Μνήμη χρονολογίου της 21ης Ιανουαρίου


.

Η ταυτότητα της ημέρας
και τα γεγονότα που την «σημάδεψαν»

– 21 Ιανουαρίου 2025 –

Είναι η 21η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο
Υπολείπονται 344 ημέρες για τη λήξη του.
🌅  Ανατολή ήλιου: 07:37 – Δύση ήλιου: 17:36 – Διάρκεια ημέρας: 9 ώρες 59 λεπτά
🌗  Σελήνη 21.8 ημερών

Χρόνια πολλά στους: Αγνή, Αγνούλα, Ευγένιο, Ευγένη, Μάξιμο,
Μάξιμη, Μάξιμα, Νεόφυτο, Νεοφυτία, Νεοφύτη, Πάτροκλο, Πατρόκλειο,
Πατροκλέα, Πατροκλή, Πατρόκλεια, Πατροκλά, Πάτρα και Πατρούλα


| Γεγονότα

 

1925 – Η Αλβανία ανακηρύσσεται δημοκρατία. Στις 28 Νοεμβρίου 1912 συνήλθε συνέδριο των Αλβανών αντιπροσώπων στον Αυλώνα. Η 83μελής συνέλευση που το απάρτιζε ανακήρυξε την Αλβανία ανεξάρτητο κράτος και σχημάτισε προσωρινή κυβέρνηση. Η Προσωρινή Κυβέρνηση της Αλβανίας συστάθηκε στη δεύτερη σύνοδο της συνέλευσης, στις 4 Δεκεμβρίου 1912. Ηταν δεκαμελής υπό τον Ισμαήλ Κεμάλ μέχρι την παραίτησή του στις 22 Ιανουαρίου 1914. Η Συνέλευση ίδρυσε επίσης τη Γερουσία (αλβανικά: Pleqësi), με ρόλο συμβουλευτικό της κυβέρνησης, αποτελούμενη από 18 μέλη της Συνέλευσης.

Η ανεξαρτησία της Αλβανίας αναγνωρίσθηκε από τη Διάσκεψη του Λονδίνου, στις 29 Ιουλίου 1913, αλλά η χάραξη των συνόρων του νεοϊδρυθέντος Πριγκιπάτου της Αλβανίας αγνόησε τη δημογραφική πραγματικότητα της εποχής. Στις 15 Οκτωβρίου 1913 συστάθηκε, από τις Μεγάλες Δυνάμεις, η Διεθνής Επιτροπή Ελέγχου, για να αναλάβει τη διοίκηση της νεοϊδρυθείσας Αλβανίας μέχρι να ενισχυθούν οι τοπικοί πολιτικοί θεσμοί. Η έδρα της ήταν στον Αυλώνα. Η Διεθνής Χωροφυλακή συστάθηκε ως η πρώτη αστυνομική δύναμη του Πριγκιπάτου της Αλβανίας. Ως πρώτος πρίγκιπας επιλέχθηκε ο Γουλιέλμος του Βιντ.

Τον Νοέμβριο του 1913 οι αλβανικές φιλοοθωμανικές δυνάμεις είχαν προσφέρει τον θρόνο της Αλβανίας στον Οθωμανό υπουργό πολέμου, αλβανικής καταγωγής, Ιζέτ Πασά. Οι φιλοοθωμανοί χωρικοί πίστευαν ότι το νέο καθεστώς του Πριγκιπάτου της Αλβανίας ήταν ένα εργαλείο των έξι Χριστιανικών Μεγάλων Δυνάμεων και ντόπιων γαιοκτημόνων που κατείχαν το μισό της καλλιεργήσιμης γης. Η εξέγερση των Αλβανών χωρικών κατά του νέου αλβανικού καθεστώτος ξέσπασε υπό την ηγεσία της ομάδας Μουσουλμάνων κληρικών συγκεντρωμένων γύρω από τον Εσάντ Πασά Τοπτανί, που αυτοανακηρύχθηκε σωτήρας της Αλβανίας και του Ισλάμ. Για να κερδίσει την υποστήριξη των Καθολικών εθελοντών της Μιρντίτα από τα βουνά στον βορρά ο Πρίγκιπας Βιντ διόρισε τον ηγέτη τους, Πρενκ Μπίμπε Ντόντα, υπουργό εξωτερικών του Πριγκιπάτου της Αλβανίας. Τον Μάιο και τον Ιούνιο του 1914 η Διεθνής Χωροφυλακή, από κοινού με τον Ισα Μπολετίνι και τους άνδρες του, κυρίως από το Κοσσυφοπέδιο, και τους Καθολικούς της Μιρντίτα από τον βορρά ηττήθηκαν από τους επαναστάτες, που κατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος της Κεντρικής Αλβανίας έως το τέλος του Αυγούστου του 1914. Το καθεστώς του Πρίγκιπα του Βιντ κατέρρευσε και ο ίδιος έφυγε από τη χώρα στις 3 Σεπτεμβρίου 1914.

Το 1913, σε μία διάσκεψη πρεσβευτών στο Λονδίνο, αποφασίστηκε ότι σύμφωνα με τον οθωμανικό κανόνα το αλβανικό έδαφος έπρεπε να διαιρεθεί μεταξύ της Σερβίας και της Ελλάδας. Δεν ήταν όλοι οι συμμετέχοντες υπέρ της συγκεκριμένης πρότασης και έτσι αναγνωρίστηκε η δημιουργία του αλβανικού κράτους, αλλά ένα τμήμα των εδαφών δόθηκε στη Σερβία και στην Ελλάδα. Μετά από τον δεύτερο βαλκανικό πόλεμο, οι Οθωμανοί απομακρύνθηκαν από την Αλβανία και υπήρξε πάλι η πιθανότητα απορρόφησης των εδαφών από τη Σερβία και την Ελλάδα. Τούτη η απόφαση εξόργισε τους Ιταλούς που δεν επιθυμούσαν να έχει η Σερβία εκτεταμένη ακτογραμμή, και εξόργισε επίσης τους Γερμανούς, που ήθελαν την ανάπτυξη ενός σιδηροδρόμου που θα οδηγούσε στην Ανατολή. Η Γερμανία οργάνωσε κατόπιν σειρά διαβουλεύσεων με τη Ρωσία και την Ελλάδα. Ωστόσο, η επικυριαρχία στις νότιες περιοχές (Βόρεια Ήπειρος), δεν υπήρξε δυνατή, ακόμη και μετά την αποχώρηση των ελληνικών δυνάμεων, καθώς εκδηλώθηκε αυτονομιστικό κίνημα ενάντια στην επιδίκαση της περιοχή στο νεοσύστατο αλβανικό κράτος, που οργανώθηκε από την Προσωρινή Κυβέρνηση της Βορείου Ηπείρου. Τελικά, αποφασίστηκε ότι η χώρα δεν έπρεπε να διαιρεθεί αλλά αντ’ αυτού να παγιωθεί σε πριγκιπάτο της Αλβανίας υπό τον Γερμανό πρίγκιπα William Wied. Όταν ο Γερμανός πρίγκιπας εκδιώχθηκε μετά από 6 μήνες, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, και η Ιταλία, ως μέλη της Κοινωνίας των Εθνών, θέλησαν να διαιρέσουν οριστικά τη χώρα αλλά η επέμβαση των ΗΠΑ με τον πρόεδρο Woodrow Wilson (άσκησε βέτο στην ψηφοφορία) επέτρεψε στην Αλβανία να διατηρήσει την οντότητά της. Από το 1928, η χώρα κυβερνήθηκε από τον βασιλιά Αχμέτ Ζόγκου.

Τη βραχύβια μοναρχία (1914-1925) διαδέχθηκε η ακόμη πιο βραχύβια πρώτη Αλβανική Δημοκρατία (1925–1928), που αντικαταστάθηκε από νέα μοναρχία (1928–1939). Το βασίλειο υποστηρίχτηκε από το φασιστικό καθεστώς της Ιταλίας και οι δύο χώρες διατήρησαν στενές σχέσεις μέχρι την ξαφνική εισβολή της Ιταλίας στη χώρα το 1939. Η Αλβανία καταλήφθηκε από τη Φασιστική Ιταλία και στη συνέχεια από τη Ναζιστική Γερμανία κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. (Φωτογραφία Ο Ισμαήλ Κεμάλ και το υπουργικό του συμβούλιο, κατά τον εορτασμό της πρώτης επετείου της ανεξαρτησίας στον Αυλώνα στις 28 Νοεμβρίου 1913 | Ανακτήθηκε από Petro Dhimitri – http://sq.wikipedia.org/wiki/Skeda:Ismailqemal02.JPG, Κοινό Κτήμα, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4233752)

 

1960 – Πρόγραμμα Μέρκιουρι: το διαστημικό σκάφος Little Joe 1Β εκτοξεύεται από το νησί Γουόλοπς της Βιρτζίνια, έχοντας ως επιβάτη την πιθηκίνα Μις Σαμ.

Στις αρχές τις δεκαετίας του ’50 και οι δυο υπερδυνάμεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ένωση, διέθεταν ατομικά όπλα. Οι λαοί είχαν τρομάξει από την ύπαρξη της ατομικής βόμβας. Η χρήση της σε δυο ιαπωνικές πόλεις απέδειξε το μέγεθος των καταστροφών και των θανάτων που προκάλεσε. Τα πυρηνικά όπλα δημιούργησαν νέα πολιτική πραγματικότητα – και οι δυο υπερδυνάμεις είχαν τη δυνατότητα να καταστρέψουν τον ανθρώπινο πολιτισμό.

Το γεγονός ότι οι δυο υπερδυνάμεις ετοίμαζαν προγράμματα εκτόξευσης δορυφόρων δεν ήταν μυστικό. Από τον Ιούλιο του ’55 ο Λευκός Οίκος είχε εξαγγείλει ότι οι ΗΠΑ θα έστελναν τεχνητό δορυφόρο γύρω από τη Γη ως την άνοιξη του ΄58. Σε δυο μέρες οι Σοβιετικοί τους υπερθεμάτισαν, θέτοντας ως απώτατο όριο εκτόξευσης το φθινόπωρο του ’57, όπως και το πραγματοποίησαν.

Οι Αμερικανοί επιτάχυναν το πρόγραμμά τους. Στις 21 Ιανουαρίου 1960 εκτόξευσαν τον πύραυλο Mercury με επιβάτη την πιθηκίνα Μις Σαμ, που δεν έκανε όμως περιστροφή γύρω από τη Γη.

Οι Σοβιετικοί ανταπάντησαν: Στις 22 Οκτωβρίου ’60, έστειλαν διαστημόπλοιο που έκανε το γύρω της Γης επί τρία 24ωρα με επιβάτες τις σκυλίτσες Σφέλκα και Μπέλκα που επέστρεψαν σώες και υγιείς από το ταξίδι. (Σταύρος Στ. Σταφυλάκης, Η εκρηκτική δεκαετία του ‘60 | Από https://www.academia.edu \ 20.1.2025)

 

 

| Γεννήσεις

 

1905 – Κριστιάν Ντιόρ | Γάλλος σχεδιαστής μόδας. Γεννήθηκε στην Γκρανβίλ της Νορμανδίας. To 1910 μετακόμισε με την οικογένειά του στο Παρίσι. Παρόλο που ήθελε να σπουδάσει αρχιτεκτονική ακολούθησε τις επιθυμίες των γονιών του να γίνει διπλωμάτης και σπούδασε στο École des Sciences Politiques το διάστημα 1923-1926. Το 1927 εκπλήρωσε τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις. Το 1928 μαζί με τον φίλο του Jacques Bonjean και την οικονομική υποστήριξη του πατέρα του άνοιξε μια μικρή αίθουσα τέχνης στην οδό de la Boetie με την επωνυμία Galerie Jacques Bonjean. Το 1931 πεθαίνει η μητέρα του και ο αδελφός του και η οικογένειά του καταστέφεται οικονομικά. Κατόπιν όλων αυτών των γεγονότων αναγκάζεται να κλείσει την γκαλερί του. Η καριέρα του άρχισε την δεκαετία του 1930 όταν αποφάσισε μετά από παρότρυνση του φίλου του Jean Ozenne να πουλήσει σχέδιά του σε διάφορους οίκους μόδας υψηλής ραπτικής. Κάποια από τα σχέδια του αγοράστηκαν και από την γνωστή κατασκευάστρια καπέλων Agnes. Εκείνη την εποχή γνωρίζεται και με τον Robert Piguet όπου αγοράζει μερικά σχέδιά του και κάποια δημοσιεύονται στην εφημερίδα Le Figaro.

Με την επιστροφή του το 1941 και μέχρι το 1946 εργάστηκε στον Λυσιέν Λελόν (Lucien Lelong). Το 1946 άνοιξε δικό του οίκο μόδας στο Παρίσι (30 Avenue Montaigne) με την υποστήριξη του οίκου υφασμάτων Boussac (60.000 γαλλικά φράγκα). Ο Marcel Boussac (ονομαζόταν και Βασιλιάς του Βαμβακιού)είχε στην κατοχή του μεταξύ άλλων και τον οίκο Philippe et Gaston. Ο Boussac προσέγγισε τον Dior με σκοπό να τον αναλάβει αλλά τελικά πείστηκε στην ανάγκη της δημιουργίας ενός νέου οίκου μόδας. Ο οίκος Ντιόρ στεγάστηκε σε ένα υπέροχο κτίριο στο νούμερο 30 της Avenue Montaigne. Απασχολούσε 85 άτομα και ήταν διακοσμημένο στα αγαπημένα χρώματα του λευκό και γκρι. Διευθυντής ορίζεται ο Jacques Rouët. Η πρώτη του κολεξιόν παρουσιάζεται στις 12 Φεβρουαρίου 1947 και αποτελείται από 90 δημιουργίες φορεμένες από 6 μοντέλα. Η γραμμή του 1947, με τις φαρδιές φούστες και τη στενή μέση, προκάλεσε παγκόσμια αίσθηση και χαρακτηρίστηκε ως το «New Look». Η αισθητική του, σε μια εποχή που οι γυναίκες είχαν αρχίσει να απελευθερώνονται από τους περιορισμούς του πολέμου, παρέπεμπε στο παρελθόν. Αναβίωσε την υψηλή ραπτική του Παρισιού, που είχε παρακμάσει στη διάρκεια του πολέμου. Το 1949 τα τρία τέταρτα των εξαγωγών της Γαλλίας έφεραν το όνομά του. Αυτός ήταν επίσης που συνέλαβε την ιδέα του «τέλους αδείας», που σήμαινε ότι έπαιρνε αμοιβή για καθένα από τα σχέδιά του. Καθιέρωσε μεταξύ άλλων της γραμμές Tulip, Η, Α και Υ. Πέθανε το 1957 σε ηλικία 52 ετών από καρδιακή προσβολή. (Φωτογραφία Christian Dior | Ανακτήθηκε από https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=97280626 |20.1.2925)

 

| Θάνατοι

 

1984 – Γιάννης Σκαρίμπας | Έλληνας συγγραφέας. Ο Γιάννης Σκαρίμπας ήταν γόνος ιστορικής οικογένειας από την Αγία Ευθυμία της Φωκίδας, αφού ο πατέρας του, Ευθύμιος Σκαρίμπας, ήταν απόγονος αγωνιστών της Επανάστασης του 1821. Ξεκίνησε τις εγκύκλιες σπουδές του στο σχολαρχείο του Αιγίου και τις ολοκλήρωσε στην Πάτρα στο Α’ Γυμνάσιο Πατρών.

Υπηρέτησε στον Ελληνικό Στρατό, την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο μακεδονικό μέτωπο, ως ανθυπασπιστής στο 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων, όπου διακρίθηκε, τραυματίστηκε στο σβέρκο και παρασημοφορήθηκε.

Το 1919 προσλήφθηκε στο τελωνείο της Χαλκίδας, γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και παντρεύτηκε με την Ελένη Κεφαλινίτη με την οποία απέκτησε πέντε παιδιά. Μετά τον γάμο του αποσπάστηκε στο νεοσύσταστο τελωνείο Νέων Ψαρών (σημερινής Ερέτριας), ενώ το 1922 επανήλθε ως εκτελωνιστής στη Χαλκίδα.

Στα γράμματα εμφανίστηκε κατά τη δεκαετία του 1910 με ποιήματα και πεζά που δημοσίευσε σε διάφορα περιοδικά της Αθήνας και στις εφημερίδες Εύριπος και Εύβοια της Χαλκίδας, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Κάλλις Εσπερινός. Η πρώτη του επίσημη εμφάνιση με το πραγματικό του όνομα έγινε το 1929, όταν έλαβε το Α΄ βραβείο διηγήματος για το πεζό Ο καπετάν Σουρμελής ο Στουραΐτης, το οποίο δημοσίευσε στο περιοδικό Ελληνικά Γράμματα του Κωστή Μπαστιά. Το εικονοκλαστικό του ύφος όσο και ή ιδιόρρυθμη γλώσσα πού χρησιμοποίησε στα έργα του, προκάλεσε αίσθηση για την εποχή εκείνη. Βραβεύθηκε με το Πρώτο Κρατικό Βραβείο λογοτεχνίας το 1976 (βλ. Βικιθήκη) για το αντιπολεμικό μυθιστόρημά του του, Φυγή προς τα εμπρός.

Ο μπαρμπα-Γιάννης Σκαρίμπας, όπως ήταν γνωστός στους φίλους του, έζησε όλη του τη ζωή στη Χαλκίδα και ταξίδεψε ελάχιστα. Κείμενά του υπάρχουν δημοσιευμένα και σε περιοδικά ενώ αρκετοί στίχοι του έχουν μελοποιηθεί. Τα πιο γνωστά μελοποιημένα ποιήματά του είναι Σπασμένο καράβι, Ουλαλούμ και Εαυτούληδες για τα οποία έγραψαν μουσική αντίστοιχα οι συνθέτες Γιάννης Σπανός, Νικόλας Άσιμος και Διονύσης Τσακνής. Πέθανε στις 21 Ιανουαρίου 1984 και τάφηκε δημοσία δαπάνη στο κάστρο του Καράμπαμπα.

 

Στο link που ακολουθεί μπορείτε να διαβάσετε
ακόμα περισσότερα γεγονότα που συνέβησαν αυτή την ημερομηνία
Γέγονε την 21η Ιανουαρίου

—————————————————————————————
Πηγές: https://www.sansimera.gr/| https://el.wikipedia.org/