5 Μαΐου | Αφρικανική Ημέρα Παγκόσμιας Κληρονομιάς

...

Ευρωπαϊκή Ημέρα Ανεξάρτητης Διαβίωσης

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Ανεξάρτητης Διαβίωσης (European Independent Living Day) τιμάται κάθε χρόνο στις 5 Μαΐου και αποτελεί μια σημαντική πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Ανεξάρτητη Διαβίωση (ENIL – European Network on Independent Living). Η ημέρα αυτή καθιερώθηκε το 2014 με στόχο να προβληθεί το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να ζουν ανεξάρτητα, με ίσες ευκαιρίες και ισότιμη πρόσβαση στην κοινωνία.

Η έννοια της ανεξάρτητης διαβίωσης δεν αναφέρεται απλώς στη φυσική ανεξαρτησία, αλλά στο δικαίωμα κάθε ατόμου με αναπηρία να επιλέγει πού, πώς και με ποιον θα ζήσει, χωρίς περιορισμούς από το κράτος ή τις κοινωνικές συνθήκες. Η φιλοσοφία αυτή στηρίζεται στη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (CRPD), ειδικά στο Άρθρο 19, που ορίζει την υποχρέωση των κρατών να διασφαλίζουν πρόσβαση σε υποστηρικτικές υπηρεσίες, προσωπική βοήθεια και ένταξη στην κοινότητα.

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Ανεξάρτητης Διαβίωσης δεν είναι μια εορταστική μέρα, αλλά ημέρα διεκδίκησης και ακτιβισμού. Οι ανά την Ευρώπη δράσεις — από διαδηλώσεις, συζητήσεις και καλλιτεχνικά δρώμενα μέχρι εκστρατείες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης — επισημαίνουν τα συνεχιζόμενα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία: την έλλειψη προσωπικής βοήθειας, τις ελλείψεις σε προσβάσιμες υποδομές, τις περιορισμένες ευκαιρίες στην εργασία και την εκπαίδευση.

Στην Ελλάδα, τα αιτήματα για πραγματική ανεξάρτητη διαβίωση παραμένουν επίκαιρα. Παρά τις νομοθετικές προσαρμογές, η έλλειψη ολοκληρωμένων υποστηρικτικών υπηρεσιών και η υποχρηματοδότηση κοινωνικών δομών καθιστούν δύσκολη την πρακτική εφαρμογή του δικαιώματος αυτού.
Το μήνυμα της ημέρας είναι σαφές: “Τίποτα για εμάς χωρίς εμάς”. Τα άτομα με αναπηρία δεν ζητούν λύπηση ή φιλανθρωπία, αλλά σεβασμό, ισότητα και δικαιοσύνη. Η ανεξάρτητη διαβίωση είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, όχι προνόμιο.

Ευρωπαϊκή Ημέρα Μελανώματος

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Μελανώματος τιμάται κάθε χρόνο στις 2 Μαΐου και αποτελεί μια σημαντική πρωτοβουλία ενημέρωσης και πρόληψης που ξεκίνησε από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας (EADV) και υποστηρίζεται από επιστημονικούς και ιατρικούς φορείς σε όλη την Ευρώπη. Στόχος της ημέρας είναι η ενημέρωση του κοινού για τον καρκίνο του δέρματος, και ειδικότερα για το μελάνωμα, τον πιο επικίνδυνο τύπο δερματικού καρκίνου.

Το μελάνωμα είναι ένας επιθετικός καρκίνος που ξεκινά από τα μελανοκύτταρα — τα κύτταρα που δίνουν στο δέρμα το χρώμα του. Αν και αποτελεί μικρό ποσοστό των περιπτώσεων καρκίνου του δέρματος, ευθύνεται για το μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων από δερματικούς όγκους. Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV), είτε από τον ήλιο είτε από τεχνητές πηγές όπως τα σολάριουμ, καθώς και την κληρονομική προδιάθεση και το ανοιχτόχρωμο δέρμα.

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Μελανώματος συνοδεύεται από εκστρατείες όπως το Euromelanoma Campaign, κατά τη διάρκεια των οποίων διοργανώνονται δωρεάν δερματολογικές εξετάσεις και σεμινάρια πρόληψης σε πολλά νοσοκομεία και ιατρικά κέντρα. Κεντρικό μήνυμα των δράσεων είναι η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης, αφού όταν το μελάνωμα εντοπίζεται έγκαιρα, είναι σχεδόν πλήρως ιάσιμο.

Οι ειδικοί συμβουλεύουν την τακτική αυτοεξέταση του δέρματος και την προσοχή στα σημάδια που υποδηλώνουν κίνδυνο, όπως αλλαγή στο μέγεθος, στο σχήμα ή στο χρώμα ενός σπίλου (ελιάς). Το ακρωνύμιο “ABCDE” βοηθά στην αναγνώριση επικίνδυνων αλλοιώσεων: A (Asymmetry), B (Border), C (Color), D (Diameter), E (Evolving).

Στην Ελλάδα, η ευαισθητοποίηση γύρω από το μελάνωμα αυξάνεται, ωστόσο το μεγάλο ποσοστό ηλιοφάνειας και η χαμηλή χρήση αντηλιακών συνεχίζουν να εντείνουν τους σχετικούς κινδύνους. Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Μελανώματος υπενθυμίζει ότι η πρόληψη σώζει ζωές και ότι η προστασία από τον ήλιο είναι απαραίτητη — όλο τον χρόνο.

Ημέρα του Πορτογαλόφωνου Πολιτισμού

Η Ημέρα του Πορτογαλόφωνου Πολιτισμού ή Ημέρα της Πορτογαλικής Γλώσσας και του Πολιτισμού της Κοινότητας των Πορτογαλόφωνων Χωρών (CPLP) γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Μαΐου. Καθιερώθηκε το 2009 από την Κοινότητα Χωρών Πορτογαλικής Γλώσσας (CPLP) και το 2019 αναγνωρίστηκε επίσημα από την UNESCO, ως μια παγκόσμια ημέρα για την ανάδειξη του ρόλου και της πολιτιστικής σημασίας της πορτογαλικής γλώσσας.

Η πορτογαλική είναι η πέμπτη πιο ομιλούμενη γλώσσα στον κόσμο με περίπου 265 εκατομμύρια φυσικούς ομιλητές και αποτελεί επίσημη γλώσσα σε εννέα χώρες σε τέσσερις ηπείρους: την Πορτογαλία, τη Βραζιλία, την Αγκόλα, τη Μοζαμβίκη, το Πράσινο Ακρωτήριο, τη Γουινέα-Μπισάου, το Σάο Τομέ και Πρίνσιπε, το Ανατολικό Τιμόρ και την Ισημερινή Γουινέα. Επιπλέον, η γλώσσα έχει ισχυρές κοινότητες στην Ινδία (Γκόα), την Κίνα (Μακάο), καθώς και σε περιοχές της Ευρώπης, της Αμερικής και της Αφρικής.

Η ημέρα αυτή αναδεικνύει τη γλωσσική ποικιλομορφία, την πολιτιστική πολυφωνία και την ιστορική διασύνδεση των πορτογαλόφωνων λαών. Είναι μια ευκαιρία για εορτασμούς που περιλαμβάνουν λογοτεχνικές αναγνώσεις, μουσικές και θεατρικές παραστάσεις, εκπαιδευτικά συνέδρια και δημόσιες συζητήσεις για την ανάπτυξη και διάδοση της πορτογαλικής γλώσσας.

Η UNESCO αναγνώρισε τη σημασία της πορτογαλικής γλώσσας ως παγκόσμιας γλώσσας επικοινωνίας, γνώσης και πολιτισμού, με αυξανόμενη σημασία στην επιστήμη, την εκπαίδευση και τις διεθνείς σχέσεις. Παράλληλα, τονίζει τον ρόλο της στην προώθηση της διαπολιτισμικής κατανόησης, της βιώσιμης ανάπτυξης και της ειρήνης.

Σε έναν κόσμο όπου η πολιτισμική πολυμορφία απειλείται από την ομογενοποίηση, η Ημέρα του Πορτογαλόφωνου Πολιτισμού λειτουργεί ως υπενθύμιση της δύναμης της γλώσσας ως εργαλείο σύνδεσης, δημιουργίας και κοινής ταυτότητας ανάμεσα σε διαφορετικούς λαούς.

Παγκόσμια Ημέρα για την Υγιεινή των Χεριών

Η Παγκόσμια Ημέρα για την Υγιεινή των Χεριών εορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Μαΐου, με πρωτοβουλία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Στόχος της ημέρας είναι να ενισχυθεί η σημασία της καλής υγιεινής των χεριών, ιδίως στους χώρους παροχής υγειονομικής φροντίδας, όπου τα καθαρά χέρια μπορούν κυριολεκτικά να σώσουν ζωές.

Η πρωτοβουλία εντάσσεται στην παγκόσμια εκστρατεία του ΠΟΥ “SAVE LIVES: Clean Your Hands” που ξεκίνησε το 2009, στο πλαίσιο της στρατηγικής για την πρόληψη των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων. Η καλή υγιεινή των χεριών —με σαπούνι και νερό ή με αντισηπτικό διάλυμα— αποτελεί το απλούστερο, οικονομικότερο και πιο αποτελεσματικό μέτρο για την πρόληψη της μετάδοσης παθογόνων μικροοργανισμών, συμπεριλαμβανομένων των ιών και βακτηρίων ανθεκτικών στα αντιβιοτικά.

Η φετινή εκστρατεία (2025) επικεντρώνεται στη φράση “Clean care for all – it’s in your hands”, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη για συστηματική εφαρμογή των σωστών πρακτικών υγιεινής από όλους τους επαγγελματίες υγείας, σε όλα τα επίπεδα του συστήματος υγείας, σε όλες τις χώρες. Η ημέρα αυτή στοχεύει επίσης στην ευαισθητοποίηση των ασθενών και των επισκεπτών νοσοκομείων για τον δικό τους ρόλο στην πρόληψη των λοιμώξεων.

Η εμπειρία της πανδημίας COVID-19 ανέδειξε ακόμη περισσότερο την καίρια σημασία της καθαριότητας των χεριών στην καθημερινή ζωή. Πέρα από τους επαγγελματίες υγείας, το ευρύ κοινό έχει κατανοήσει πως η σωστή υγιεινή των χεριών είναι βασικό εργαλείο πρόληψης όχι μόνο του κορωνοϊού, αλλά και άλλων μεταδοτικών ασθενειών, όπως η γρίπη, οι γαστρεντερίτιδες και η ηπατίτιδα Α.

Η 5η Μαΐου επιλέχθηκε συμβολικά, καθώς τα πέντε δάχτυλα κάθε χεριού υπενθυμίζουν τη δύναμη της πρόληψης μέσα από μια τόσο απλή πράξη.

Παγκόσμια Ημέρα Πνευμονικής Υπέρτασης

Η Παγκόσμια Ημέρα Πνευμονικής Υπέρτασης εορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Μαΐου και έχει σκοπό να αυξήσει την ενημέρωση του κοινού για την πνευμονική υπέρταση (ΠΥ), μια σοβαρή και συχνά υποδιαγνωσμένη ασθένεια που επηρεάζει τους πνεύμονες και την καρδιά. Η ημέρα αυτή οργανώνεται από την Παγκόσμια Ένωση Πνευμονικής Υπέρτασης (World Pulmonary Hypertension Association, WPHA) και έχει ως στόχο να αυξήσει τη γνώση γύρω από αυτήν την πάθηση και να προσφέρει υποστήριξη στους ασθενείς και τις οικογένειές τους.

Η πνευμονική υπέρταση είναι μια πάθηση στην οποία η πίεση στις αρτηρίες των πνευμόνων αυξάνεται, προκαλώντας υπερβολική καταπόνηση στην καρδιά και κυρίως στην δεξιά κοιλία της καρδιάς. Αυτή η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως καρδιακή ανεπάρκεια, και ενδέχεται να είναι θανατηφόρα αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Τα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν δύσπνοια, κόπωση, οίδημα (πρήξιμο), και πόνο στο στήθος.

Η πνευμονική υπέρταση μπορεί να είναι πρωτοπαθής, χωρίς εμφανή αιτία, ή δευτεροπαθής, όταν προκύπτει ως αποτέλεσμα άλλων καταστάσεων, όπως καρδιοπάθειες, πνευμονικές νόσοι ή παθήσεις του ήπατος. Δυστυχώς, η διάγνωση είναι συχνά καθυστερημένη, καθώς τα συμπτώματα της ΠΥ μοιάζουν με αυτά άλλων κοινών ασθενειών, όπως η ασθματική δυσκολία στην αναπνοή ή η χρόνια καρδιοπάθεια.

Η Ημέρα Πνευμονικής Υπέρτασης έχει σκοπό να ενημερώσει το κοινό για τα συμπτώματα της ασθένειας, να υπογραμμίσει την ανάγκη για πρώιμη διάγνωση και να προωθήσει τη συνεχιζόμενη έρευνα για νέες θεραπείες. Πολλές οργανώσεις και φιλανθρωπικές ομάδες οργανώνουν ενημερωτικές εκστρατείες, εκδηλώσεις, και συγκεντρώσεις προκειμένου να στηρίξουν την ευαισθητοποίηση γύρω από την ασθένεια και να βοηθήσουν στην ανακούφιση των ασθενών και των οικογενειών τους.

Η 5η Μαΐου είναι, λοιπόν, μια ημέρα αφιερωμένη στην ενίσχυση της εκπαίδευσης, της έρευνας και της υποστήριξης των ατόμων που πάσχουν από πνευμονική υπέρταση, με στόχο να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής τους και να αυξηθεί η αναγνώριση της ανάγκης για έγκαιρη διάγνωση και σωστή θεραπεία.

——————————————————————————————————————————————————————–
Πηγές

sansimera.gr | UNESCO World Heritage Centre – African World Heritage Day | World Health Organization (WHO) – Midwifery Reports | Greek Ombudsman – Αναφορές για την Ανεξάρτητη Διαβίωση | Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία – www.heda.gr | Ευρωπαϊκή Ένωση – Ημέρα της Ευρώπης | Συμβούλιο της Ευρώπης – Europe Day (5 May) | UNESCO – Portuguese Language Day | Gold medical centre | UNICEF – Hand hygiene for all | Mayo Clinic – Pulmonary Hypertension