκβιάσιμο και χειρισμό από τους ίδιους. Δεύτερο, διότι ωφελούνται και ξένα, τα δικά τους συμφέροντα, από τη λεηλασία της χώρας. Κανένα από τα μεγάλα σκάνδαλα, αρχής γενομένης από τη Siemens, δεν υπήρξε αμιγώς ελληνικός.
Πηγή: Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος, Καταναλωτικοί συνεταιρισμοί: H μόνη δυνατή απάντηση στην ακρίβεια, kosmodromio.gr, ανακτήθηκε 10.3.2025
———————————————————————————————-
Οι ενυπόγραφες απόψεις που αναδημοσιεύουμε
εκφράζουν, κατά τη γνώμη μας, προβληματισμούς και αναζητήσεις της εποχής μας
χωρίς να συμπίπτουν εξ ολοκλήρου ή και απαραίτητα με την άποψη μας
