29 Αυγούστου 2023
Είναι η 241η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Υπολείπονται 124 ημέρες για τη λήξη του
🌅 Ανατολή ήλιου: 06:52 – Δύση ήλιου: 20:00 – Διάρκεια ημέρας: 13 ώρες 8 λεπτά
🌔 Σελήνη 12.8 ημερών
Χρόνια πολλά στους: Αρκάδιο και Αρκαδία
Γεγονότα
1824 – Η Ναυμαχία του Γέροντα. Μία από τις σημαντικότερες ναυτικές επιχειρήσεις της Επανάστασης του ’21, που τελείωσε νικηφόρα για τα ελληνικά όπλα. Διεξήχθη στις 29 Αυγούστου 1824 στ’ ανοιχτά του ακρωτηρίου Ποσείδιο ή Γέροντας της Μικράς Ασίας (νυν Didim Τουρκίας), απέναντι από τα νησιά Λειψοί και Λέρος της Δωδεκανήσου. Αντιμέτωποι τέθηκαν ο ελληνικός στόλος υπό τον Ανδρέα Μιαούλη, που αριθμούσε γύρω στα 70 πλοία και ο υπέρτερος (τεχνολογικά και ποσοτικά) τουρκοαιγυπτιακός στόλος υπό τους πασάδες Χοσρέφ και Ιμπραήμ, με πάνω από 250 πλοία.
Μετά την καταστροφή της Κάσου (29 Μαΐου 1824) και των Ψαρών (21 Ιουνίου 1824), το ηθικό του ελληνικού ναυτικού είχε καταπέσει. Η βοήθεια που παρείχε ο χεβίδης της Αιγύπτου Μοχάμετ Άλι στον Σουλτάνο Μαχμούτ Β’ έθετε σε κίνδυνο την Ελληνική Επανάσταση. Στόχος του Μοχάμετ Άλι ήταν να συντρίψει το ελληνικό ναυτικό για να μπορέσει ο γιος του Ιμπραήμ Πασάς να αποβιβασθεί με τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια στη Πελοπόννησο και να καταστείλει την ελληνική επανάσταση. Άλλωστε, το έπαθλο για τον πανέξυπνο Αλβανό εκ Καβάλας ήταν μεγάλο. Αν επιτύγχανε τον στόχο του, ο σουλτάνος θα τον επιβράβευε με την παραχώρηση της Κρήτης και της Πελοποννήσου.
Στο πλαίσιο του κοινού τουρκοαιγυπτιακού σχεδίου, ο Τούρκος ναύαρχος Χοσρέφ Πασάς επιχείρησε στις αρχές Αυγούστου του 1824 να καταλάβει τη Σάμο. Ο ελληνικός στόλος, που αποτελείτο από υδραίικα, σπετσιώτικα και λίγα ψαριανά πλοία, τον εμπόδισε να πλησιάσει το νησί με μια σειρά συγκρούσεων, που κράτησαν περίπου μία εβδομάδα. Ο Χοσρέφ δεν είχε άλλη επιλογή από το να καταφύγει με τον στόλο του ανάμεσα στην Κω και την Αλικαρνασσό και να περιμένει ενισχύσεις από τον στόλο του Ιμπραήμ, που κατέφθασε στην περιοχή στις 19 Αυγούστου.
Πέντε ημέρες αργότερα έγιναν οι πρώτες αψιμαχίες μεταξύ των δύο στόλων, οι οποίες συνεχίστηκαν και τις επόμενες ημέρες. Η αποφασιστική ναυμαχία δόθηκε στις 29 Αυγούστου, ημέρα Παρασκευή. Τα εχθρικά πλοία προσπάθησαν να κυκλώσουν τα ελληνικά, αλλά ο Μιαούλης με εννέα πλοία και δύο πυρπολικά προχώρησε προς τον κόλπο του Γέροντα. Τα αιγυπτιακά πλοία, που κάλυπταν το δεξιό άκρο του εχθρικού στόλου, αποφάσισαν να τα χτυπήσουν, καθώς ήταν απομονωμένα. Ο Παπανικολής προσπάθησε να τα εμποδίσει να πλησιάσουν τα πλοία του Μιαούλη, αλλά δέχθηκε ομαδικό πυρ και αναγκάστηκε να υποχωρήσει, αφού έκαψε πρώτα το πυρπολικό του. Η νηνεμία που επικρατούσε στη θάλασσα δεν επέτρεψε τη δράση των πυρπολικών του Ματρόζου, του Πιπίνου και του Νικόδημου.
Η κατάσταση μεταβλήθηκε γύρω στο μεσημέρι, όταν ο άνεμος έγινε ευνοϊκός για τον ελληνικό στόλο. Τα ελληνικά πλοία διείσδυσαν ανάμεσα στα εχθρικά, με αποτέλεσμα να μην πρόκειται πλέον για ναυμαχία εκ παρατάξεως (θα ήταν χαμένη υπόθεση για τον ελληνικό στόλο, λόγω της ποιοτικής και ποσοτικής υπεροχής του εχθρού), αλλά για μια σύγκρουση, όπου όλα μαζί τα πλοία μάχονταν ανακατεμένα. Η κίνηση τακτικής του Μιαούλη ευνοούσε τα πυρπολικά, που ανέλαβαν δράση, κρίνοντας την έκβαση της ναυμαχίας.
Ο σπετσιώτης μπουρλοτιέρης Λάζαρος Μουσούς κατόρθωσε να προσκολλήσει το πυρπολικό του σ’ ένα αιγυπτιακό μπρίκι. Έντρομοι οι 300 άνδρες που αποτελούσαν το πλήρωμά του έπεσαν στη θάλασσα και το μπρίκι ακυβέρνητο παρασύρθηκε από το ρεύμα και λίγο πιο κάτω ανατινάχθηκε. Δύο πυρπολικά υπό τους Παπαντώνη και Βατικιώτη κατόρθωσαν να κολλήσουν σε μια μεγάλη αιγυπτιακή φρεγάτα με 44 κανόνια, η οποία κάηκε μέσα σε λίγα λεπτά, παρασύροντας στον βυθό τούς περισσότερους από τους 1.100 άνδρες του πληρώματός της.
Μετά τη δυσμενή γι’ αυτόν εξέλιξη, ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος άρχισε να υποχωρεί προς την Κω, ενώ ο ελληνικός αγκυροβόλησε και πάλι στον Γέροντα. Η επιτυχία αυτή του ελληνικού ναυτικού αναπτέρωσε το ηθικό των ανδρών του, διέσωσε τη Σάμο και καθυστέρησε την απόβαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο.
Η ναυμαχία του Γέροντα είναι μία από τις λαμπρότερες σελίδες της Επανάστασης του ’21. Οι αντίπαλες δυνάμεις ήταν τόσο πολύ άνισες, που η θετική έκβαση της ναυμαχίας για τους Έλληνες προκάλεσε τον θαυμασμό των ξένων. Ο Γάλλος ναύαρχος Εντμόν Ζιριέν ντε λα Γκραβιέρ (1812-1892), αναφερόμενος στη ναυμαχία του Γέροντα, παρατηρεί: «Η ναυτική ιστορία ίσως να μην έχει σελίδα περισσότερο ενδιαφέρουσα από αυτήν για έναν ναυτικό».
1842 – Υπογράφεται η Συνθήκη του Νανκίνγκ. Λαμβάνοντας υπόψη την ήττα της Κίνας στον πόλεμο του οπίου, εκπρόσωποι της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και του Κινγκ διαπραγματεύτηκαν μια ειρηνευτική συνθήκη στο βρετανικό πολεμικό πλοίο HMS Cornwallis στο Ναντζίνγκ. Στις 29 Αυγούστου 1842, ο Βρετανός εκπρόσωπος Sir Henry Pöttinger και οι εκπρόσωποι του Qing, κ.κ. Qiying, Ilibu και Niujian, υπέγραψαν το Συνθήκη του Νανκίνγκ. Η συνθήκη αποτελείται από δεκατρία άρθρα και επικυρώθηκε από τη βασίλισσα Βικτώρια και τον αυτοκράτορα Νταογκάνγκ δέκα μήνες αργότερα.
Ο κύριος σκοπός της συνθήκης ήταν να αλλάξει το καθεστώς με το οποίο διέπεται το εξωτερικό εμπόριο από το 1760. Η συνθήκη κατάργησε το μονοπώλιο των δεκατριών χωρών σχετικά με το εξωτερικό εμπόριο στο Καντόνι και σε αντάλλαγμα επέτρεψε σε πέντε λιμάνια να εμπορεύονται, Καντόνι, Αμογι, Φουχόου, Νίνγκο και τη Σαγκάη, όπου οι Βρετανοί μπορούσαν να κάνουν εμπόριο χωρίς περιορισμούς. Η Βρετανία απέκτησε επίσης το δικαίωμα να ορίσει προξενεία στους λιμένες που αναφέρονται στη συνθήκη, στα οποία δόθηκε το δικαίωμα να επικοινωνούν απευθείας με τις τοπικές κινεζικές αρχές. Η συνθήκη ήταν η πρώτη σε μια σειρά συνθηκών, που συχνά ονομάζονταν «άνισες συνθήκες», που υπέγραψε η Κίνα με δυτικά έθνη τον XNUMXο αιώνα. Η συνθήκη όριζε ότι το εμπόριο στους αναφερόμενους λιμένες θα υπόκειται σε σταθερούς συντελεστές, οι οποίοι θα καθιερώνονταν μεταξύ του Βρετανικές και Κινγκ κυβερνήσεις.
1885 – Ο Γκότλιμπ Ντέιλμερ πατεντάρει την πρώτη μοτοσικλέτα, ένα μηχανοκίνητο ξύλινο ποδήλατο με δύο μικρές βοηθητικές ρόδες. Επειδή η επενδυμένη σέλα του έμοιαζε με σέλα αλόγου, το όχημα θύμιζε μάλλον άμαξα παρά μηχανοκίνητο όχημα. Διέθετε μινιμαλιστικό τιμόνι και τετράχρονο μονοκύλινδρο κινητήρα με κυβισμό 264 κ.εκ. καθώς και ισχύ μισού ίππου. Για τα σημερινά δεδομένα αυτή η πρώτη μοτοσυκλέτα θα μπορούσε να θεωρηθεί πρωτόγονη και μοντέρνα συγχρόνως. Ο Daimler και ο, επί πολλά έτη επιχειρηματικός εταίρος του, Wilhelm Maybach, ήταν δύο εφευρέτες των οποίων στόχος ήταν να δημιουργήσουν μικρούς κινητήρες υψηλής ταχύτητας που να μπορούν να τοποθετηθούν σε οποιοδήποτε μέσο μετακίνησης. Το 1885 κατασκεύασαν τον πρόδρομο του σύγχρονου βενζινοκινητήρα, ο οποίος στη συνέχεια τοποθετήθηκε σε ένα δίτροχο, την πρώτη μοτοσυκλέτα με μηχανή εσωτερικής καύσης .
Όμως λίγα χρόνια πριν, στην Αμερική ο Sylvester Howard Roper, ένας Αμερικανός εφευρέτης και πρωτοπόρος κατασκευαστής πρώιμων αυτοκινήτων και μοτοσικλετών από τη Βοστόνη της Μασαχουσέτης, το 1863 έφτιαξε μια ατμομηχανή που την τοποθέτησε σε ένα από τα πρώιμα αυτοκίνητα. Το Roper steam velocipede του 1867-1869 ίσως ήταν η πρώτη μοτοσυκλέτα στην ιστορία, και τον λόγο αυτό μπήκε στο το AMA Motorcycle Hall of Fame το 2002.
H μοτοσικλέτα του Roper, η οποία κινιόταν με ξύλινους τροχούς και με σιδερένιο σκελετό, είχε έναν κύλινδρο σε κάθε πλευρά του πλαισίου συνδεδεμένο με ράβδους που κινούσαν τους στροφάλους στον άξονα του πίσω τροχού. Ένας καυστήρας και ένας λέβητας ήταν τοποθετημένα μεταξύ των τροχών, και μια μικρή καμινάδα προβαλλόταν από πίσω από τη σέλα. Στην σχάρα κάτω από τον λέβητα υπήρχε η φωτιά με το κάρβουνο. Η θερμότητα της φωτιάς έβραζε το νερό στο λέβητα και παρήγαγε ατμό για να τροφοδοτήσει τον κινητήρα.
Πίσω στην στη βιομηχανική Ευρώπη του 19ου αιώνα, Γερμανοί και Γάλλοι πρωτοστάτησαν στην κατασκευή της μοτοσυκλέτας, που εκείνη την εποχή δεν ήταν παρά ένα ποδήλατο με μηχανή.Το δίτροχο «velocipede» των Γάλλων Michaux και Perreaux είχε μια μικρή ατμομηχανή, αλλά υπήρχε κίνδυνος ανάφλεξης σε πιθανή πτώση.
1912 – Η Ελληνική Αεροπορία θρηνεί τον πρώτο νεκρό, τον Αλέξανδρο Καραμανλάκη, το αεροπλάνο του οποίου συντρίβεται στον Κορινθιακό κόλπο. Ο Αλέξανδρος Καραμανλάκης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 18 Ιανουαρίου 1888. Πρωτότοκος γιος του εμπόρου Θεμιστοκλή Καραμανλάκη και της Ευρυδίκης Καραμανλάκη, σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Το 1908, λίγο μετά το ξέσπασμα του κινήματος των Νεότουρκών, εκείνος και η οικογένειά του εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα.
Τέσσερις ημέρες μετά την ιστορική πτήση του Εμμανουήλ Αργυρόπουλου, στις 12 Φεβρουαρίου 1912, ο Καραμανλάκης φτάνει στην Πάτρα, με ένα αεροπλάνο Μπλεριό 11 (Bleriot XI) στις αποσκευές του. Στις 26 Μαρτίου 1912 επιχειρεί να πετάξει από το Ρίο στην Αθήνα, ένα εγχείρημα επικών διαστάσεων για εκείνη την εποχή, δεδομένης και της πτητικής απειρίας του. Το αεροπλάνο του σηκώνεται και πέφτει σχεδόν αμέσως. Οι ζημιές δεν είναι μεγάλες και ο ίδιος δεν τραυματίζεται.
Ο Καραμανλάκης μεταφέρει τις αεροπορικές του δραστηριότητες στην Αττική, όπου ο ουρανός της θα αποδειχθεί πιο φιλόξενος. Στις 17 Ιουλίου 1912 πετάει σε ύψος 2.200 μέτρων και στις 19 Αυγούστου υψώνεται στα 3.050 μέτρα, μία αξιοσημείωτη επίδοση για την εποχή του. Τώρα νοιώθει απόλυτα έτοιμος για την πραγματοποίηση του ονείρου του, την πτήση από την Αθήνα στην Πάτρα.
Την Τετάρτη 29 Αυγούστου 1912, στις 6:10 το πρωί, απογειώνεται από το Παλαιό Φάληρο. Περίπου δύο ώρες αργότερα επιχειρεί αναγκαστική προσθαλάσσωση στον Κορινθιακό Κόλπο (ανάμεσα στα χωριά Στόμι και Λυγιά και σε μικρή απόσταση από την ακτή), λόγω μηχανικής βλάβης. Το αεροπλάνο αρχίζει να χάνει ύψος και καταπέφτει στη θάλασσα. Ο Καραμανλάκης, μπλεγμένος στα σχοινιά του αεροπλάνου, προσπαθεί να απεμπλακεί, αλλά δεν τα καταφέρνει. Αφήσει την τελευταία του πνοή στο βυθιζόμενο αεροπλάνο του, σε ηλικία 24 ετών, και γίνεται ο πρώτος μάρτυρας της ελληνικής αεροπορίας.
1949 – Λήγει ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα. Η κύρια επιχείρηση προς το Βίτσι ξεκινά στις 10 Αυγούστου και φέρει την ονομασία «Πυρσός Β’». Ο κυβερνητικός στρατός κατορθώνει μέχρι τις 16 Αυγούστου να εκκαθαρίσει πλήρως το Βίτσι. Ο κύριος όγκος των ανταρτών του Βιτσίου διαφεύγει προς τον Γράμμο, όπου διεξάγεται η τελική φάση της επιχείρησης «Πυρσός» με την ονομασία «Πυρσός Γ’». Η επίθεση του Εθνικού Στρατού εξαπολύεται στον Γράμμο στις 25 Αυγούστου. Έπειτα από σφοδρό βομβαρδισμό, στον οποίο χρησιμοποιούνται ακόμα και οι εμπρηστικές βόμβες Ναπάλμ, η άμυνα των ανταρτών κάμπτεται και στις 29 Αυγούστου ο ΔΣΕ εγκαταλείπει τον Γράμμο, διαφεύγοντας προς την Αλβανία.
Έτσι λήγει τυπικά το πολεμικό σκέλος του Εμφυλίου. Λίγο καιρό αργότερα, στις 15 Οκτωβρίου του 1949, η εξόριστη πλέον «Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση» των ανταρτών δίνει τέλος στις εχθροπραξίες με διάγγελμα που μεταδόθηκε από ραδιοσταθμό του Βουκουρεστίου. Στο διάγγελμα αυτό, μεταξύ άλλων, αναφέρονται και τα εξής:
Ο ΔΣΕ δεν κατέθεσε τα όπλα, μονάχα τα έθεσε παρά πόδα. Υποχώρησε μπροστά στην τεράστια υλική υπεροχή που συγκέντρωσαν οι ξένοι καταχτητές ενισχυμένοι απ’ την τιτοϊκή αποστασία και προδοσία που τον χτύπησε πισώπλατα. Μα ο ΔΣΕ δεν λύγισε και δεν συντρίφτηκε. Παραμένει ισχυρός με ακέραιες τις δυνάμεις του. Σταμάτησε την αιματοχυσία για να σώσει την Ελλάδα από την ολοκληρωτική εκμηδένιση και τα συμφέροντα του τόπου τα έβαλε πάνω απ’ όλα. Οι δυνάμεις μας στο Βίτσι και το Γράμμο σταμάτησαν τον πόλεμο για να διευκολύνουν την ειρήνευση στην Ελλάδα. Αυτό δεν σημαίνει συνθηκολόγηση. Σημαίνει απόλυτη προσήλωση στο συμφέρον της πατρίδας, που δε θέλαμε να δούμε ολοκληρωτικά κατεστραμμένη.
1962 – Εγκαινιάζεται η νέα μεγάλη οδική αρτηρία της χώρας, η εθνική Αθηνών – Λαμίας, από τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή. Η Εθνική Οδός 1 (ΕΟ1), γνωστή και ως Παλαιά Εθνική Οδός Αθηνών – Θεσσαλονίκης, είναι οδός ταχείας κυκλοφορίας της Ελλάδας. Έλαβε την αρίθμησή της το 1963. Είχε μήκος 605 χλμ. Αντικαταταστάθηκε σε μεγάλο ποσοστό από τον Αυτοκινητόδρομο 1, μιας και ήταν ο κυριότερος οδικός άξονας της Ελλάδας μέχρι την δημιουργία του, οπότε και πολλά τμήματα αντικαταστάθηκαν ή παρακάμφθηκαν. Τμήματά της χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα, για την εξυπηρέτηση της τοπικής κυκλοφορίας.
Η αρχική διαδρομή, σύμφωνα με την υπουργική απόφαση του 1963 Περί αριθμήσεως των Εθνικών Οδών, ήταν η εξής: Αθήνα, Δεκέλεια (Τατόι), Σφενδάλη (Μαλακάσα), Μαρτίνο, Αταλάντη, Καμένα Βούρλα, Θερμοπύλες, Λαμία, Στυλίδα, Αλμυρός, Βελεστίνο, Λάρισα, Κατερίνη, Αλεξάνδρεια, Χαλκηδόνα, Γέφυρα και Πολύκαστρο, καταλήγοντας στους Ευζώνους και τα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία.
Το 1963, η Εθνική Οδός Αθηνών-Ευζώνων, έλαβε την αρίθμηση “Εθνική Οδός 1” (ΕΟ1). Στα τέλη της δεκαετίας του ’50 άρχισαν εργασίες βελτίωσης του δρόμου (διαπλατύνσεις, νέα χάραξη), οι οποίες ολοκληρώθηκαν το 1973, ενώ στα μέσα της δεκαετίας του ’80 ξεκίνησε η μετατροπή σε αυτοκινητόδρομο. Το τμήμα Αθήνα – Λαμία Εγκαινιάσθηκε στις 29/8/1963
Γεννήσεις
1632 – Τζον Λοκ (John Locke, 29 Αυγούστου 1632 – 28 Οκτωβρίου 1704) ήταν Άγγλος φιλόσοφος και ιατρός, ο οποίος θεωρείται ένας από τους πλέον σημαίνοντες στοχαστές του Διαφωτισμού και είναι ευρύτερα γνωστός ως ο Πατέρας του Κλασικού Φιλελευθερισμού.
Ο Λοκ αποτελεί τον κύριο αντιπρόσωπο του αγγλικού κινήματος του εμπειρισμού. Μαζί με τον Ντέιβιντ Χιουμ (1711-1776) και τον Τζωρτζ Μπέρκλεϋ (1684-1753) σχηματίζει το τρίπτυχο των φιλοσόφων του αγγλικού Διαφωτισμού και του επερχόμενου εμπειρισμού.
Η πολιτική του φιλοσοφία ότι ο λαός έχει το δικαίωμα της αντίστασης επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την Αμερικανική Επανάσταση, το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, την Γαλλική Επανάσταση καθώς και το πρώτο Σύνταγμα της Γαλλίας, και με αυτόν τον τρόπο τα Συντάγματα των περισσοτέρων φιλελευθέρων κρατών. Αυτή η πολιτική του φιλοσοφία είχε επιφανειακά τον χαρακτήρα μίας επιφανειακής επίδοσης. Είχε περιληφθεί σε δύο δοκίμια, που δημοσιεύθηκαν το 1690 με το συγκεκριμένο σκοπό να υπεραμυνθούν της επανάστασης. Από τα δοκίμια αυτά, το πρώτο όπου αντέκρουσε τον Filmer, είχε παραδοσιακό χαρακτήρα. Η δεύτερη διατριβή του όμως είχε τόση σημασία που δεν περιοριζόταν στα πράγματα του καιρού του. Ξεκινούσε από το παρελθόν, περνούσε όλη την περίοδο των εμφυλίων πολέμων, και διασταυρωνόταν με το έργο του Hooker, Ecclesiastical Polity, που συνόψιζε την πολιτική σκέψη της Αγγλίας ως την εποχή της παλινόρθωσης, και πριν από τη ρήξη μεταξύ κοινοβουλίου και βασιλιά. Χάρη στον Hooker, ο Locke γνώρισε όλη την μακρά παράδοση της μεσαιωνικής πολιτικής σκέψης, ως τον Θωμά Ακινάτη, όπου οι ηθικοί περιορισμοί της εξουσίας, η ευθύνη των ηγετών προς τις κοινότητες που κυβερνούν και η υποταγή της κυβέρνησης στους νόμους αποτελούσαν αξιώματα. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Locke ήταν στραμμένος προς το παρελθόν. Το κύριο χαρακτηριστικό της ιδιοφυΐας του δεν ήταν ούτε η ευρυθμία ούτε η λογική, αλλά ένας ασύγκριτος κοινός νους που μπόρεσε να περισυλλέξει τις σημαντικότερες πεποιθήσεις στη φιλοσοφία, την πολιτική, την ηθική και την παιδεία, όσες είχε κληροδοτήσει το παρελθόν στα φωτεινότερα πνεύματα της γενεάς του
1926 – Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 29 Αυγούστου 1926 από Μικρασιάτες γονείς. Πατέρας της ήταν ο Νίκος Γλύκατζης, Μικρασιάτης έμπορος και επιστάτης των κτημάτων της οικογενείας της μητέρας της Καλλιρόης, το γένος Ψαλτίδη, η οποία προερχόταν από πλούσια οικογένεια της Προύσας της Μικράς Ασίας. Αποφοίτησε από το Δ’ Γυμνάσιο Αθηνών και σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στην Κατοχή εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ και ήταν η υπεύθυνη μαθητριών του Παγκρατίου υπό την καθοδήγηση του Χρήστου Πασαλάρη. Κατά τα Δεκεμβριανά ακολούθησε τον ΕΛΑΣ Αθηνών στην υποχώρηση του από την Αττική, και επέστρεψε στον Βύρωνα μετά την Συμφωνία της Βάρκιζας.
Την περίοδο του 1950, ενώ ήταν φοιτήτρια του πανεπιστημίου εργάστηκε ως γνώστρια της γαλλικής γλώσσας στον κύκλο της βασίλισσας Φρειδερίκης. Μετά την αποφοίτησή της από την Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.
1931 – Στέλιος Καζαντζίδης. Γεννήθηκε στις 29 Αυγούστου 1931 στη Νέα Ιωνία Αττικής και ήταν γιος του Χαράλαμπου Καζαντζίδη με καταγωγή από τα Κοτύωρα (σημ. Ορντού) του Πόντου και της Γεσθημανής (Χατζίδαινας) με καταγωγή από την Αλάγια της νοτιοδυτικής Μικράς Ασίας. Ο πατέρας του υπήρξε χτίστης στο επάγγελμα και στα χρόνια της κατοχής οργανώθηκε στις τάξεις του ΕΛΑΣ και δούλεψε για την Επιμελητεία του Αντάρτη (ΕΤΑ). Στα χρόνια του εμφυλίου (1947) δολοφονήθηκε από παρακρατικούς αντικομμουνιστές.
Ο έφηβος Καζαντζίδης (13 ετών) αναγκάστηκε να εργαστεί σε διάφορες δουλειές.
Ο πρώτος άνθρωπος που εκτίμησε τη φωνή του ήταν κάποιο αφεντικό του, που καθώς τον άκουσε την ώρα της δουλειάς στο εργοστάσιο Έσπερος, του χάρισε μια κιθάρα. Δάσκαλος του Καζαντζίδη υπήρξε ο Στέλιος Χρυσίνης, ένας τυφλός συνθέτης.
Στα 1952, ο Καζαντζίδης κάνει το δισκογραφικό ντεμπούτο του με ένα τραγούδι του Απόστολου Καλδάρα. Το τραγούδι αυτό έφερε τον τίτλο “Για μπάνιο πάω”. Ήταν ένα τραγούδι γραμμένο για τον καύσωνα που επικρατούσε εκείνο το καλοκαίρι στην πρωτεύουσα. Ο δίσκος δεν πούλησε γιατί μιμήθηκε τη φωνή του Πρόδρομου Τσαουσάκη και η καριέρα του Στέλιου Καζαντζίδη θα έσβηνε πριν καλά καλά αρχίσει. Αυτός που μετά τον Χρυσίνη αντιλήφθηκε τις δυνατότητες της φωνής του ήταν ο συνθέτης Γιάννης Παπαϊωάννου. Το τραγούδι του Οι βαλίτσες γίνεται μεγάλη επιτυχία και το φαινόμενο Καζαντζίδης αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά. Ακολουθούν συνεργασίες με Χιώτη, Μητσάκη, Τσιτσάνη, Δερβενιώτη, Θεοδωράκη, Χατζιδάκι κ.α. ενώ σημαντικός είναι και ο αριθμός δικών του συνθέσεων.
Τον Οκτώβρη του 1965, Καζαντζίδης, Μαρινέλλα και Μανώλης Αγγελόπουλος προετοιμάζουν συναυλίες, που τελικά δεν θα πραγματοποιηθούν, αφού λίγους μήνες αργότερα ο Καζαντζίδης πήρε τη μεγάλη απόφαση να σταματήσει τις ζωντανές εμφανίσεις σε κέντρα. Αιτία είναι η αποστροφή του για την κατάσταση που επικρατούσε στα νυχτερινά κέντρα. Χαρακτηριστικά η Μαρινέλλα αναφέρει πως μόνο στο μαγαζί που ο Καζαντζίδης δούλευε απαγορευόταν (από τον ίδιο φυσικά) οι τραγουδίστριες να κάθονται στα τραπέζια των εύρωστων οικονομικά πελατών. Η αποχώρηση του Καζαντζίδη από το πάλκο, «…αποτελεί την πιο δραματική μορφή σιωπηλής διαμαρτυρίας απέναντι σε ένα αμείλικτο σύστημα διαπλοκής από νεόπλουτους θαμώνες, αφεντικά της δισκογραφίας και μπράβους της νύχτας…».
Ο Καζαντζίδης με τη Μαρινέλλα και τον ποδοσφαιριστή Μίμη Παπαϊωάννου φτάνουν στη Γερμανία για συναυλίες. Η υποδοχή που τους επιφυλάσσουν οι ομογενείς είναι συγκινητική. Μαζί τους ο νεαρός -τότε- δεξιοτέχνης του μπουζουκιού Χρήστος Νικολόπουλος. Την ίδια εποχή ο Καζαντζίδης και ο Χρήστος Κολοκοτρώνης (μουσική και στίχους αντίστοιχα) δημιούργησαν τον ύμνο της ΑΕΚ που ερμήνευσε ο Παπαϊωάννου: “Νικήστε, νικήστε”.
Είχε προηγηθεί στα 1959 δικαστική διαμάχη του Καζαντζίδη με την δισκογραφική εταιρεία COLUMBIA, με αφορμή τις μεγάλου μεγέθους πωλήσεις του τραγουδιού “Μαντουμπάλα”, πωλήσεις ρεκόρ, που την εποχή εκείνη άγγιξαν τις 100.000, όταν δεν υπήρχαν ούτε 40.000 πικάπ στην Ελλάδα. Στην άλλη όψη του ίδιου δίσκου περιλαμβάνεται το “Δυο πόρτες έχει η ζωή”, σε μουσική του ίδιου του Καζαντζίδη και στίχους της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου. Παρά τις χωρίς προηγούμενο πωλήσεις και τη στιγμή που η εταιρεία έβγαζε εκατομμύρια από το συγκεκριμένο δισκάκι, ο ίδιος ο τραγουδιστής πήρε λιγότερες από 1000 δραχμές. Αυτό συνέβη καθώς οι τραγουδιστές τότε πληρώνονταν ένα εφάπαξ ποσό για τον κάθε δίσκο και δεν λάμβαναν ποσοστά από τις πωλήσεις. Στον Καζαντζίδη χρωστούν πολλά οι σύγχρονοι τραγουδιστές, αφού πρώτος αυτός διεκδίκησε για τον κλάδο του ποσοστά και η προσπάθειά του είχε θετικό αποτέλεσμα. Σύμφωνα με τον Ζαμπέτα με μια κίνηση ο Καζαντζίδης “καθάρισε για όλο το συνάφι”.
Στα 1969 αποφασίζει να αποσυρθεί προσωρινά από τη δισκογραφία. Λίγο πριν ήταν που έκανε και την προσπάθεια να δημιουργήσει τη δική του εταιρεία, την “STANDAR” αλλά τα κατεστημένα συμφέροντα και η λογοκρισία στα χρόνια της Χούντας των Συνταγματαρχών δεν τον αφήνουν. Όπως χαρακτηριστικά έχει πει ο ίδιος, από την επιτροπή λογοκρισίας κόπηκε το 90% των τραγουδιών με βαρύ περιεχόμενο και μάλιστα τραγούδια όχι πολιτικά αλλά λαϊκά και ερωτικά.
Μετά τη μεταπολίτευση κυκλοφόρησε το άλμπουμ «Στην Ανατολή», σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη. Περιελάμβανε σπουδαία τραγούδια, όπως τα «Άπονες Εξουσίες», «Και δεν μίλησε κανείς», «Στην Ανατολή», ένας από τους καλύτερους δίσκους σύμφωνα με τον Μ.Θεοδωράκη που μποϋκοταρίστηκε. Το 1975 ήρθε το «Υπάρχω», σε συνεργασία με τους Νικολόπουλο και Πυθαγόρα. Τα τραγούδια που κυκλοφορούν πρώτα ως σαρανταπεντάρια ξεπουλάνε ενώ και ο LP δίσκος έχει ξεφύγει σε πωλήσεις μέχρι σήμερα. Ακολουθεί η δωδεκαετής “αποχή” του Καζαντζίδη για λόγους συγκρουσιακούς με την δισκογραφική του εταιρία. Στην πιο μεστή και δυνατή δισκογραφική στιγμή της καριέρας του ο Καζαντζίδης αποσύρεται και από τις ηχογραφήσεις. Η κόντρα του με τη Μίνος έλαβε πανελλήνιες διαστάσεις. Το 1986 με ειδική νομοθετική ρύθμιση καταργήθηκαν οι ισόβιες συμβάσεις στην Ελλάδα. Ο επόμενος δίσκος με τίτλο «Στον δρόμο της Επιστροφής», ξεπερνά σε πωλήσεις – μόνο στην ελληνική αγορά- τις 400.000 χιλιάδες. Το 1988 απεβίωσε η μητέρα του, Γεσθημανή. Γεννιέται ο ιστορικός “Ελεύθερος” στην Polygram. Οι επόμενοι δίσκοι του γίνονται χρυσοί και πλατινένιοι κάνοντας ρεκόρ πωλήσεων.
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, τραγούδησε δημιουργίες μεγάλων συνθετών (Μάνος Χατζιδάκις, Άκης Πάνου, Γιάννης Παλαιολόγου, Απόστολος Καλδάρας, Μανώλης Χιώτης, Μίκης Θεοδωράκης, Θοδωρής Δερβενιώτης, Νάκης Πετρίδης, Χρήστος Λεοντής, Τάκης Σούκας, Θανάσης Πολυκανδριώτης, Μπάμπης Μπακάλης, Χρήστος Νικολόπουλος, Γιώργος Μητσάκης, Βασίλης Τσιτσάνης, Σταύρος Ξαρχάκος, Μάνος Λοΐζος, Γιάννης Παπαϊωάννου, Γιώργος Ζαμπέτας κ.ά.) και στιχουργών (Κώστας Βίρβος, Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, Τάσος Λειβαδίτης, Δημήτρης Χριστοδούλου, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Πυθαγόρας, Σώτια Τσώτου, Χρήστος Κολοκοτρώνης, Ευάγγελος Ατραΐδης, Βάντα Κουτσοκώστα, Νίκος Λούκας, Λευτέρης Χαψιάδης, Χαράλαμπος Βασιλειάδης κ.α.)
Το 1982 παντρεύτηκε με τη Βάσω Κατσαβού.
Απεβίωσε στις 14 Σεπτεμβρίου του 2001, σε ηλικία 70 ετών, μετά από πολύχρονη αντιμετώπιση του καρκίνου. Ο Καζαντζίδης είχε αρνηθεί να γίνει η κηδεία του δημοσία δαπάνη. Η ταφή του έγινε στο Νεκροταφείο της Ελευσίνας, πλάι στον τάφο της μητέρας του Γεσθημανής, όπως το επιθυμούσε ο ίδιος, ενώ η κηδεία του εξελίχθηκε σε λαϊκό προσκύνημα. Μέχρι σήμερα ιδρύονται σύλλογοι για αυτόν και πολλοί δρόμοι φέρουν το όνομα του.
Θάνατοι
1533 – Αταχουάλπα. O Αταουάλπα (Κέτσουα: Atawallpa / Ισπανικά: Atahualpa, Atahuallpa, Atabalica, Atabalipa) ήταν ο 13ος και τελευταίος Αυτοκράτορας των Ίνκα, πριν από την κατάκτηση της αυτοκρατορίας από τους Ισπανούς κατακτητές (κονκισταδόρες) κατά τον 16ο αιώνα.
Γεννήθηκε το 1502 στο Κούσκο ή στο Καράνκουϊ. Ήταν γιος του Ουάινα Κάπακ ο οποίος υπήρξε Αυτοκράτορας των Ίνκα την περίοδο 1493-1525. Άνηκε στην Δυναστεία Άναν.
Ο Αταουάλπα ανήλθε στην εξουσία διαδεχόμενος τον αδερφό του Ουάσκαρ, έπειτα από πολεμική σύγκρουση των δύο στην οποία τελικά επικράτησε. Έγινε αυτοκράτορας τον Μάιο του 1532 και παρέμεινε στην θέση αυτή για έναν περίπου χρόνο, μέχρι δηλαδή και όταν τον σκότωσαν, αφού πρώτα τον είχαν φυλακίσει, οι Ισπανοί κονκισταδόρες υπό την ηγεσία του Φρανσίσκο Πισάρο, στις 26 Ιουλίου του 1533 στην πόλη Καχαμάρκα και σε ηλικία 31 ετών.
1922 – Ζορζ Σορέλ. Ο Ζορζ Σορέλ (Georges Eugène Sorel, 2 Νοεμβρίου 1847 – 29 Αυγούστου 1922) ήταν Γάλλος πολιτικός, συγγραφέας και θεωρητικός του επαναστατικού συνδικαλισμού. Αφού αποφοίτησε από την Πολυτεχνική Σχολή του Παρισιού, εργάστηκε ως μηχανικός είκοσι χρόνια αλλά από νέος είχε επιδοθεί σε πολιτικές και κοινωνικές μελέτες.
Έπειτα από μια μελέτη επί των εφαρμογών της ψυχοφυσικής και δυο βιβλία, που το ένα ήταν αφιερωμένο στη δίκη του Σωκράτη και το άλλο στη «βέβηλη μελέτη» της Αγίας Γραφής, επιδόθηκε στην πολιτική αρθρογραφία και διεύθυνε τα περιοδικά L’ere nouvelle, Le devenir social, Etudes socialistes. Προσεκτικός μελετητής του Μαρξ, απομακρύνθηκε από τις ρεφορμιστικές ερμηνείες της εποχής του και δέχτηκε αρκετές φιλοσοφικές ιδέες του Μπερξόν. Έτσι κατέληξε στη διατύπωση θεωριών για μια άμεση επέμβαση, αντίθετη τόσο προς το αστικό κοινοβουλευτικό καθεστώς όσο και προς τους συμβιβασμούς των ρεφορμιστών πολιτικών, κατευθυνόμενη από τους εργαζόμενους, σε μια επαναστατική δράση, που θα κινούνταν από μια ισχυρή ηθική δύναμη ενσαρκωμένη στους «επαναστατικούς μύθους». Κεντρικό θέμα της πολιτικής σκέψης του έγινε η οργάνωση και η άσκηση της προλεταριακής βίας, που την αντέτασσε στη δύναμη της εξουσίας και που αποτελούσε απόλυτη άρνηση του πολιτικού συμβιβασμού. Αυτή η έξαρση της βίας έφτασε να γίνει αυτοσκοπός και αποτέλεσε γέφυρα για την επίκριση της δημοκρατίας από τους εθνικιστικούς κύκλους που ανήκαν στην Action franyaise. Η συνάντηση αυτή με τη γαλλική μοναρχική δεξιά έγινε προοδευτικά μετά το 1910 και αποκορυφώθηκε με την προσχώρηση του Σ. στο Cercle Proudhon, που ίδρυσε ο Ζορζ Βαλουά. Γνωστότερα από τα έργα του είναι: Σκέψεις περί βίας (1908), Οι αυταπάτες της προόδου (1908), Η αποσύνθεση του μαρξισμού (1908).
1944 – Αττίκ. Γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν γιος της Εριθέλγης Ραπτάκη. Από την μητέρα του ήταν εγγονός του Δημητρίου Ραπτάκη, ιατρού και βουλευτή Κυθήρων στην Ιόνιο Βουλή, και της Κλεπάτρας Κορωναίου, αδελφής του στρατιωτικού Πάνου Κορωναίου. Μεγάλωσε στην Αίγυπτο, όπου παρακολούθησε μαθήματα μουσικής. Το 1907 φτάνει στο Παρίσι, για να σπουδάσει πολιτικές και οικονομικές επιστήμες – ως συνέχεια των σπουδών του στη Νομική Σχολή Αθηνών – όμως αποφάσισε να τις εγκαταλείψει γρήγορα για να γραφτεί στο Ωδείο του Παρισιού, όπου θα έχει καθηγητές τον Γκαμπριέλ Φωρέ, τον Καμίγ Σαιν-Σανς και τον Εμίλ Πεσάρ. Στο Παρίσι είχε εκδώσει περίπου 300 συνθέσεις, τραγούδια, μουσική για πιάνο, για οπερέτα, για μπαλέτο κ.ά. και έγινε ιδιαίτερα γνωστός. Συνεργάστηκε ως ηθοποιός με διάφορους θιάσους και συμμετείχε σε περιοδείες σε διάφορες χώρες ως το 1930, οπότε εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και δημιούργησε την περίφημη Μάνδρα του Αττίκ.
Λίγο πριν από τον θάνατό του πρωταγωνίστησε στην ταινία Χειροκροτήματα του Γιώργου Τζαβέλλα που είχε κάποια σχεδόν αυτοβιογραφικά στοιχεία. Στην ταινία αυτή ο Αττίκ, κουρασμένος από τις κακουχίες της Κατοχής και υπερβολικά μελοδραματικός, σε λίγα θύμιζε τη γεμάτη δυναμισμό και ευφυΐα προσωπικότητα του δημιουργού της «Μάντρας». Τραγούδια του συνθέτη στην ταινία απέδωσε η ηθοποιός Ζινέτ Λακάζ.
Λίγους μήνες μετά αυτοκτόνησε παίρνοντας υπερβολική δόση υπνωτικών χαπιών. Ένα επεισόδιο με έναν Γερμανό στρατιώτη που τον χτύπησε καθώς οδηγούσε το ποδήλατό του φαίνεται πως στάθηκε η αφορμή για μια προαναγγελθείσα αυτοκτονία, αποτέλεσμα κατάθλιψης στην οποία είχε περιπέσει.
Μοναδικά τραγούδησαν τα τραγούδια του η Κάκια Μένδρη (προπολεμικά) και η Δανάη (μεταπολεμικά), και οι δυο υπήρξαν τραγουδίστριες της Μάντρας και δικές του “ανακαλύψεις”. Η Στέλλα Γκρέκα είπε επανειλημμένως πως η ερμηνεία της Νινής Ζαχά στο δίσκο LP “Η Νινή Ζαχά στα ωραιότερα τραγούδια του Αττίκ” (1969) είναι η ιδανική ερμηνεία των τραγουδιών του.
