...
Ο γέγονε… Γέγονε|
Γεγονότα
1844 – Οι πρώτες εκλογές στην Ελλάδα επί Όθωνα διεξήχθησαν στις 3 Αυγούστου 1844, μετά την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, που οδήγησε στην παραχώρηση Συντάγματος. Η κυβέρνηση του Ανδρέα Μεταξά, στελέχους του Ρωσικού κόμματος, προκήρυξε εκλογές για τη συγκρότηση Εθνοσυνέλευσης με στόχο την ψήφιση Συντάγματος. Πρόεδρος της συνέλευσης εξελέγη ο υπέργηρος Πανούτσος Νοταράς. Η Εθνοσυνέλευση ολοκλήρωσε το έργο της τον Μάρτιο του 1844, ψηφίζοντας το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας, καθώς και νέο Εκλογικό Νόμο, ο οποίος δημοσιεύθηκε συμβολικά στις 25 Μαρτίου.
Οι εκλογές, βάσει του νόμου της 4ης Μαρτίου 1829, διεξήχθησαν με έμμεση και καθολική ψηφοφορία αρρένων άνω των 25 ετών, σε 92 εκλογικές περιφέρειες, με συμμετοχή και αλύτρωτων περιοχών. Αν και προβλεπόταν να ολοκληρωθούν εντός οκτώ ημερών, η ασάφεια του νόμου και η γεωγραφική δυσκολία οδήγησαν σε εξάμηνη εκλογική διαδικασία, με φαινόμενα βίας και νοθείας.
Τελικά, αναδείχθηκαν 244 πληρεξούσιοι. Παρά την τρίτη θέση του, ο Ιωάννης Κωλέττης του Γαλλικού κόμματος σχημάτισε κυβέρνηση συνασπισμού με το Ρωσικό κόμμα, εγκαινιάζοντας την πρώτη κοινοβουλευτική διακυβέρνηση της χώρας. Η θητεία του χαρακτηρίστηκε από πολιτικές συγκρούσεις, βασιλικές παρεμβάσεις και δυσλειτουργίες λόγω οικογενειακών φατριών. Παρόλα αυτά, προσπάθησε να επιδιώξει την οικονομική ανάκαμψη και διπλωματικές ισορροπίες με τις Μεγάλες Δυνάμεις, ενώ κατηγορήθηκε για αυταρχισμό. Η πρώτη Βουλή συγκροτήθηκε και συνεδρίασε τον Ιανουάριο του 1845.
1923 – Ιδρύεται στην Αθήνα το Νοσοκομείο Προσφύγων Αθηνών, μετέπειτα Ιπποκράτειο. Το 1878 ο Γρηγόριος Μαρασλής εκλέχθηκε δήμαρχος, αξίωμα το οποίο διατήρησε επί τέσσερις, ιδιαίτερα δημιουργικές, θητείες που διήρκεσαν 17 χρόνια.
Επί των ημερών του η Οδησσός μεταμορφώθηκε σε σύγχρονη πόλη: ηλεκτροδοτήθηκε, απέκτησε νοσοκομεία, σχολεία όλων των βαθμίδων, θέατρα, γηροκομείο και δίκτυο ύδρευσης.
Η αγορά του ακινήτου των οκτώ στρεμμάτων στο τέρμα της Β. Σοφίας, που τότε αποτελούσε κομμάτι της λεωφόρου Κηφισίας, είχε γίνει από τον ομογενή Γρηγόριο Μαρασλή για να δημιουργηθεί σχολή εμπορικών σπουδών.
Τα σχέδια όμως άλλαξαν με απόφαση της κυβέρνησης και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο (πρώην ΑΣΟΕΕ) χωροθετήθηκε στην Πατησίων ενώ στο ακίνητο στα όρια των Αμπελοκήπων στεγάστηκε το 1902 το Μαράσλειο Χημείο.
Η χρήση διατηρήθηκε έως το 1912, οπότε λόγω των Βαλκανικών Πολέμων το κτίριο μετατράπηκε… προσωρινά σε νοσοκομείο για τους στρατιώτες, αλλά δέκα χρόνια μετά, με βασιλικό διάταγμα, ανακηρύχθηκε πρόσκαιρο Νοσοκομείο Προσφύγων από τη Μικρά Ασία και στελεχώθηκε από σπουδαίους Ελληνες γιατρούς από τη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη.
Από τον Ιούλιο του 1935 μετονομάστηκε σε «Ιπποκράτειο Νοσοκομείο» και συγκαταλέγεται έως σήμερα στα κορυφαία νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας.
1951 – Ιδρύεται η «Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά» (ΕΔΑ), με πρωτοβουλία των Ιωάννη Πασσαλίδη, Δημήτρη Μαριόλη, Σταμάτη Χατζήμπεη και Μιχάλη Κύρκου. Η ΕΔΑ ιδρύθηκε σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση στις 3 Αυγούστου του 1951 σαν συνασπισμός κομμάτων της αριστεράς, με την πρωτοβουλία του εκτός νόμου τότε τελούντος Κ.Κ.Ε., με πρόεδρο τον Ιωάννη Πασαλίδη.
Την ιδρυτική διακήρυξή της υπέγραψαν μικρά αριστερά κόμματα που ήταν νόμιμα εκείνη την περίοδο: το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας του Ι. Πασαλίδη, ο Δημοκρατικός Συναγερμός, το Κόμμα Αριστερών Φιλελευθέρων των Νεόκοσμου Γρηγοριάδη και Σταμ. Χατζημπέη, και το Δημοκρατικό Ριζοσπαστικό Κόμμα του Μιχαήλ Κύρκου.
Ο βασικός κορμός των στελεχών της ήταν μέλη του Κ.Κ.Ε., το οποίο είχε τεθεί εκτός νόμου από το 1947, όπως και οι Εμμανουήλ Πρωιμάκης και οι στρατηγοί Σαράφης, Χατζημιχάλης και Αυγερόπουλος. Διοικούνταν από εξαμελή διοικούσα επιτροπή (Ιωάννης Πασαλίδης, Δημήτρης Μαριόλης, Διονύσιος Χριστόκος, Σταμάτιος Χατζήμπεης, Μιχαήλ Κύρκος και Ιωάννης Κακορέλης).
1981 – Η Οργάνωση Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας των ΗΠΑ (PATCO) ξεκίνησε απεργία διαρκείας, διεκδικώντας αυξήσεις αποδοχών, βελτίωση των εργασιακών συνθηκών και πρόωρη συνταξιοδότηση. Περίπου 13.000 ελεγκτές, παραβιάζοντας τον ομοσπονδιακό νόμο που απαγορεύει στους δημόσιους υπαλλήλους να απεργούν, εγκατέλειψαν τις θέσεις τους, προκαλώντας σοβαρές αναταράξεις στην πολιτική αεροπορία. Ο πρόεδρος Ρόναλντ Ρίγκαν αντέδρασε άμεσα, δίνοντας τελεσίγραφο 48 ωρών. Όταν αυτό έληξε χωρίς συμμόρφωση, απέλυσε 11.345 ελεγκτές και τους απαγόρευσε τη μελλοντική εργασία στο επάγγελμα. Η κυβέρνηση κατάφερε να διατηρήσει τη λειτουργία του συστήματος πτήσεων, με τη συνδρομή των μη απεργών και του στρατού.
Η ενέργεια αυτή δεν ήταν μόνο μια νίκη του Ρίγκαν απέναντι στην PATCO, αλλά σηματοδότησε την απαρχή της συρρίκνωσης της συνδικαλιστικής ισχύος στις ΗΠΑ. Η απεργία θεωρήθηκε το «τέλος εποχής» για τα εργατικά συνδικάτα και ενέπνευσε και άλλους ηγέτες, όπως τη Μάργκαρετ Θάτσερ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Παράλληλα, προωθήθηκε η έννοια του «δικαιώματος στην εργασία» έναντι του δικαιώματος στην απεργία. Νομοθετικές πράξεις, με αφετηρία τον νόμο Taft–Hartley, έδωσαν στους εργοδότες το δικαίωμα να απολύουν απεργούς και να στραφούν νομικά εναντίον των συνδικάτων. Μέχρι το 2012, 24 πολιτείες είχαν υιοθετήσει σχετικούς νόμους, παρά τις αντιδράσεις και τις ενστάσεις ακόμη και από τον πρόεδρο Ομπάμα.
Γεννήσεις
1811 -Ελίσα Ότις. Ο Ότις, γεννημένος το 1811 στο Χάλιφαξ του Βερμόντ, ακολούθησε μια δύσκολη αλλά δημιουργική πορεία, η οποία τον οδήγησε σε μία από τις πιο σημαντικές εφευρέσεις του 19ου αιώνα. Ξεκινώντας ως οδηγός και αργότερα ως κατασκευαστής μηχανών και επίπλων, πέρασε από πολλές αποτυχίες, πειραματισμούς και επαγγελματικά αδιέξοδα. Μετά τον θάνατο της πρώτης του συζύγου, και ενώ πάλευε να ζήσει με τους δύο γιους του, μετανάστευσε ξανά, παντρεύτηκε δεύτερη φορά και εργάστηκε ως τεχνίτης. Η εξάντληση και η ανάγκη για παραγωγικότητα τον οδήγησαν να εφεύρει μια ρομποτική μηχανή παραγωγής, η οποία του επέτρεψε να ανοίξει δική του επιχείρηση.
Η καθοριστική στιγμή ήρθε όταν, εργαζόμενος σε ένα εγκαταλελειμμένο πριονιστήριο στο Γιόνκερς, αναρωτήθηκε πώς θα μπορούσε να ανεβάζει βαριά φορτία με ασφάλεια σε ανώτερους ορόφους. Η ιδέα ενός «ασανσέρ ασφαλείας» γεννήθηκε. Αν και αρχικά την υποτίμησε, η ευκαιρία για αναγνώριση ήρθε στην Παγκόσμια Έκθεση της Νέας Υόρκης το 1853. Εκεί, με μια θεαματική επίδειξη στο Crystal Palace, απέδειξε τη λειτουργία του φρένου ασφαλείας, αλλάζοντας για πάντα τη δημόσια αντίληψη για τους ανελκυστήρες.
Η επιτυχία δεν άργησε. Οι παραγγελίες πλήθαιναν, τα έσοδα αυξάνονταν και η Otis Brothers & Co. πρωταγωνίστησε στην τεχνολογική εξέλιξη της εποχής. Με τη συνεισφορά του, οι ανελκυστήρες έγιναν βασικό στοιχείο της αστικής αρχιτεκτονικής, καθιστώντας δυνατή την ανέγερση ουρανοξυστών και σηματοδοτώντας τη μετάβαση σε μια νέα εποχή.
1966 – Χρήστος Χωμενίδης. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 3 Αυγούστου του 1966 και είναι εγγονός του συνιδρυτή του ΕΑΜ Χρήστου Χωμενίδη και του γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ προπολεμικά Βασίλη Νεφελούδη. Αδελφός της εκ πατρός γιαγιάς του ήταν ο Δημήτρης Γληνός.
Αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1990 και συνέχισε τις σπουδές του στη νομική στη Ρωσία και στην επικοινωνιολογία στην Αγγλία. Το 1993 εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο Το σοφό παιδί. Το συγκεκριμένο βιβλίο έγινε δεκτό με διθυραμβικές κριτικές. Ακολούθησαν άλλα εννέα μυθιστορήματα και τρεις συλλογές διηγημάτων. Δύο μυθιστορήματά του έχουν μεταφραστεί στη γαλλική γλώσσα, ένα στην ιταλική, δύο στην εβραϊκή, όπου Το Σοφό Παιδί βρέθηκε στη λίστα των ευπώλητων του Ισραήλ, ένα στην τούρκικη και μια συλλογή διηγημάτων στη λιθουανική. Το μυθιστόρημά του Νίκη είναι ένα βιβλίο-χρονικό μιάς οικογένειας και παράλληλα ψηφιδωτό της ιστορίας της Ελλάδας στον 20ο αιώνα. Ο Χρήστος Χωμενίδης έχει καταπιαστεί στα γραπτά του με πολλά και ετερόκλιτα θέματα, από τη βιομηχανία του λαϊκού τραγουδιού στη Φωνή μέχρι την προ-ομηρική Ελλάδα στο Λόγια-Φτερά.
Στο μυθιστόρημα “Νίκη” έχει απονεμηθεί το κρατικό βραβείο λογοτεχνίας, το βραβείο του περιοδικού “Αναγνώστης” και το βραβείο αναγνωστών “Public”. Τον Δεκέμβριο του 2021, στη “Νίκη” απονεμήθηκε το “Prix du livre Européen”, “Ευρωπαϊκό Βραβείο Μυθιστορήματος”. Στο μυθιστόρημα “Ο Φοίνικας” έχει απονεμηθεί το βραβείο αναγνωστών “Public”.
Ο Χρήστος Χωμενίδης έχει αρθρογραφήσει σε δεκάδες εφημερίδες και περιοδικά, με πιό πρόσφατες την εβδομαδιαία του συνεργασία με Τα Νέα και με το Capital. Από το 2002 μέχρι το 2010 διατηρούσε επίσης καθημερινή εκπομπή στο ραδιόφωνο. Από την άνοιξη του 2020, κάνει πόντκαστ στην πλατφόρμα pod.gr Στο ελληνικό δημοψήφισμα του 2015 είχε ταχθεί υπέρ του «Ναι». Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Μιλάει αγγλικά και ρωσικά.
Θάνατοι
1973 – Ηλίας Βενέζης. Γεννήθηκε το 1904 στις Κυδωνίες της Μικράς Ασίας και έζησε τα παιδικά του χρόνια στο Αϊβαλί και αργότερα στη Μυτιλήνη. Το 1922, στα 18 του, αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους και στάλθηκε στα τάγματα εργασίας, εμπειρία που σημάδεψε τη ζωή και το έργο του.
Επιβίωσε από αυτή τη φρίκη, την οποία αφηγήθηκε στο συγκλονιστικό του βιβλίο Το Νούμερο 31328, ύστερα από παρότρυνση του Στρατή Μυριβήλη. Από το 1932 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα ως υπάλληλος της Τράπεζας της Ελλάδος, όπου έγραψε και το Χρονικό της Τραπέζης της Ελλάδος. Διώχθηκε επανειλημμένα για τις πολιτικές του πεποιθήσεις — από τον νόμο του Ιδιωνύμου, το καθεστώς Μεταξά και την Κατοχή — και φυλακίστηκε στις φυλακές Αβέρωφ. Η εκτέλεσή του αποτράπηκε χάρη σε κινητοποίηση πνευματικών ανθρώπων.
Μετά τον πόλεμο, κατείχε σημαντικές θέσεις στον πολιτιστικό τομέα, ενώ το έργο του γνώρισε απήχηση στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το 1957 εξελέγη στην Ακαδημία Αθηνών. Ήταν από τους δημοφιλέστερους λογοτέχνες της εποχής, με έντονη δημόσια παρουσία, ενώ υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Ομάδας των Δώδεκα. Τα τελευταία του χρόνια τα πέρασε αποτραβηγμένος, λόγω σοβαρής ασθένειας. Πέθανε το 1973 και ετάφη στη Μήθυμνα της Λέσβου, απέναντι από τη γενέτειρά του, όπως ο ίδιος είχε ζητήσει — με μόνο επίγραμμα στον τάφο του τη λέξη «ΓΑΛΗΝΗ».
1979 – Άγγελος Τερζάκης. Ήταν γιος του πολιτικού Δημητρίου Τερζάκη (1870-1958). Γεννήθηκε στο Ναύπλιο στις 16 Φεβρουαρίου του 1907 και έζησε εκεί μέχρι το 1915, όταν και μετακόμισε στην Αθήνα, όπου τελείωσε το Γυμνάσιο και σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έλαβε την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος το 1929, αλλά εγκατέλειψε σύντομα τη δικηγορία για να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία.
Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1925 με τη συλλογή διηγημάτων Ο ξεχασμένος και έκτοτε ασχολήθηκε συστηματικά με την πεζογραφία και το θέατρο, όπου πρωτοεμφανίστηκε το 1936 με το έργο του Αυτοκράτωρ Μιχαήλ που ανέβασε τον ίδιο χρόνο το Εθνικό Θέατρο. Παράλληλα διηύθυνε και τα βραχύβια περιοδικά Πνοή και Λόγος.
Το 1937 έγινε γραμματέας του Εθνικού Θεάτρου και αργότερα καλλιτεχνικός και γενικός διευθυντής του Δραματολογίου (1939-1942) και γενικός διευθυντής της ιστορίας και της δραματολογίας της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου (1950-1971) και γενικός διευθυντής της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου (1950-1975).
Πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο (1940-1941) και κατέγραψε τις εμπειρίες του σε κάποια από τα διηγήματά του και κυρίως στο βιβλίο του «Απρίλης». Το 1964 συνέγραψε για λογαριασμό του Γενικού Επιτελείου Στρατού το χρονικό του πολέμου, το οποίο εκδόθηκε με τον τίτλο «Ελληνική Εποποιία 1940-41».
Μετά τον πόλεμο συνέχισε την ενασχόλησή του με τα γράμματα: αρθρογραφούσε για πολλά χρόνια στην εφημερίδα Το Βήμα (φιλολογικός συνεργάτης) και από το 1948 θεατρικός κριτικός. Επίσης υπήρξε και διευθυντής του περιοδικού Εποχές (1963-1967).
Το 1969 τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών και το 1974 έγινε Ακαδημαϊκός. Επίσης τιμήθηκε δύο φορές με το πρώτο κρατικό βραβείο μυθιστορήματος (1938 και 1939), με το κρατικό βραβείο θεάτρου (1957) και πρώτο κρατικό βραβείο της ομάδας των δώδεκα καλύτερων ποιητών και πεζογράφων (1963).
Πέθανε στις 3 Αυγούστου 1979 στην Αθήνα. Γιος του είναι ο γνωστός Ελληνογερμανός συνθέτης Δημήτρης Τερζάκης (γενν. 1938).
