Μνήμη χρονολογίου της 15ης Ιανουαρίου


.

Η ταυτότητα της ημέρας
και τα γεγονότα που την «σημάδεψαν»

– 15 Ιανουαρίου 2025 –

Είναι η 15η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Υπολείπονται 350 ημέρες για τη λήξη του.
🌅  Ανατολή ήλιου: 07:39 – Δύση ήλιου: 17:29 – Διάρκεια ημέρας: 9 ώρες 50 λεπτά
🌕  Σελήνη 16.2 ημερών


| Γεγονότα

 

1854 – Ξεσπάει η Επανάσταση της Άρτας κατά του οθωμανικό ζυγού. «Η επίσημη Προκήρυξη για την έναρξη της Επανάστασης συντάχθηκε και υπογράφτηκε στις 15 Ιανουαρίου του 1854 στο ιστορικό μοναστήρι των Γενεθλίων της Θεοτόκου στο χωριό (Μπότση), σημερινή Μεγαλόχαρη. Την ημέρα εκείνη περίπου 450 ένοπλοι άνδρες, με 12 Προκρίτους έδωσαν τον όρκο τους στο ιερό Ευαγγέλιο που εν ολίγοις ανέφερε: ότι καταπιεσμένοι από τους φόρους, την ατίμωση των γυναικών τους από τους Οσμανλίδες κατακτητές συνέχιζαν τον ιερό αγώνα του 1821 ορκιζόμενοι στο όνομα του Υψίστου και της ιεράς πατρίδας, «ότι δεν θέλομεν ρίψει τα όπλα εν ουδεμιά περιπτώσει και περιστάσει…», αν δεν αποκτούσαν την πολυπόθητη ελευθερία τους. Και καλούσαν συνάμα όλους τους Έλληνες να συμπαρασταθούν στο δίκαιο αγώνα τους καταλήγοντες: «Σπεύσατε λοιπόν αδελφοί εις τον κοινόν αγώνα, αποτινάξατε τον επαχθή ζυγόν της τυραννίας και κηρύξατε με ημάς ενώπιον του Θεού και όλου του κόσμου ότι μαχόμεθα υπέρ Πατρίδος και ότι ο Θεός είναι προστάτης των Χριστιανών.

»[…] Η επανάσταση είχε πλέον ξεκινήσει επισήμως, χωρίς τη βοήθεια του επίσημου κι ελεύθερου ως τότε ελληνικού κράτους. Και τούτο διότι, με τον καθορισμό των πρώτων συνόρων, το τότε ελληνικό κράτος είχε δεσμευτεί απέναντι στις Μεγάλες Δυνάμεις ότι δεν θα υπέθαλπε ούτε θα υποκινούσε επαναστατικά κινήματα στις τουρκοκρατούμενες ακόμα περιοχές, διότι διαφορετικά θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στην παραπέρα ύπαρξή του. Έτσι οι επαναστάτες εκείνοι έμειναν μόνοι στον ξεσηκωμό τους υποστηριζόμενοι μόνο από εθελοντές και παλαιούς πολεμιστές που κατέφθαναν κρυφά στο Ραδοβίζι από τη Ρούμελη, την υπόλοιπη Ήπειρο, τα νησιά του Ιονίου κι άλλα μέρη, όπως: Ι. Ράγκος, Κίτσος Τζαβέλας, Νικ. Ζέρβας, Σ. Στράτος κι άλλοι.» [Κώστας Λ. Χρήστος, Η Ραδοβιζινή Επανάσταση (1854 – 1878), https://ixotisartas.gr/, ανάκτηση: 14.1.2025].

Διαβάστε περισσότερα στο link που ακολουθεί:
Το ξέσπασμα της επανάστασης στην Άρτα το 1854

 

 

1919 – Η Ρόζα Λούξεμπουργκ και ο Καρλ Λίμπκνεχτ, δύο από τους πιο εξέχοντες σοσιαλιστές στη Γερμανία, βασανίζονται και δολοφονούνται από τα Φράικορπς στο τέλος της επανάστασης των Σπαρτακιστών. Το βράδυ της 15ης Ιανουαρίου, η Λούξεμπουργκ και ο Λίμπκνεχτ ανακαλύφθηκαν σε ένα διαμέρισμα στο Wilmersdorf του Βερολίνου, συνελήφθησαν και παραδόθηκαν στη μεγαλύτερη μονάδα των παραστρατιωτικών οργανώσεων, τη βαριά οπλισμένη ομάδα Garde-Kavallerie-Schützen. Ο κυβερνήτης τους, ο λοχαγός Waldemar Pabst, τους έθεσε υπό ανάκριση. Την ίδια νύχτα, οι δύο κρατούμενοι αφού ξυλοκοπήθηκαν με τους υποκόπανους των όπλων μέχρι να χάσουν τις αισθήσεις τους, πυροβολήθηκαν στο κεφάλι. Το σώμα της Ρόζα Λούξεμπουργκ ρίχτηκε στο κανάλι Landwehr, όπου βρέθηκε την 1η Ιουνίου. Το σώμα του Καρλ Λίμπκνεχτ παραδόθηκε ανώνυμα σε ένα νεκροτομείο. Ο θάνατος της Λούξεμπουργκ σήμανε το τέλος της ανεξαρτησίας του γερμανικού κομμουνισμού και την αρχή μιας σοβιετικής επιρροής που αυξανόταν με την πάροδο του χρόνου για τον έλεγχο του κόμματος στο μεγαλύτερο τμήμα του 20ού αιώνα. Ως ένας από τους πλέον ειλικρινείς επικριτές του Λένιν στην ευρωπαϊκή αριστερά, η Λούξεμπουργκ υπήρξε μειοψηφία και έμεινε στο περιθώριο ως γυναίκα, Εβραία και συνεχής επικριτής της πλειοψηφίας του κόμματός της.

Η εν ψυχρώ δολοφονία των Λούξεμπουργκ και Λίμπκνεχτ στις σφοδρές πολιτικές διαμάχες της Γερμανίας σηματοδοτεί μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες του εικοστού αιώνα. Καμία άλλη πολιτική δολοφονία δεν φούντωσε τα λαϊκά πάθη και δεν άλλαξε το πολιτικό κλίμα της Γερμανίας, όπως εκείνη η δολοφονία τη νύχτα της 15ης προς τη 16η Ιανουαρίου 1919, μπροστά στο πολυτελές ξενοδοχείο Eden. Όχι μόνο έκοψε το νήμα της ζωής δύο εκ των λαμπρότερων πολιτικών ηγετών της χώρας, αλλά και εγκαινίασε μια σειρά περαιτέρω πολιτικών δολοφονιών που είχαν σκοπό να σβήσουν την επαναστατική φλόγα και, τελικά, να ανοίξουν τον δρόμο για τις υπεραντιδραστικές δυνάμεις που κατέλαβαν την εξουσία το 1933.

 

Διαβάστε περισσότερα στο link που ακολουθεί:
Ρόζα Λούξεμπουργκ | Ήμουν, είμαι, θα είμαι!

 

| Γεννήσεις

 

1902 – Ναζίμ Χικμέτ | Τούρκος ποιητής. Ο Ναζίμ Χικμέτ ήταν Τούρκος ποιητής και δραματουργός, τα έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες. Υπήρξε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Τουρκίας. Πέθανε στη Μόσχα από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 61 ετών.

Αν και τα πρώτα του ποιήματα γράφτηκαν με παραδοσιακό μέτρο, ο Χικμέτ σταδιακά απομακρύνθηκε από τα πλαίσια του μέτρου και της ομοιοκαταληξίας και άρχισε να αναζητεί νέα μορφή για τα ποιήματά του. Κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων διαμονής του στη Σοβιετική Ένωση (1922-1925), η αναζήτηση αυτή έφτασε στο αποκορύφωμά της. Προτίμησε τον ελεύθερο στίχο, ο οποίος ταίριαζε και με την πλούσια φωνολογία της τουρκικής γλώσσας.

Επηρεάστηκε κυρίως από τον Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι. Πολλά από τα ποιήματά του μελοποιήθηκαν από το γνωστό Τούρκο συνθέτη Ζουλφού Λιβανελί, ενώ αρκετά μελοποιήθηκαν και από τον συνθέτη Μάνο Λοΐζο και τον Θάνο Μικρούτσικο.

Με υπουργικό διάταγμα ο ποιητής ανέκτησε την τουρκική υπηκοότητα που του αφαιρέθηκε το 1951 εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων. Το αυτοβιογραφικό του έργο Οι ρομαντικοί μεταφράστηκε στα Ελληνικά από τον Κώστα Κοτζιά (“Θεμέλιο”)

 

| Θάνατοι

 

1928 – Φωκίων Νέγρης | Έλληνας πολιτικός. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ήταν γιος του Κωνσταντίνου Νέγρη, πρώτου καθηγητή στην έδρα των μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Καταγόταν από τις σπουδαίες φαναριώτικες οικογένειες Νέγρη, Καλλιμάχη και Υψηλάντη και ήταν δισέγγονος του Κωνσταντίνου Υψηλάντη, ηγεμόνα της Βλαχίας, Μέγα Διερμηνέα της υψηλής πύλης και πατέρα των Δημητρίου και Αλεξάνδρου Υψηλάντη, και αδερφός του Θεόδωρου Νέγρη.

Έζησε τα παιδικά του χρόνια στο Παρίσι αποπερατώνοντας τις εγκύκλιες σπουδές του στο Λύκειο Louis le Grand. Στη συνέχεια σπούδασε στην Πολυτεχνική Σχολή (École Polytechnique) και στην École de Mines καθώς και στη μαθηματική σχολή της Σορβόνης. Το 1870 εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα. Διετέλεσε μέλος του δ.σ. του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (Σ.Μ.Ε.), πρόεδρος της Εταιρείας Σιδηροδρόμων Αττικής, πρόεδρος του Ελληνικού Πολυτεχνικού Συλλόγου (1909 – 1919), πρόεδρος του ελληνικού Συλλόγου της Κοινωνίας των Εθνών, επίτιμος διδάκτωρ των φυσικών επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών και τακτικό μέλος, από ιδρύσεως, της Ακαδημίας Αθηνών. Το 1927 εξελέγη πρώτος πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών. Επίσης έγραψε πολλές μελέτες για το κλίμα και τα πετρώματα της Ελλάδος. Το 1904 ανέφερε την ύπαρξη αρχαίας πόλης στον υποθαλάσσιο χώρο της Ελαφονήσου μεταξύ της νήσου Ελαφόνησος και της παραλίας Πούντα Ελαφονήσου, στη νότια Λακωνία.

Απεβίωσε στην Αθήνα. Ήταν παντρεμένος με την Ελένη Ρίζου – Νερουλού, εγγονή του Ιάκωβου Ρίζου – Νερουλού, και είχαν αποκτήσει μια κόρη, την Λουκία Νέγρη, σύζυγο του Ασημάκη Ζαΐμη. Εγγονός του ήταν ο Φωκίων Ζαΐμης, βουλευτής και υπουργός, και δισέγγονός του ο Ανδρέας Φ. Ζαΐμης. Στην Κυψέλη ένας κεντρικός πεζόδρομος φέρει το όνομά του.

 

Στο link που ακολουθεί μπορείτε να διαβάσετε
ακόμα περισσότερα γεγονότα που συνέβησαν αυτή την ημερομηνία
Γέγονε την 15η Ιανουαρίου

————————————————————————–
Πηγές: Σαν σήμερα, el.wikipedia