13 Ιουλίου 2023
Είναι η 194η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Υπολείπονται 171 ημέρες για τη λήξη του
🌅 Ανατολή ήλιου: 06:13 – Δύση ήλιου: 20:48 – Διάρκεια ημέρας: 14 ώρες 36 λεπτά
🌘 Σελήνη 25.4 ημερών
Χρόνια πολλά στους: Σάρα, Σάρρα και Ηλιόφωτο.
Γεγονότα
1863 – Υπογράφεται η συνθήκη του Λονδίνου, με την οποία επιλέγεται ως βασιλιάς της Ελλάδας ο Γεώργιος Α’ και ορίζεται ότι οι διάδοχοι του θα πρεσβεύουν το ορθόδοξο δόγμα, ενώ η ενηλικίωσή του, για να μην επαναληφθεί ο θεσμός της Αντιβασιλείας, ορίζεται αμέσως. Με την ίδια συνθήκη ορίζεται ότι τα γεωγραφικά σύνορα του Ελληνικού Βασιλείου θα εκτείνονται με την παραχώρηση – προσάρτηση της Επτανήσου, εφόσον θα συμφωνήσουν γι’ αυτό οι Μεγάλες Δυνάμεις και θα εκφραστεί σχετική ευχή από την Ιόνιο Βουλή.
Μετά την «υποχρεωτική» (ιδίως των Βρετανών) εκδίωξη του Όθωνα από τον θρόνο της Ελλάδας, έπρεπε να βρεθεί νέος ηγεμόνας για τη χώρα. Αρχικά οι Έλληνες, υπό τις βρετανικές διπλωματικές ίντριγκες, ήταν υπέρ του δευτερότοκου γιου της Βασίλισσας Βικτωρίας, Πρίγκιπα Αλφρέδου, αλλά οι Μεγάλες Δυνάμεις είχαν ήδη δεσμευτεί με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1832 να μην ανέλθει στο θρόνο της Ελλάδας γόνος καμιάς δικής τους βασιλικής οικογένειας. Έτσι, υπό την πίεση των άλλων Δυνάμεων αποφασίστηκε να δοθεί ο θρόνος στον Γεώργιο, δευτερότοκο γιο του μετέπειτα (1863) Βασιλιά της Δανίας Χριστιανού Θ΄, εκ του Οίκου των Σλέσβιχ-Χόλσταιν-Σόντερμπουργκ–Γκλύξμπουργκ (Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg), συνολικού κλάδου του Οίκου του Ολδεμβούργου (Oldenburg). Ο νέος βασιλικός οίκος του Γεωργίου Α΄ ήταν ο Βασιλικός Οίκος των Βασιλέων της Ελλάδας για τα επόμενα 111 χρόνια, από το 1863 έως την αλλαγή του πολιτεύματος σε Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία με το δημοψήφισμα του 1974.
1908 – Γυναίκες αθλήτριες αγωνίζονται για πρώτη φορά στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, στο Λονδίνο. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου συμμετείχαν 2008 αθλητές (1.971 άνδρες και 37 γυναίκες) από 22 χώρες. Τα περισσότερα μετάλλια κατέκτησε η Μεγάλη Βρετανία, συνολικά 146 (56-51-39), έναντι 47 (23-12-12) των ΗΠΑ και 25 της Σουηδίας (8-6-11).
Αυτοί ήταν οι τέταρτοι χρονολογικά σύγχρονοι Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες σε συμφωνία με τον πλέον αποδεκτό τετραετή κύκλο σε αντίθεση με τον εναλλακτικό τετραετές κύκλο των προτεινόμενων Ενδιάμεσων Αγώνων . Πρόεδρος της ΔΟΕ για αυτούς τους Αγώνες ήταν ο βαρόνος Pierre de Coubertin . Διαρκώντας συνολικά 187 ημέρες (ή έξι μήνες και τέσσερις ημέρες), αυτοί οι Αγώνες ήταν οι μεγαλύτεροι στη σύγχρονη ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Η διάρκεια των Θερινών Αγώνων ήταν 16 ημέρες το 1912, κυμαινόταν μεταξύ 15 και 18 ημερών από το 1928 έως το 1992 και ορίστηκε σε 17 ημέρες από το 1996 .
Στα αξιοσημείωτα είναι το γεγονός ότι η ρωσική ομάδα της σκοποβολής έφτασε στο Λονδίνο, όταν οι αγώνες είχαν τελειώσει. Αιτία; Οι 12 μέρες διαφοράς μεταξύ Ιουλιανού και Γρηγοριανού ημερολογίου, που ξέχασαν να υπολογίσουν οι Ρώσοι.
1930 – Το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου αρχίζει στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης με τον αγώνα Γαλλίας – Μεξικού (4-1). Ο γάλλος Λισιέν Λοράν πετυχαίνει το πρώτο γκολ στην ιστορία των παγκοσμίων κυπέλλων.
Η FIFA αποφάσισε η πρεμιέρα του νέου θεσμού να γίνει στην Ουρουγουάη, που ήταν η κάτοχος του ολυμπιακού χρυσού μεταλλίου και παράλληλα γιόρταζε τα 100 χρόνια από την ανεξαρτησίας της. Ήταν η πρώτη και μοναδική διοργάνωση Παγκοσμίου Κυπέλλου, που έγινε χωρίς προκριματικό γύρο. Η FIFA κάλεσε όλες τις εθνικές ομάδες – μέλη της να συμμετάσχουν, αλλά το ταξίδι στην άλλη άκρη της γης ήταν σχεδόν απαγορευτικό, κυρίως για τις ευρωπαϊκές ομάδες. Οι οικονομικές συνθήκες της εποχής ήταν δύσκολες, εξαιτίας και του Χρηματιστηριακού Κραχ το 1929.
Το Μάιο του 1930, δύο μήνες πριν από την πρεμιέρα της διοργάνωσης, καμία ομάδα δεν είχε δηλώσει συμμετοχή. Θορυβημένος ο Πρόεδρος της FIFA, Ζιλ Ριμέ, παρενέβη κι έπεισε την κυβέρνηση της Ουρουγουάης να καλύψει τα έξοδα των ομάδων. Παρά τη θετική ανταπόκριση της διοργανώτριας χώρας, μόνο τέσσερεις ευρωπαϊκές ομάδες έκαναν το διαρκείας τριών εβδομάδων θαλάσσιο ταξίδι για το Μοντεβιδέο
Τελικά, 13 ομάδες θα λάβουν μέρος στο 1o Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου και θα γράψουν ιστορία: Βέλγιο, Γαλλία, Ρουμανία και Γιουγκοσλαβία από την Ευρώπη, Ουρουγουάη, Αργεντινή, Χιλή, Μεξικό, Περού, Βραζιλία, Βολιβία, ΗΠΑ και Παραγουάη από την Αμερική. Οι ομάδες χωρίστηκαν σε 4 ομίλους και ο πρώτος κάθε ομίλου θα περνούσε στα ημιτελικά της διοργάνωσης. Όλοι οι αγώνες έγιναν στην πρωτεύουσα της Ουρουγουάης, Μοντεβιδέο, και στα γήπεδα Σεντενάριο, Ποσίτος και Πάρκε Σεντράλ.
Η διοργάνωση ξεκίνησε στις 3 μετά το μεσημέρι της 13ης Ιουλίου 1930 με δύο αγώνες. Η Γαλλία νίκησε 4-1 το Μεξικό, με τον γάλλο Λισιέν Λοράν να επιτυγχάνει το παρθενικό γκολ σε Παγκόσμιο Κύπελλο, ενώ οι ΗΠΑ επικράτησαν 3-0 του Βελγίου. Τα 5 γκολ που σημειώθηκαν στον αγώνα Γαλλίας – Μεξικού παρέμειναν τα περισσότερα για εναρκτήριο αγώνα Μουντιάλ έως το 2006, οπότε το σχετικό ρεκόρ καταρρίφθηκε στον αγώνα Γερμανίας – Κόστα Ρίκα 4-2. Στα ημιτελικά συναντήθηκαν η Αργεντινή με τις ΗΠΑ και η Ουρουγουάη με τη Γιουγκοσλαβία. Ουρουγουάη και Αργεντινή προκρίθηκαν στον τελικό με το ίδιο σκορ, το χορταστικό 6-1 επί των αντιπάλων τους. Ο τελικός έγινε στις 30 Ιουλίου στο επιβλητικό Σεντενάριο του Μοντεβιδέο, ενώπιον 93.000 θεατών. Η Ουρουγουάη σήκωσε το πρώτο Κύπελλο, νικώντας στον τελικό την Αργεντινή με 4-2, ανατρέποντας το εις βάρος της 2-1 του πρώτου ημιχρόνου. Τα γκολ σημείωσαν: 12′ Δοράδο (Ο), 20′ Πεουσέλε (Α), 37′ Στάμπιλε (Α), 58′ Σέα (Ο), 68′ Ιριάρτε (Ο) και 89′ Κάστρο (Ο).
Παρά την απουσία των μεγάλων ευρωπαϊκών ομάδων, η διοργάνωση πέτυχε εισπρακτικά. Οι εισπράξεις ανήλθαν στα 280.000 δολάρια, ποσό από το οποίο οι ουρουγουανοί έβγαλαν και κέρδος.
1972 – Ο καλαθοσφαιριστής του Ηρακλή Αριστείδης Μούμογλου επιτυγχάνει 145 πόντους κατά τη διάρκεια του αγώνα της ομάδας του με τον ΒΑΟ και δημιουργεί ρεκόρ όλων των εποχών στην Α’ Κατηγορία του μπάσκετ. Ο αγώνας λήγει με σκορ 170-94.
«Το ημερολόγιο γράφει 13 Ιουλίου του 1972. Ο Ηρακλής υποδέχεται στο Παλέ ντε Σπορ τον ΒΑΟ για την τελευταία αγωνιστική του Πρωταθλήματος Θεσσαλονίκης. Το ματς μπορεί να μην έχει βαθμολογική σημασία, ωστόσο όλοι στην Γηραιό το περιμένουν πώς και πώς. Πρώτος και καλύτερος ο Αριστείδης Μούμογλου, ο ηγέτης του Ηρακλή και ένας από τους μεγαλύτερους σκόρερ της εποχής. Ο ίδιος έχει βάλει ένα στόχο: να περάσει τον Τάκη Μάγλο, ο οποίος αγωνίζεται στο Παγκράτι και να γίνει εκείνος ο πρώτος σκόρερ της σεζόν στη χώρα. Η επιθυμία του αυτή γίνεται γνωστή σ’ όλους τους παίκτες του Ηρακλή, οι οποίοι βάζουν τα δυνατά τους για να τον στηρίξουν. Το ματς ξεκινάει δυνατά και ο Αριστείδης Μούμογλου βάζει το ένα καλάθι πίσω από το άλλο. Σύμφωνα με το φύλλο αγώνος, το πρώτο ημίχρονο λήγει με τον ίδιο να πετυχαίνει 52 πόντους.
Αυτό, όμως, που συμβαίνει στο δεύτερο ημίχρονο δεν το χωράει ανθρώπινος νους. Σκοράρει 93 ολόκληρους πόντους από τους συνολικά 109 της ομάδας και διαμορφώνει το τελικό 172-94! Ο αγώνας τελειώνει με τον Μούμογλου να έχει πετύχει συνολικά 145 πόντους, σκοράροντας 72 εύστοχα δίποντα. Το κατόρθωμά του είναι, ακόμη πιο μεγάλο, αν αναλογιστεί κανείς, πως εκείνη την εποχή στο μπάσκετ δεν είχε θεσμοθετηθεί ακόμη το τρίποντο. Μόλις κατάφερε, όχι απλά να ξεπεράσει τον Μάγλο αλλά να γίνει ο μπασκετμπολίστας με τους περισσότερους πόντους σ’ ένα μόνο ματς στην ιστορία του αθλήματος στη χώρα.
Το ρεκόρ του παραμένει ακόμη μέχρι σήμερα άπιαστο. Οι μόνοι που προσπάθησαν να προσεγγίσουν, έστω κι από μακριά την επίδοση αυτή, ήταν ο Παναγιώτης Γιαννάκης και ο Νίκος Γκάλης, σ’ εκείνο το αλησμόνητο ματς μεταξύ του Ιωνικού και του Άρη τη σεζόν 1980/81 που έληξε 113-114 και στο οποίο ο πρώτος πέτυχε 73 πόντους και ο δεύτερος 62.
48 χρόνια μετά. Ο Αριστείδης Μούμογλου, σε ηλικία 77 ετών, ζει μόνιμα στη Θεσσαλονίκη και κάθε πρωινό μαζεύεται με την παρέα του που αποτελείται κυρίως από πρώην μπασκετμπολίστες της πόλης, σε μια καφετέρια απέναντι από τον Λευκό Πύργο για να θυμηθούν τα παλιά και να σχολιάσουν το σήμερα του ελληνικού μπάσκετ.
Τα χρόνια μπορεί να έχουν περάσει, ο άλλοτε μπασκετμπολίστας του Ηρακλή να μην έχει πια το χαρακτηριστικό του μουστάκι, ωστόσο, το ανάστημά του θυμίζει ακόμη την ιστορία ενός από τους καλύτερους αθλητές που έχουν περάσει ποτέ από τη χώρα.» (Πηγή: www.sport24.gr. Ημερομηνία ανάρτησης 27.11.2021)
1978 – Η κομμουνιστική Αλβανία του Ενβέρ Χότζα διακόπτει τις διπλωματικές σχέσεις της με την Κίνα και βυθίζεται στην απομόνωση.
Η ρήξη Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας και Σοσιαλιστικής Λαϊκής Δημοκρατίας της Αλβανίας στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’70, αποτέλεσε το τελειωτικό χτύπημα στην πρώτη μαζική και παγκοσμίου επιπέδου προσπάθεια ανασυγκρότησης του κομμουνιστικού κινήματος του 20ού αιώνα (το κύρος του οποίου είχε μειώσει η επιβολή του σύγχρονου ρεβιζιονισμού ιδίως στη Σοβιετική Ένωση, από τα μέσα της δεκαετίας του ’50). Κι αυτό γιατί, τα νεοπαγή μαρξιστικά-λενινιστικά κόμματα απανταχού της γης, κατ’αρχάς, στερήθηκαν ενός υπαρκτού “στρατοπέδου” και μιας αναφοράς, ότι τα όσα έλεγαν μπορούσαν να γίνουν πράξη. Κλήθηκαν, μάλιστα, να τοποθετηθούν επί κορυφαίων ιδεολογικών ζητημάτων, όπως, για παράδειγμα, το αν οι διακρατικές σχέσεις μιας χώρας στην οποία ηγείται ένα κομμουνιστικό κόμμα, είναι δυνατό να αποτελούν λόγο ρήξης με κομμουνιστικά κόμματα άλλων χωρών. Παρότι το κομμουνιστικό κίνημα είχε απαντήσει αρνητικά ήδη από τη δεκαετία του ’30, όταν το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότοφ έδειχνε πως, όταν εξυπηρετείται α) η αποτροπή διολίσθησης σε ιμπεριαλιστικό πόλεμο, και β) η υπόθεση της επανάστασης περισσότερο από τον ιμπεριαλισμό, δεν υπάρχει πρόβλημα, το ζήτημα αυτό ξανατέθηκε 40 χρόνια μετά. Και μάλιστα, σε συνθήκες όπου το κομμουνιστικό κίνημα δεν ήταν πια τόσο ισχυρό. Αυτό το δίλημμα τέθηκε επιτακτικά από το Κόμμα Εργασίας Αλβανίας. Με δραματικές επιπτώσεις, αφού η επιλογή οποιασδήποτε απάντησης σε αυτό το δίλημμα, αντικειμενικά οδηγούσε σε διάσπαση, σε επιλογή ενός ακόμα μικρότερου στρατοπέδου.
1989 – Ο πρώην πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου παντρεύεται σε τρίτο γάμο την αεροσυνοδό της Ολυμπιακής Αεροπορίας, Δήμητρα Λιάνη, στο ναό της Ελευθερώτριας στην Πολιτεία, μετά από ένα θυελλώδες ειδύλλιο που αναστάτωσε την ελληνική και τη διεθνή κοινή γνώμη.
Στις 13 Ιουλίου 1989, ο 70χρονος Ανδρέας και η 35χρονη Δήμητρα παντρεύονται, αφού πλέον είχε εκδοθεί και το διαζύγιο με τη Μαργαρίτα. Όπως έλεγε ο ίδιος χαριτολογώντας, το «αποκατέστησε το κορίτσι»! Ο γάμος τους θα γίνει στην Ελευθερώτρια της Πολιτείας και θα είναι το κοσμικό γεγονός της χρονιάς. Ο γάμος, ωστόσο, δεν καταλάγιασε ούτε μια στιγμή το σάλο που δημιουργήθηκε γύρω από αυτή τη σχέση. Για την ακρίβεια είναι ένας σάλος… διαρκείας που κόπασε μόνο πολλά χρόνια μετά το θάνατο του πρώην πρωθυπουργού.
Δείτε περισσότερα στο link που ακολουθεί: 13 Ιουλίου1989 – Ο 70χρονος Παπανδρέου νυμφεύεται την 35χρονη Λιάνη
Γεννήσεις
1916 – Δέσπω Διαμαντίδου. Η Διαμαντίδου γεννήθηκε στην Καστέλλα του Πειραιά, όπου και μεγάλωσε. Ήταν εγγονή του μηχανικού Σπυρίδωνα Κριτσιλή (ή Κριτσίλη), ο οποίος διατέλεσε πολλές φορές και βουλευτής. Κατά τα παιδικά της χρόνια υπήρξε στενή φίλη του -επίσης Πειραιώτη- Γιάννη Τσαρούχη, ο οποίος ως αρκετά μεγαλύτερός της, την είχε υπό την φροντίδα του. Αργότερα, η οικογένειά της μετακόμισε στην Αθήνα, στο Κολωνάκι και η Διαμαντίδου πήγε στη Γερμανική Σχολή Αθηνών, από όπου και αποφοίτησε.
Η Δέσπω Διαμαντίδου είχε ιδιαίτερη αγάπη στη μελέτη και τα βιβλία, καταφεύγοντας σε αυτά με κάθε ευκαιρία, αφού κατά δήλωσή της διάβαζε συνολικά πέντε ως έξι ώρες καθημερινά, ακόμα και ανάμεσα στις παραστάσεις. Μιλούσε τέσσερις ξένες γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά και ρωσικά), κάτι που τη βοήθησε στη μετάφραση πλήθους ξένων θεατρικών έργων, με την οποία επίσης ασχολήθηκε, χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία.
Από τον γάμο της με τον επίσης ηθοποιό Ανδρέα Φιλιππίδη απέκτησε ένα γιο.
Την άνοιξη του 1967 η Δέσπω Διαμαντίδου είχε συμμετάσχει σε θεατρική περιοδεία στις ΗΠΑ ανεβάζοντας το έργο “Illya Darling” (θεατρική μεταφορά της ταινίας “Ποτέ την Κυριακή”) στο Θέατρο Μπρόντγουεϊ της Νέας Υόρκης[8]. Κατά τη διάρκεια της εκεί παραμονής της έγινε στην Ελλάδα το απριλιανό πραξικόπημα. Η Διαμαντίδου αποφάσισε να μην ξαναγυρίσει στην Ελλάδα υπό αυτές τις συνθήκες και παρέμεινε “εξόριστη” στις ΗΠΑ ως τη μεταπολίτευση, αφού γύρισε στην Ελλάδα μόλις αργά το καλοκαίρι του 1974.
Αξιοσημείωτη στο πλαίσιο της παρουσίας της στις ΗΠΑ είναι η συμμετοχή της το 1975 στην ταινία του Γούντι Άλεν «Ο Ειρηνοποιός», υποδυόμενη τη μητέρα του πρωταγωνιστή.[9] Σταθμό στην καριέρα της αποτέλεσε η συμμετοχή της το 1960 στην ταινία Ποτέ την Κυριακή του Αμερικανού σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν με πρωταγωνίστρια τη Μελίνα Μερκούρη.
Κηδεύτηκε στις 24 Φεβρουαρίου του 2004 στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.
1942 – Χάρισον Φορντ (Harrison Ford, 13 Ιουλίου 1942) είναι Αμερικανός ηθοποιός. Είναι γνωστός για τους ρόλους του ως Χαν Σόλο στην αρχική τριλογία Ο Πόλεμος των Άστρων και ως Ιντιάνα Τζόουνς στην ομότιτλη σειρά ταινιών. Η καριέρα του εδώ και τέσσερις δεκαετίες περιλαμβάνει ρόλους σε αρκετές εισπρακτικές επιτυχίες όπως Εργαζόμενο Κορίτσι (Working Girl, 1988), Αθώος Μέχρι Αποδείξεως του Εναντίου (Presumed Innocent, 1990), Ο Φυγάς (The Fugitive, 1993), Air Force One (1997) και Ένοχο Μυστικό (What Lies Beneath, 2000).
Έχει λάβει μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου το 1995 για την ταινία Μάρτυρας Εγκλήματος (Witness) και τέσσερις υποψηφιότητες για Χρυσή Σφαίρα. Το 2002 στην απονομή των Χρυσών Σφαιρών βραβεύτηκε με το βραβείο συνολικής προσφοράς Cecil B. DeMille. Οι συνολικές εισπράξεις των ταινιών του στο αμερικανικό box office αγγίζουν τα 4,9 δισεκατομμύρια δολάρια, τοποθετώντας τον στην 2η θέση.
1944 – Έρνε Ρούμπικ (Ernő Rubik) είναι Ούγγρος καθηγητής αρχιτεκτονικής, γλύπτης και εφευρέτης. Είναι κυρίως γνωστός γιατί εφήυρε διάφορα μηχανικά παζλ, όπως τον Κύβο του Ρούμπικ. Γεννήθηκε στη Βουδαπέστη στις 13 Ιουλίου του 1944. Ο πατέρας του ήταν μηχανικός σε αεροπλάνα και η μητέρα του ποιήτρια. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης Műszaki Egyetem από όπου αποφοίτησε το 1967 και στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων και στη γλυπτική. Από το 1971 μέχρι το 1975 δούλεψε ως αρχιτέκτονας και στη συνέχεια έγινε καθηγητής στο Κολλέγιο Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βουδαπέστης Iparművészeti Főiskola.
Στις αρχές της δεκαετίας του ΄80 άρχισε να εκδίδει μια εφημερίδα για “game and puzzle”, την …És játék (“…and games”), ίδρυσε το Rubik Stúdió όπου σχεδίαζε έπιπλα και παιχνίδια και το 1987 έγινε τακτικός καθηγητής. Το 1990 έγινε πρόεδρος της Ουγγρικής Ακαδημίας Μηχανικών (Hungarian Engineering Academy)(Magyar Mérnöki Akadémia) και ίδρυσε το Διεθνές Ίδρυμα Ρούμπικ (International Rubik Foundation) για την υποστήριξη ταλαντούχων νέων μηχανικών και βιομηχανικούς σχεδιαστές. Επίσης είναι μέλος της USA Science and Engineering Festival’s Advisory Board.
Θάνατοι
1951 – Άρνολντ Σένμπεργκ (Arnold Schönberg, 13 Σεπτεμβρίου 1874 – 13 Ιουλίου 1951) ήταν Αυστριακός συνθέτης, του οποίου η δράση συνδέθηκε με το μουσικό εξπρεσιονιστικό κίνημα όπως αυτό εκφράστηκε στην γερμανική ποίηση και τέχνη, ενώ στην συνέχεια αναδείχθηκε επικεφαλής της Δεύτερης Σχολής της Βιέννης.
Ο Άρνολντ Σένμπεργκ είναι ιδιαίτερα γνωστός για την ανανέωση που έφερε από μορφολογικής κι εκφραστικής πλευράς, στη γερμανική ρομαντική μουσική παράδοση, η οποία είχε σημαδευτεί έντονα από το έργο των Γιοχάνες Μπραμς και Ρίχαρντ Βάγκνερ. Η μεγαλύτερη συνεισφορά του Σένμπεργκ ωστόσο θεωρείται η επέκταση των ορίων της τονικότητας και κυρίως, η εισαγωγή της ατονικότητας. Είναι διάσημος για την θεμελίωση της δωδεκαφθογγικής τεχνικής, μιας μεθόδου με ευρύτατη επίδραση στην Σύγχρονη κλασική μουσική. Η μέθοδος αυτή αφορά στον χειρισμό ταξινομημένων σειρών από φθόγγους της χρωματικής δωδεκαφθογγικής κλίμακας, γι’ αυτό και θεωρείται ότι έθεσε τις βάσεις για την ανάπτυξη της σειραϊκής μουσικής. Ο Άρνολντ Σένμπεργκ επεξεργάστηκε επίσης τον όρο εξελικτική ποικιλία, καθώς υπήρξε ο πρώτος συνθέτης ο οποίος εφάρμοσε τρόπους επεξεργασίας των μουσικών μοτίβων χωρίς την κυριαρχία μιας κεντρικής μελωδικής ιδέας.
Ο Άρνολντ Σένμπεργκ υπήρξε επίσης ζωγράφος και σημαντικότατος θεωρητικός της μουσικής, ενώ επίσης τεράστια υπήρξε η επίδρασή του στη διδασκαλία της σύνθεσης. Αν και ο ίδιος δεν είχε κάποιον επίσημο δάσκαλο, πλην του φίλου του κι αργότερα συγγενή του Αλεξάντερ φον Τσεμλίνσκυ, ο οποίος τον βοηθούσε στη μελέτη της σύνθεσης, ο Άρνολντ Σένμπεργκ είχε μια αξιόλογη σειρά από μαθητές, μεταξύ των οποίων ο Άλμπαν Μπεργκ, ο Άντον Βέμπερν, ο Τζων Κέιτζ, ο Λου Χάρισον και ο Ντέιβιντ Βαν Βακτορ. Πολλές από τις πρακτικές του Άρνολντ Σένμπεργκ, συμπεριλαμβανομένης της μορφοποίησης της συνθετικής μεθόδου και τη συνήθειάς του να προσκαλεί το κοινό μέσω των έργων του, ώστε να προσεγγίζουν τη μουσική αναλυτικά, απηχούν την αβάν-γκαρντ μουσική σκέψη των αρχών του 20ού αιώνα. Οι πολεμικές του απόψεις σε σχέση με ζητήματα της ιστορίας της μουσικής και της αισθητικής υπήρξαν κρίσιμα για τη διαμόρφωση του έργου πολλών σημαντικών μουσικολόγων και μουσικοκριτικών, συμπεριλαμβανομένων των Τέοντορ Αντόρνο, Τσαρλς Ρόουζεν και Καρλ Νταλχάους. Το αρχειακό υλικό του Άρνολντ Σένμπεργκ έχει συγκεντρωθεί και βρίσκεται στο Κέντρο Άρνολντ Σένμπεργκ στη Βιέννη.
1965 – Φώτης Κόντογλου (Αϊβαλί, Οθωμανική Αυτοκρατορία, 8 Νοεμβρίου 1895 – Αθήνα, 13 Ιουλίου 1965), γεννημένος με το επώνυμο Αποστολέλης, ήταν Έλληνας Μικρασιάτης λογοτέχνης και ζωγράφος. Αναζήτησε την «ελληνικότητα», δηλαδή μία αυθεντική έκφραση, επιστρέφοντας στην ελληνική παράδοση, τόσο στο λογοτεχνικό όσο και στο ζωγραφικό του έργο. Είχε ακόμη σημαντικότατη συμβολή στον χώρο της βυζαντινής εικονογραφίας. Σήμερα θεωρείται ως ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της «Γενιάς του ’30». Μαθητές του ήταν ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Νίκος Εγγονόπουλος, κ.ά.
2000 – Στέλιος Τατασόπουλος (Κωνσταντινούπολη 1908 – Αθήνα 13 Ιουλίου 2000) ήταν Έλληνας σκηνοθέτης και παραγωγός του κινηματογράφου. Από τις πιο σημαντικές ταινίες του θεωρούνται η Κοινωνική σαπίλα (1932) και η Μαύρη Γη (1952), η οποία πήρε το Α’ Βραβείο των Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου και την πρώτη τιμητική διάκριση του Διεθνούς Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1973, ενώ τιμήθηκε και σε Διεθνές Φεστιβάλ της Σοβιετικής Ένωσης.
Ο Τατασόπουλος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου και έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του, μεγαλώνοντας σε μια οικογένεια με τέσσερα ακόμη αδέλφια. Μετά την μικρασιατική καταστροφή όλη η οικογένεια μετακόμισε στην Αθήνα, όπου ο ίδιος ξεκίνησε τις σπουδές του στο θέατρο με δασκάλους τους Δημήτρη Ροντήρη, Αιμίλιο Βεάκη και Δημήτρη Γιαννίδη και κινηματογράφο στη σχολή των αδελφών Γιαζιάδη. Το 1929 έφυγε για το Παρίσι, όπου συνέχισε τις σπουδές του στον κινηματογράφο.
Το 1931 επέστρεψε στην Ελλάδα και έγραψε και σκηνοθέτησε την νεορεαλιστική βουβή ταινία «Κοινωνική σαπίλα» με πρωταγωνιστές τον ίδιο και τους Δανάη Γρίζου, Κίμωνα Σπαθόπουλο και Τζόλυ Γαρμπή, η οποία θεωρείται σύμφωνα με την ιστορικό του ελληνικού κινηματογράφου Αγλαΐα Μητροπούλου ότι είναι το πρώτο δείγμα κοινωνικής κριτικής στον ελληνικό κινηματογράφο.
Το 1933 ξαναγύρισε στο Παρίσι για να συνεχίσει πάλι τις σπουδές του όπου πήρε το δίπλωμά του το 1937 ενώ παραλλήλα εργαζόταν σαν τεχνικός και βοηθός σκηνοθέτη. Με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1939 αναγκάζεται να επιστρέψει στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια της Γερμανική Κατοχής, ίδρυσε το «Σωματείο Καλλιτεχνών Κινηματογράφου» μαζί με τους Γιώργο Φούντα και Μιχάλη Νικολινάκο.
Το 1952 ο Τατασόπουλος γύρισε τη δεύτερη κοινωνική ταινία του «Μαύρη γη» σε σενάριο του συγγραφέα Νίκου Σφυρόερα και πρωταγωνιστές τον Γιώργο Φούντα, την Φρόσω Κοκόλα, και τον Κώστα Δούκα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 άρχισε να σκηνοθετεί και κωμικές ταινίες, όπως είναι η «Μήτρος και Μητρούσης στην Αθήνα» και «Τα ντερβισόπαιδα» με πρωταγωνιστές τους Θανάση Βέγγο και Φραγκίσκο Μανέλλη. Συνολικά ο Τατασόπουλος σκηνοθέτησε 27 ταινίες με την τελευταία του να είναι το 1972 με τίτλο «Πως καταντήσαμε Σωτήρη!..» και με πρωταγωνιστές τους Νίκο Σταυρίδη, Νίκο Τσούκα, Νίτσα Μαρούδα και Μαρίκα Κρεββατά.
Πηγές: Σαν σήμερα, el.wikipedia
AgrinioStories | Επιμέλεια Λ.Τ
