...
Ο γέγονε… Γέγονε |
Γεγονότα
1866 – Το Ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου υπήρξε κορυφαία πράξη της Κρητικής Επανάστασης του 1866 και σύμβολο ηρωισμού και αυτοθυσίας. Η κακοδιοίκηση και η βαριά φορολογία της οθωμανικής εξουσίας οδήγησαν την Παγκρήτια Συνέλευση να αποστείλει αναφορά στον Σουλτάνο, ζητώντας σεβασμό της χριστιανικής θρησκείας, οικονομικές μεταρρυθμίσεις και δικαίωμα αυτοδιοίκησης. Παράλληλα, στάλθηκε μυστικό υπόμνημα προς τις Μεγάλες Δυνάμεις για ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα ή την παραχώρηση «Οργανικού Νόμου». Η αδιαφορία των ξένων και η ουδετερότητα της ελληνικής κυβέρνησης ανάγκασαν τους Κρητικούς να ξεσηκωθούν μόνοι τους στις 21 Αυγούστου 1866 με το σύνθημα «Ένωσις ή Θάνατος».
Ο Σουλτάνος έστειλε τον Μουσταφά Ναϊλή Πασά με 15.000 άνδρες να καταστείλει την εξέγερση. Η Μονή Αρκαδίου, επαναστατικό κέντρο και καταφύγιο αμάχων, πολιορκήθηκε στις 6 Νοεμβρίου. Οι 966 πολιορκημένοι, υπό τον ανθυπολοχαγό Ιωάννη Δημακόπουλο και τον ηγούμενο Γαβριήλ, αρνήθηκαν να παραδοθούν. Στις 8 και 9 Νοεμβρίου οι Οθωμανοί εξαπέλυσαν σφοδρή επίθεση· όταν το μοναστήρι έπεσε, ο Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη, σκορπίζοντας τον θάνατο και μετατρέποντας τη Μονή σε φλεγόμενο σύμβολο ελευθερίας.
Από τους υπερασπιστές, ελάχιστοι σώθηκαν· ο Δημακόπουλος εκτελέστηκε, ενώ ο ηγούμενος Γαβριήλ σκοτώθηκε κατά τη μάχη. Οι απώλειες των Οθωμανών υπολογίζονται από 1.500 έως 3.000 άνδρες. Το γεγονός συγκλόνισε την Ευρώπη και αναζωπύρωσε το φιλελληνικό κίνημα. Ο Γκαριμπάλντι, ο Ουγκώ και πολλοί άλλοι ύμνησαν τον αγώνα των Κρητών, ενώ προσφέρθηκαν οικονομικές ενισχύσεις από τη Ρωσία και τις ΗΠΑ. Αν και η Επανάσταση κατεστάλη το 1869, ο Σουλτάνος αναγκάστηκε το 1868 να παραχωρήσει τον «Οργανικό Νόμο», που αναγνώριζε προνόμια στους Χριστιανούς και ημιαυτονομία στην Κρήτη. Η πολυπόθητη Ένωση με την Ελλάδα θα ερχόταν το 1912.
1931 – Στις 9 Νοεμβρίου 1931 η ιερή εικόνα της Παναγίας Σουμελά, έργο του Ευαγγελιστή Λουκά, επέστρεψε από την Τραπεζούντα στην Αθήνα, μαζί με τον Σταυρό των Κομνηνών, το Τίμιο Ξύλο και ένα χειρόγραφο Ευαγγέλιο. Η επιστροφή αυτή σφράγισε ένα συγκινητικό κεφάλαιο της ποντιακής ιστορίας. Η αποστολή πραγματοποιήθηκε έπειτα από συμφωνία μεταξύ του Ελευθερίου Βενιζέλου και του Ισμέτ Ινονού, χάρη στην επιμονή του Λεωνίδα Ιασονίδη, εκπροσώπου του ποντιακού ελληνισμού. Την ευθύνη της αποστολής ανέλαβε ο ιερομόναχος Αμβρόσιος Σουμελιώτης.
Ο Αμβρόσιος, εφοδιασμένος με συστατική επιστολή της τουρκικής πρεσβείας, αναχώρησε στις 14 Οκτωβρίου από την Αθήνα και μέσω Κωνσταντινούπολης έφθασε στην Τραπεζούντα, όπου οι τοπικές αρχές του παρείχαν κάθε διευκόλυνση. Συνοδευόμενος από τον Αλέξανδρο Βασιλείου, υπάλληλο της Μικτής Επιτροπής, και Τούρκους στρατιώτες για ασφάλεια, ξεκίνησε με άλογα για τη μονή Σουμελά, χτισμένη στον απόκρημνο βράχο του Μελά. Στις 28 Οκτωβρίου έφθασε στο μοναστήρι και διαπίστωσε ότι οι χώροι είχαν συληθεί. Κατευθύνθηκε τότε προς το μετόχι της Αγίας Βαρβάρας, όπου, σύμφωνα με μαρτυρία του αρχιμανδρίτη Ιερεμία, ήταν θαμμένα τα ιερά κειμήλια.
Μετά από τρεις ώρες κοπιαστικής ανασκαφής, οι συνοδοί του εντόπισαν το κιβώτιο θαμμένο κάτω από σωρούς λίθων και χωμάτων. Ο Αμβρόσιος, με δάκρυα συγκίνησης, κράτησε στα χέρια του την εικόνα της Παναγίας, «απείραχτη, μόνο τα πανιά της σαπισμένα από τα νερά». Το ίδιο βράδυ, πεζοί μέσα στη νύχτα, κατέβηκαν στο Τσεβιζλίκ και από εκεί επέστρεψαν στην Τραπεζούντα.
Στις 9 Νοεμβρίου, έπειτα από ένα δύσκολο αλλά ειρηνικό ταξίδι, ο ιερομόναχος έφτασε στην Αθήνα, φέρνοντας μαζί του τα σωσμένα κειμήλια του Πόντου — ιερά σύμβολα πίστης και μνήμης για τους ξεριζωμένους Ποντίους και όλον τον ελληνισμό. (Πηγή: Κωνσταντίνος Φωτιάδης/santeos.blogspot.gr.)
1938 – Η «Νύχτα των Κρυστάλλων» (Kristallnacht) υπήρξε το πρώτο οργανωμένο πογκρόμ του ναζιστικού καθεστώτος εναντίον των Εβραίων και σηματοδότησε την έναρξη της συστηματικής εξόντωσής τους. Το πρόσχημα δόθηκε με τη δολοφονία του Γερμανού διπλωμάτη Ερνστ φον Ρατ στο Παρίσι, στις 7 Νοεμβρίου 1938, από τον νεαρό Εβραίο Χέρσελ Γκρίνσπαν. Η ναζιστική προπαγάνδα, εκμεταλλευόμενη το γεγονός, οργάνωσε υπό τις οδηγίες του Ράινχαρντ Χάιντριχ και του Γιόζεφ Γκέμπελς ένα μαζικό κύμα βίας που παρουσιάστηκε ως «αυθόρμητη λαϊκή οργή». Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για κρατικά ενορχηστρωμένη επιχείρηση, με τη συμμετοχή της Χιτλερικής Νεολαίας, των Ταγμάτων Εφόδου (SA) και της Γκεστάπο.
Το πογκρόμ κορυφώθηκε τη νύχτα της 9ης προς 10η Νοεμβρίου 1938. Οι ναζιστές κατέστρεψαν 1.574 συναγωγές —σχεδόν όλες όσες υπήρχαν στη Γερμανία—, έκαψαν εβραϊκά κοιμητήρια, λεηλάτησαν πάνω από 7.000 καταστήματα και 29 πολυκαταστήματα εβραϊκής ιδιοκτησίας. Πολλοί Εβραίοι ξυλοκοπήθηκαν μέχρι θανάτου, ενώ άλλοι υποχρεώθηκαν να παρακολουθούν την καταστροφή των περιουσιών τους. Περισσότεροι από 30.000 Εβραίοι άνδρες συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Νταχάου, του Μπούχενβαλντ και του Ζάξενχαουζεν, όπου υπέστησαν βασανιστήρια· οι περισσότεροι αφέθηκαν αργότερα ελεύθεροι με τον όρο να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Οι νεκροί της «Νύχτας των Κρυστάλλων» υπολογίζονται σε 91 κατά τη διάρκεια των ταραχών, ενώ μαζί με όσους πέθαναν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ο συνολικός αριθμός των θυμάτων φθάνει τις 2.000–2.500 ψυχές. Ακόμη και μερικοί Γερμανοί πολίτες σκοτώθηκαν, καθώς θεωρήθηκαν εσφαλμένα Εβραίοι.
Στην Αυστρία, η φρίκη ήταν ανάλογη: από τις 94 συναγωγές της Βιέννης, οι περισσότερες καταστράφηκαν, ενώ οι Εβραίοι σύρθηκαν στους δρόμους, εξευτελίστηκαν και βασανίστηκαν από πρώην γείτονες και φίλους τους. Η «Νύχτα των Κρυστάλλων» υπήρξε η προειδοποιητική λάμψη του Ολοκαυτώματος που θα ακολουθούσε.
1990 – Ο Βασίλης Χατζηπαναγής, γνωστός ως ο «Νουρέγιεφ» του ελληνικού ποδοσφαίρου, ανακοίνωσε την αποχώρησή του από τα γήπεδα το 1990, ύστερα από μια μαγική διαδρομή που σημάδεψε ολόκληρες γενιές φιλάθλων. Γεννημένος στις 26 Οκτωβρίου 1954 στην Τασκένδη της τότε Σοβιετικής Ένωσης, από πατέρα Ελληνοκύπριο και μητέρα Ελληνίδα από την Κωνσταντινούπολη, ο Χατζηπαναγής μεγάλωσε μέσα σε μια κοινότητα Ελλήνων προσφύγων και ανέδειξε από νωρίς το σπάνιο ταλέντο του. Ξεκίνησε στη Δυναμό Τασκένδης και στη συνέχεια αγωνίστηκε στην Παχτακόρ, εντυπωσιάζοντας σε αγώνες απέναντι στη Ντινάμο Κιέβου. Το 1975, μετά από πολύπλοκες διαπραγματεύσεις με τη σοβιετική ομοσπονδία, ήρθε στην Ελλάδα για λογαριασμό του Ηρακλή Θεσσαλονίκης, όπου λατρεύτηκε όσο λίγοι.
Το ντεμπούτο του στις 7 Δεκεμβρίου 1975 στη Βέροια προκάλεσε φρενίτιδα· η φήμη του είχε προηγηθεί. Με τη μαγευτική του τεχνική, τις ντρίμπλες, τα «αέρινα» σλάλομ και τα απευθείας γκολ από κόρνερ —εννέα συνολικά, επίδοση ρεκόρ— έγινε το απόλυτο είδωλο των Ελλήνων φιλάθλων. Ο Χατζηπαναγής δεν ήταν μόνο παίκτης-θέαμα· ήταν καλλιτέχνης της μπάλας, που έδινε ποίηση στο παιχνίδι. Αν και είχε προτάσεις από κορυφαίους συλλόγους όπως η Άρσεναλ, η Λάτσιο και η Στουτγάρδη, παρέμεινε πιστός στον Ηρακλή, δεσμευμένος με ένα ιδιόμορφο συμβόλαιο που του στέρησε τη διεθνή καριέρα που άξιζε.
Η τελευταία του επίσημη εμφάνιση έγινε στις 26 Οκτωβρίου 1990, ανήμερα των γενεθλίων του, στον αγώνα Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ με τη Βαλένθια — τη μοναδική του συμμετοχή σε ευρωπαϊκή διοργάνωση. Παρότι αγωνίστηκε ελάχιστα με την εθνική ομάδα λόγω γραφειοκρατικών περιορισμών, το ταλέντο του αναγνωρίστηκε διεθνώς. Το 2003 η Ε.Π.Ο. τον ανέδειξε κορυφαίο Έλληνα ποδοσφαιριστή των τελευταίων 50 ετών και το 2021 η IFFHS τον συμπεριέλαβε στην καλύτερη ενδεκάδα όλων των εποχών του ελληνικού ποδοσφαίρου. Ο «Έλληνας Μαραντόνα» πέτυχε λιγότερα από όσα μπορούσε, αλλά κέρδισε το πολυτιμότερο έπαθλο: την αγάπη του κόσμου.
Γεννήσεις
1918 – Σπίρο Άγκνιου. Υπήρξε ο πρώτος και μοναδικός Ελληνοαμερικανός που κατέλαβε το αξίωμα του αντιπροέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, υπό τον Ρίτσαρντ Νίξον (1969–1973), και ο μόνος στην ιστορία των ΗΠΑ που αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τη θέση αυτή λόγω σκανδάλου. Γεννήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 1918 στο Τόσον του Μέριλαντ ως Σπυρίδων Αναγνωστόπουλος, γιος του Θεόδωρου Αναγνωστόπουλου από τους Γαργαλιάνους Μεσσηνίας, ο οποίος είχε μεταναστεύσει στην Αμερική το 1897 και διατηρούσε εστιατόριο γνωστό για τις ελληνικές σπεσιαλιτέ του.
Ο Άγκνιου σπούδασε αρχικά Χημεία στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς, αλλά οι σπουδές του διακόπηκαν λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στον οποίο υπηρέτησε με διάκριση. Μετά τον πόλεμο σπούδασε νομικά και άρχισε να δικηγορεί στη Βαλτιμόρη. Στην πολιτική εισήλθε τη δεκαετία του 1950, αρχικά με το Δημοκρατικό Κόμμα, όμως αργότερα προσχώρησε στους Ρεπουμπλικανούς. Το 1966 εξελέγη Κυβερνήτης του Μέριλαντ, εκπλήσσοντας το πολιτικό κατεστημένο. Ως κυβερνήτης προώθησε μέτρα φυλετικής ισότητας, προοδευτική φορολογία και περιβαλλοντική προστασία, αν και αργότερα υιοθέτησε πιο αυστηρές πολιτικές τάξης μετά τις ταραχές του 1968.
Η επιτυχία του προσέλκυσε το ενδιαφέρον του Νίξον, που τον επέλεξε για υποψήφιο αντιπρόεδρο στις εκλογές του 1968. Το δίδυμο Νίξον–Άγκνιου κέρδισε, και ο Άγκνιου έγινε ο υψηλότερα ιστάμενος Ελληνοαμερικανός στην πολιτική ιστορία των ΗΠΑ. Ωστόσο, η πολιτεία του σκιάστηκε από τις σφοδρές επιθέσεις του κατά των μέσων ενημέρωσης και των φιλελεύθερων, καθώς και από τη θερμή υποστήριξή του προς τη Χούντα των Αθηνών κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα το 1971.
Στις 10 Οκτωβρίου 1973 αναγκάστηκε να παραιτηθεί, αφού κατηγορήθηκε για φοροδιαφυγή και δωροδοκία κατά την περίοδο που ήταν κυβερνήτης. Του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης με αναστολή και πρόστιμο. Ένα χρόνο αργότερα, και ο Νίξον παραιτήθηκε λόγω του σκανδάλου «Γουότεργκεϊτ». Ο Άγκνιου έζησε τα τελευταία του χρόνια μακριά από τα δημόσια πράγματα και πέθανε στις 17 Σεπτεμβρίου 1996, λίγες ημέρες μετά τη διάγνωση λευχαιμίας.
Θάνατοι
959 – Κωνσταντίνος Ζ’ ο Πορφυρογέννητος. Ήταν αυτοκράτορας του Βυζαντίου από το 913 έως το 959 και μέλος της Μακεδονικής Δυναστείας. Γιος του Λέοντα ΣΤ΄ του Σοφού και της παλλακίδας του Ζωής Καρβονοψίνας, γεννήθηκε στην Πορφυρά αίθουσα του Παλατιού, γεγονός που του χάρισε το προσωνύμιο «Πορφυρογέννητος». Παρά τη νόθη καταγωγή του, νομιμοποιήθηκε μετά τον τέταρτο –και αντικανονικό– γάμο των γονέων του, προκαλώντας έντονη κρίση στις σχέσεις αυτοκράτορα και Εκκλησίας.
Μετά τον θάνατο του πατέρα του, τον διαδέχθηκε ο θείος του Αλέξανδρος (912–913), ο οποίος πέθανε σύντομα, αφήνοντάς τον ανήλικο στον θρόνο. Η εξουσία ασκήθηκε αρχικά από αντιβασιλεία υπό τον Πατριάρχη Νικόλαο Μυστικό και τη μητέρα του Ζωή. Στην περίοδο αυτή η αυτοκρατορία συγκλονίστηκε από την επιθετικότητα του Συμεών της Βουλγαρίας, ο οποίος έφθασε ως την Κωνσταντινούπολη και νίκησε τους Βυζαντινούς στην Αγχίαλο (917). Μέσα σε αυτή την αναταραχή αναδείχθηκε ο Ρωμανός Λεκαπηνός, ναύαρχος του στόλου, που με γάμο της κόρης του Ελένης με τον νεαρό Κωνσταντίνο εξασφάλισε την άνοδο του στην εξουσία (919) και κυβέρνησε ως βασιλεοπάτωρ. Για 25 χρόνια ο Κωνσταντίνος έμεινε τυπικά αυτοκράτορας, αποσυρμένος στα γράμματα και στη μελέτη.
Το 945, ύστερα από αναταραχές στην οικογένεια Λεκαπηνού, ο Κωνσταντίνος ανέκτησε πλήρως τον θρόνο. Με τη βοήθεια ικανών στρατηγών, όπως οι Βάρδας και Νικηφόρος Φωκάς, σταθεροποίησε τα σύνορα, ενίσχυσε τις σχέσεις με τους Ρώσους και εξασφάλισε ειρήνη με τους Βούλγαρους. Παράλληλα, αναδιοργάνωσε το Πανδιδακτήριο της Μαγναύρας, προάγοντας την παιδεία και τα γράμματα.
Ο ίδιος υπήρξε λόγιος αυτοκράτορας, συγγραφέας των έργων Περί Βασιλείου Τάξεως, Περί Θεμάτων και Προς τον ίδιον υιόν Ρωμανόν, καθώς και της Ιστορικής διηγήσεως του Βίου του Βασιλείου Α΄. Η βασιλεία του σηματοδότησε περίοδο σταθερότητας και πολιτιστικής άνθησης για το Βυζάντιο. Πέθανε στις 9 Νοεμβρίου 959, πιθανότατα δηλητηριασμένος, αφήνοντας τη θέση του στον γιο του Ρωμανό Β΄.
1970 – Σαρλ Ντε Γκολ. Υπήρξε ο σημαντικότερος Γάλλος στρατηγός και πολιτικός του 20ού αιώνα, ηγετική φυσιογνωμία της Αντίστασης και θεμελιωτής της σύγχρονης Γαλλικής Δημοκρατίας. Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο διακρίθηκε ως αξιωματικός, τραυματίστηκε και αιχμαλωτίστηκε, ενώ στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αρνήθηκε να αποδεχθεί τη συνθηκολόγηση της Γαλλίας με τη ναζιστική Γερμανία. Από το Λονδίνο κάλεσε τον λαό να συνεχίσει τον αγώνα, ηγούμενος της Ελεύθερης Γαλλίας.
Μετά την απελευθέρωση του Παρισιού, το 1944, ανέλαβε επικεφαλής της προσωρινής κυβέρνησης, με στόχο την αποκατάσταση της Δημοκρατίας και την εθνική ανασυγκρότηση. Αποσύρθηκε προσωρινά το 1946, διαφωνώντας με το ασταθές κοινοβουλευτικό σύστημα της Τέταρτης Δημοκρατίας, αλλά επανήλθε το 1958, όταν η κρίση της Αλγερίας απείλησε τη Γαλλία με διάλυση. Τότε ίδρυσε την Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία και έγινε ο πρώτος της πρόεδρος, επιβάλλοντας ισχυρή προεδρική εξουσία και δίνοντας νέα υπόσταση στο κράτος.
Υπό τη διακυβέρνησή του, η Γαλλία ανέκτησε διεθνές κύρος, ανέπτυξε ανεξάρτητη πυρηνική δύναμη και ακολούθησε πολιτική εθνικής ανεξαρτησίας από τις υπερδυνάμεις του Ψυχρού Πολέμου. Το 1965 επανεκλέχθηκε, αλλά το 1968 συγκλονίστηκε από το κύμα φοιτητικών και εργατικών εξεγέρσεων του Μάη, που έθεσαν σε δοκιμασία την εξουσία του. Αν και κέρδισε τις εκλογές που ακολούθησαν, παραιτήθηκε το 1969, ύστερα από ήττα του σε δημοψήφισμα.
Ο ντε Γκωλ πέθανε στις 9 Νοεμβρίου 1970 στο σπίτι του στο Κολομπέ, από καρδιακή προσβολή. Σύμφωνα με την επιθυμία του, κηδεύτηκε απλά, χωρίς επίσημες τελετές, στο χωριό του, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες Γάλλοι απέτισαν φόρο τιμής. Η ιδεολογία του, ο Γκωλισμός, εξακολουθεί να επηρεάζει βαθιά τη γαλλική πολιτική ζωή, ενώ η μνήμη του τιμάται με το μουσείο La Boisserie και το πυρηνικό αεροπλανοφόρο Charles de Gaulle.
————————————————————————————
Πηγές: Σαν σήμερα, el.wikipedia
