«Ακολούθως ο κ. Δημαρχών προτείνει όπως…
απευθυνθή εγκάρδιος χαιρετισμός
προς τον Μεγάλον Ηγέτην της Μεγάλης Βρεττανίας κ. Τσώρτσιλ»
Ο Τσώρτσιλ Αγρινιώτης,
με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου
14 Μαρτίου 1945 | Δημαρχών: Ηλίας Σαγεώργης
Επιμέλεια κειμένου Λευτέρης Τηλιγάδας
Από τις 14 Σεπτέμβρη 1944 έως τις 14 Μάρτη του 1945 επιχειρήθηκε στο Δήμο Αγρινίου μια άλλη αυτοδιοίκηση, μια άλλη αντίληψη από αυτή που υπηρετήθηκε από την ίδρυση του ελληνικού κράτους μέχρι και τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. «Το Ελληνικό Κράτος που βγήκε μέσα από το μεγάλο λαϊκό αγώνα του 1821», αναφέρει η εισηγητική έκθεση του «Κώδικα Αυτοδιοίκησης και Λαϊκής Δικαιοσύνης για τη Στερεά Ελλάδα», «στάθηκε οργανισμός απόλυτης συγκέντρωσης και διαχείρισης όλης της εκτελεστικής εξουσίας από τη Μοναρχία και την Κομματική φαυλοκρατία κάθε εποχής, που κυβερνούσε με την έγκρισή της τον τόπο. Η παλιά κοινότητα που συνένωνε το λαό ενάντια στη σκλαβιά, ο ελληνικός λαϊκός αγώνας κατάντησε σωστή σκιά».
Σε όλη τη διάρκεια αυτών των έξι μηνών και δεκαεφτά ημερών που κράτησε η Λαϊκή – ΕΑΜική τοπική Αυτοδιοίκηση στην πόλη του Αγρινίου, η Δημοτική Αρχή στάθηκε και λειτούργησε «πάνω από κάθε διάκριση και τοποθέτηση των κατοίκων»[1], σε μια εναγώνια προσπάθεια να οργανώσει αυτούς τους πρώτους μήνες της εξόδου του τόπου από την καταστροφή, που άφησε πίσω της η πιο αδυσώπητη και αιματηρή κατοχή της σύγχρονης ιστορίας της.
Αυτές οι διακόσιες περίπου «αλκυονίδες μέρες» μέσα στον πιο δύσκολο μετακατοχικό χειμώνα καταργήθηκαν απότομα με ένα τόμιγκαν, το οποίο διέταξε τον εκλεγμένο δήμαρχο αυτής της περιόδου, τον Θανάση Κακογιάννη, να εγκαταλείψει το Δημαρχείο
«Το πρωί της 31ης Μαρτίου του 1945, ένα ένοπλο τμήμα της αγγλικής στρατιωτικής δύναμης», που στρατοπέδευε έξω από την πόλη, «ανέβηκε στο Δημαρχείο. Ο επικεφαλής Άγγλος αξιωματικός με το τόμιγκαν προτεταμένο μπήκε χωρίς καμιά διατύπωση και έστω τυπική προειδοποίηση στο γραφείο του Δημάρχου και ζήτησε, πάντα με προτεταμένο το όπλο του, από το Δήμαρχο και το Γενικό Γραμματέα του Δήμου να εγκαταλείψουν το Δημαρχείο. Και αυτό, ενώ είχε αναλάβει την εξουσία η ελληνική κυβέρνηση, που ήταν βέβαια η αρμόδια να επέμβει για τη διατήρηση ή την κατάργηση μιας λαοπρόβλητης δημοτικής αρχής, η οποία είχε αναλάβει τη διοίκηση του Δήμου με τη θέληση των κατοίκων της πόλης ύστερα από εκλογές». Και ενώ με αυτό τον τρόπο οι Άγγλοι ανέτρεψαν την ΕΑΜική αυτοδιοίκηση του Δήμου Αγρινίου λίγες μέρες πριν, η κυβέρνηση του Πλαστήρα, δείχνοντας τις φιλοβρετανικές της προτιμήσεις, διόρισε Δήμαρχο Αγρινίου το συντηρητικό δικηγόρο Ηλία Σαγιώργη.
Στη σελίδα 451 του βιβλίου των Πρακτικών εκείνης της περιόδου υπάρχει μια πράξη, η οποία δεν φέρει αύξοντα αριθμό, αλλά αναγράφει ημερομηνία συνεδρίασης την 14η Μαρτίου του ‘45 και καταγράφει τις διαδικασίες και τις αποφάσεις του διορισμένου Δημοτικού Συμβουλίου από την κυβέρνηση Πλαστήρα.
«Πρακτικά
Συνεδριάσεων Δημοτικού Συμβουλίου Αγρινίου
»Συνεδρίαση της 14ης Μαρτίου 1945 | Δημαρχών: Ηλίας Σαγεώργης | Παρόντες Δημοτικοί Σύμβουλοι – Προεδρεύων: Β. Παπαϊωάννου. | Μέλη: Χρ. Σαλάπας, Κ. Ανδρικόπουλος, Κ. Κιτσοπάνος, Αθ. Παπαλέξης, Γ. Σταθόπουλος, Γ. Λουρόπουλος, Αθ. Τζάνης, Δ. Ματραλής, Σ. Αυδής.
»Υπαρχούσης απαρτίας άρχεται η συνεδρίασις.
»Ο κ. Δημαρχών εισηγείται όπως το Δημοτικόν Συμβούλιον, επειδή η παλαιά Δημοτική Επιτροπή δεν δύναται να λειτουργήση ως σώμα, εκ του γεγονότος ότι έπαυσαν να είναι μέλη της Δημοτικοί Σύμβουλοι και εξάλλου ήδη το πρώτον συνέρχεται εις συνεδρίασιν το συμβούλιον μετά την απελευθέρωσιν, προβή τούτο εις την εκλογήν των μελών της Δημαρχιακής του Δήμου Επιτροπής.
»Το Δημοτικόν Συμβούλιον, λαβόν υπ’ όψει την εισήγησην του κ. Δημαρχούντος και τας σχετικάς διατάξεις του Κώδικος της Δημοτικής και Κοινοτικής Νομοθεσίας αποφασίζει: εκλέγει διά μυστικής διά ψηφοδελτίων ψηφοφορίας μέλη της Δημαρχιακής Επιτροπής τελουμένης κατά Νόμον υπό την προεδρίαν του κ. Δημάρχου τους Δημοτικούς Συμβούλους Β. Παπαϊωάννου, Χρ. Σαλάπαν και Κ. Ανδρικόπουλον.
»Της ούτω ληφθείσης αποφάσεως συνετάχθη η υπ. αριθ. 1 πράξις.
»Ακολούθως ο κ. Δημαρχών προτείνει όπως επί τη αναλήψει εκ νέου των καθηκόντων του Δημοτικού Συμβουλίου, απευθυνθή εγκάρδιος χαιρετισμός προς τον Μεγάλον Ηγέτην της Μεγάλης Βρεττανίας κ. Τσώρτσιλ, όστις και ν’ ανακηρυχθή επίτιμος δημότης Αγρινίου.
»Το Δημοτικόν Συμβούλιον εγκρίνει παμψηφεί την πρότασιν του κ. Δημαρχούντος. Συνετάχθη η υπ. αριθ. 2 πράξις.
»Παρακαλεί επίσης ο κ. Δημαρχών να εξουσιοδοτηθή παρά του Δημοτικού Συμβουλίου, ίνα αποσταλή ψήφισμα προς τον κ. Πρόεδρον της Κυβερνήσεως, διά τον αυτόν σκοπόν.
»Το Συμβούλιο εγκρίνει.»
Το συμβούλιο ενέκρινε, το ψήφισμα στάλθηκε στον Πρόεδρο της Κυβέρνησης, μόνο που το τιμώμενο πρόσωπο δεν έμαθε ποτέ, μάλλον, την τιμή που του «έλαχε» στον Δήμο του Αγρινίου.