«Μια κοινωνία ολόκληρη που πάσχει από ψυχώσεις,
με κέντρα ψυχιατρικά δεν πρόκειται να σώσεις…»
Γιάννης Νεγρεπόντης
Απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας
- Επιμέλεια: LefT
Βιογραφικό
Γεννήθηκε στις 8 Αυγούστου του 1930 στη Λάρισα. Εκεί έζησε μέχρι τα 8 του χρόνια και μετά ήρθε μαζί με όλη την οικογένειά του στην Αθήνα. Σπούδασε αρχαιολογία στη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (λόγω πολιτικών φρονημάτων δεν αξιοποίησε ποτέ επαγγελματικά το πτυχίο που πήρε) καθώς και στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, με δασκάλους τον Ροντήρη, τον Βεάκη, τον Σιδέρη (αλλά ούτε κι αυτές τις σπουδές αξιοποίησε επαγγελματικά). Συνεργάστηκε με περιοδικά και εφημερίδες όπως και με την ΕΡΑ. Μετά το 1967 ασχολήθηκε με τη συγγραφή στίχων για τραγούδια.
Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1949 δημοσιεύοντας διήγημά του στο περιοδικό Ελληνική Δημιουργία, που εξέδιδε ο Σπύρος Μελάς, με το ψευδώνυμο Γιάννη Νικολάου. Αργότερα άρχισε να δημοσιεύει στο περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης με το ψευδώνυμο Τζων. Μέρος του αρχείου του βρίσκεται στο ΕΛΙΑ. Η πρώτη του ποιητική συλλογή έρχεται αργότερα, το 1958. Είναι το «Πρόσωπα και χώρος», όπου υπογράφει με το ψευδώνυμο Νεγρεπόντης, με το οποίο καθιερώνεται.
Την 21η Απριλίου 1967 ο Γιάννης Νεγρεπόντης, συλλαμβάνεται και παραμένει εξόριστος στη Γυάρο και τη Λέρο (Παρθένι) τρία χρόνια. Εκεί γράφει το «Φυλάττειν Θερμοπύλας», που βγάζει έξω παράνομα και μοιράζει σε φίλους, πριν κυκλοφορήσει σε βιβλίο, η γυναίκα του Αργυρώ. Το ίδιο κυκλοφόρησε και στα γερμανικά, σε μια έκδοση με χαρακτικά του Κρις Χάμπερ.
Καταπιάστηκε και διακρίθηκε σε όλα τα είδη του γραπτού λόγου: ποίηση, πεζογραφία, θέατρο, τραγούδι, κριτική, δοκίμιο, χρονογράφημα, σάτιρα, ευθυμογράφημα, παιδικά, ραδιοφωνικό σχόλιο. Τραγούδια του έχουν μελοποιήσει οι Μίκης Θεοδωράκης, Χρήστος Λεοντής, Λίνος Κόκκοτος και άλλοι. Από τους πρωτοπόρους της «πολιτιστικής επανάστασης» της δεκαετίας του ’60, έγινε ευρύτερα γνωστός και αγαπητός με τα τραγούδια του «Το ακορντεόν» (που τελειώνει με το σύνθημα «δεν θα περάσει ο φασισμός») και «3ος παγκόσμιος» που μελοποίησε ο Μάνος Λοΐζος.
Το 1971 ο Λουκιανός Κηλαηδόνης αρχίζει να μελοποιεί τα διάσημα πια “Μικροαστικά”, περισσότερο ως “άσκηση ύφους” όπως ομολόγησε αργότερα ο ίδιος ο συνθέτης. Ο δίσκος κόπηκε στη λογοκρισία της χούντας και κυκλοφορούσε πειρατικά σε κασέτες ως την επίσημη κυκλοφορία του “κόκκινου δίσκου”, όπως ονομάστηκε χάρη και στο εξώφυλλό του, τον Οκτώβρη του 1973, επί της λεγόμενης “φιλελευθεροποίησης” του Μαρκεζίνη, λίγο πριν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Εμπλουτισμένα τα Μικροαστικά κυκλοφόρησαν ως ποιητική συλλογή αμέσως μετά τη μεταπολίτευση, ενώ ανέβηκαν και ως θεατρική επιθεώρηση.
Στα τέλη του ’74 κυκλοφορούν επίσης σε δίσκο για πρώτη φορά “Τα τραγούδια του δρόμου” και “Τα Νέγρικα”, όπως και τα “Απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας” με τον Κηλαηδόνη και πάλι στη μουσική. Συμμετέχει επίσης με δυο κομμάτια στο δίσκο του Μ. Θεοδωράκη “Της εξορίας”, ενώ πέντε κομμάτια του για τον δίσκο του Θωμά Μπακαλάκου “Πορεία στη Νύχτα” θα κυκλοφορήσουν το 1981, 4 χρόνια αφότου το έργο είχε κοπεί στη λογοκρισία του “εθνάρχη” Καραμανλή. Εργάστηκε ως βιβλιοκριτικός στη μεταπολιτευτική Αυγή και παρ’ όλ’ αυτά έγραψε θεατρικά μονόπρακτα και για το φεστιβάλ της ΚΝΕ.
Τα επόμενα χρόνια θα ασχοληθεί εντατικά με το θέατρο, χωρίς να παραμελήσει και άλλα είδη του λόγου, ενώ τότε ξεκινά και τη συγγραφή βιβλίων και θεατρικών για παιδιά. Το 1986 ξεκινά τη συνεργασία του με την Καθημερινή σε λογοτεχνική στήλη. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ασχολήθηκε κυρίως με την ποίηση. Έχοντας αλλάξει σταδιακά το ύφος του, δεν κατόρθωσε να ολοκληρώσει την καλλιτεχνική του στροφή, καθώς έπεσε θύμα της επάρατης νόσου. Έφυγε από τη ζωή στις 22 Σεπτέμβρη 1991.
Η ικανότητα του Νεγρεπόντη να περνάει μηνύματα φάνηκε και στα «Μικροαστικά» και τα «Μαθήματα πολιτικής οικονομίας» που συνέθεσε ο Λουκιανός Κηλαηδόνης. Τα «Μικροαστικά» γνώρισαν επιτυχία και ως σατιρικό θεατρικό έργο. Ένα ακόμη ποιητικό έργο, το «Φυλάττειν Θερμοπύλας», που έγραψε εξόριστος στη δικτατορία, έχει μελοποιήσει στο μεγαλύτερο μέρος τους, υπό μορφή ορατορίου, ο Χρήστος Λεοντής.
Πέθανε στις 04.00 τα ξημερώματα της Κυριακής 22 Σεπτεμβρίου του 1991 στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών όπου νοσηλευόταν λόγω καρκίνου σε ηλικία 61 ετών και 2 μέρες μετά κηδεύτηκε στο Α΄ Νεκροταφείο της Αθήνας.
