.
Αφιερώματα ημερών ή εβδομάδων,
που απαιτούν ευαισθητοποίηση και συντονισμένη δράση.
Η 5η Νοεμβρίου ορίστηκε ως:
Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Τσουνάμι | Παγκόσμια Ημέρα της Γλώσσας των Ρομά (Ρομάνι)
Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Τσουνάμι
H 5η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί από το 2015 ως Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Τσουνάμι, με πρωτοβουλία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, για να ενημερώσει την παγκόσμια κοινότητα και ιδιαίτερα όσους ζουν σε παράκτιες περιοχές για τις καταστροφικές συνέπειες του φυσικού αυτού φαινομένου.
Το τσουνάμι ή σεισμικό θαλάσσιο κύμα είναι ένα καταστροφικό ωκεάνιο κύμα, που προκαλείται συνήθως από υποθαλάσσιους σεισμούς βάθους μικρότερου των 50 χιλιομέτρων και μεγέθους μεγαλύτερου των 6,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Διεθνώς έχει επικρατήσει ο ιαπωνικός όρος τσουνάμι, σύνθεση των λέξεων tsu (λιμάνι) και nami (κύμα).
Τα τελευταία 100 χρόνια, περί τους 260.000 ανθρώπους έχουν χάσει τη ζωή τους από τσουνάμι, από τους οποίους οι 227.000 στο τσουνάμι του Δεκεμβρίου του 2004, που εκδηλώθηκε στον Ινδικό Ωκεανό και έπληξε 14 χώρες της Ασίας και της Αφρικής. Το μεγαλύτερο σε μέγεθος τσουνάμι, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, ήταν αυτό που δημιουργήθηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα της Ινδονησίας, στις 27 Αυγούστου 1883. Το μέγιστο ύψος των κυμάτων που δημιουργήθηκαν εκτιμήθηκε στα 30 – 40 μέτρα.
Σύμφωνα με το σχετικό ψήφισμα του ΟΗΕ (70/203 της 22ας Δεκεμβρίου 2015), η επιλογή της 5ης Νοεμβρίου ως Παγκόσμιας Ημέρας Ευαισθητοποίησης για το Τσουνάμι έγινε σε ανάμνηση περιστατικού που έμεινε στην ιστορία ως «Inamura – no – hi» («Φωτιά στα δεμάτια ρυζιού»). Συνέβη στις 5 Νοεμβρίου 1854 στις ακτές της δυτικής Ιαπωνίας, όταν ο Γκοχέι Χαμαγκούτσι, προεστός ενός παραθαλάσσιου χωριού, προτίμησε να κάψει τη σοδειά ρυζιού του, προκειμένου να ειδοποιήσει τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής για επερχόμενο τσουνάμι. Η ιστορία έγινε γνωστή στη Δύση από το άρθρο «Ο ζωντανός θεός» του ελληνικής καταγωγής γιαπωνέζου συγγραφέα Λευκάδιου Χερν, που δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό περιοδικό «The Atlantic Monthly» τον Δεκέμβριο του 1896.
Παγκόσμια Ημέρα της Γλώσσας των Ρομά (Ρομάνι)
Η 5η Νοεμβρίου ανακηρύχτηκε με απόφαση της γενικής συνέλευσης της UNESCO το 2015 ως Παγκόσμια Ημέρα της Γλώσσας των Ρομά (Ρομάνι) για να προωθήσει τη διατήρηση της γλώσσας και του πολιτισμού των Ρομά, να βελτιώσει την κοινωνική θέση τους και ν’ αναγνωρίσει τη σημασία όλων των γλωσσών, των οποίων η ποικιλομορφία αποτελεί πηγή δύναμης για όλες οι κοινωνίες.
Η πρωτοβουλία ανήκε στην Κροατία, το κοινοβούλιο της οποίας αναγνώρισε το 2012 έναν ανάλογο εορτασμό με αφορμή την έκδοση του Κροατο-Ρομάνι Λεξικού στις 5 Νοεμβρίου 2008. Το 2018 το Συμβούλιο της Ευρώπης συμπεριέλαβε τη Ρομάνι (γλώσσα των Ρομά) στις μειονοτικές γλώσσες της Ευρώπης.
Η Ρομάνι έχει περίπου 33.000 λέξεις και αποτελεί μία καλή βάση για τον εκσυγχρονισμό και την τελική τυποποίησή της. Υπάρχουν 17 διάλεκτοι, αλλά όσοι ομιλούν διαφορετικές διαλέκτους μπορούν να καταλάβουν ο ένας τον άλλον. Στα ελληνικά κυκλοφορεί το «Λεξικό της Ρομάνι Γλώσσας» του Ιωάννη Αλεξίου.
Η UNESCO θα συνεχίσει να πρωτοστατεί στην ενίσχυση του διαπολιτισμικού διαλόγου, ενισχύοντας την πολιτιστική προσέγγιση, ιδίως με την ανακήρυξη της Παγκόσμιας Ημέρας της Γλώσσας των Ρομά που θα βοηθήσει στην περαιτέρω ανάπτυξη και έρευνα της Ρομάνι στα κράτη – μέλη της.